Dagboek bouw: verschil tussen versies

Uit Wouda's Wiki
kGeen bewerkingssamenvatting
k (Opmaak aangepast)
 
(8 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
__NOEDITSECTION__
[[Bestand:Dagboek van bestek 6 - Voorkant.jpg|upright=0.75|miniatuur|alt=Dagboek, kaft.|Dagboek door opzichter W. Anema over de bouw van het gemaal.]]
__NOTOC__
[[Bestand:Dagboek van bestek 6 - Voorkant.jpg | upright=0.75 | miniatuur | Dagboek door opzichter W.&nbsp;Anema over de bouw van het gemaal. <sup>[2.]</sup>]]
Tijdens de bouw van het gemaal is de voortgang van de bouw in verschillende rapportages vastgelegd. De hoofdopzichter van Provinciale Waterstaat, W.&nbsp;Anema, hield een dagboek bij en daarnaast maakte hij wekelijks een weekoverzicht. De hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat, D.F.&nbsp;Wouda, maakte maandelijkse rapportages waarin kort de voortgang van de verschillende werken werd toegelicht.


Het dagboek is een handgeschreven boekwerk dat ingezien kan worden bij Tresoar in Leeuwarden. <sup>[2.]</sup> Bij het archiefonderzoek in 2012 uitgevoerd door BBA is ook dit archiefstuk geraadpleegd. In de rapportage naar aanleiding van dit archiefonderzoek is er een selectie van de relevante delen van het dagboek gemaakt en opgenomen in het eindrapport van het archiefonderzoek. <sup>[1.]</sup>. De tekst hiervan is met instemming van de auteur gebruikt voor het maken van deze wiki pagina's. Het originele dagboek is ingescand, in de tekst zijn miniatuur afbeeldingen van de dagboekpagina's opgenomen. Door op deze afbeeldingen te klikken kan de dagboek pagina in een grotere reolutie geraadplaagd worden. Op basis van de deze ingescande pagina's is de tekst uit het eindrapport van het archiefonderzoek uitgebreid. De volledige uitgeswerkte tekst is nu beschikbaar zonder een handschrift te hoeven ontcijveren. Bij het uitwerken van het handschrift is er voor gekozen om dicht bij het orgineel te blijven. De ouderwetse schijfstijl en spelling van het orgineel is overgenomen voor deze wiki pagina's, ook de schrijffouten in de orginele tekst zijn overgenomen.
Tijdens de bouw van het gemaal is de voortgang van de bouw in verschillende rapportages vastgelegd. De hoofdopzichter van Provinciale Waterstaat, W. Anema, hield een dagboek bij en daarnaast maakte hij wekelijks een [[Weekrapporten Bestek 6 | weekrapport]]. De hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat, D.F. Wouda, maakte maandelijkse rapportages waarin kort de voortgang van de verschillende werken werd toegelicht.
 
Het dagboek is een handgeschreven boekwerk dat ingezien kan worden bij Tresoar in Leeuwarden.<ref>Tresoar, Archief van de Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland (archief nr. 9-01). Inv. nr. 917: ''Dagboek inzake de bouw van het gemaal, 1916-1920.''</ref> Bij het archiefonderzoek in 2012 uitgevoerd door BBA is ook dit archiefstuk geraadpleegd. In de rapportage naar aanleiding van dit archiefonderzoek is er een selectie van de relevante delen van het dagboek gemaakt en opgenomen in het eindrapport van het archiefonderzoek.<ref>Stenvert, R., & Veenland-Heineman, K. M. (2012). ''Archiefonderzoek: Bouwarchief Ir. D.F. Woudagemaal, Lemmer.'' Utrecht: BBA, Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis v.o.f.</ref> Het originele dagboek is ingescand, in de tekst zijn miniatuur afbeeldingen van de dagboekpagina's opgenomen. Door op deze afbeeldingen te klikken kan de dagboek pagina in een grotere resolutie geraadpleegd worden. Bij het uitwerken van het handschrift is er voor gekozen om dicht bij het origineel te blijven. De ouderwetse schrijfstijl en spelling van het origineel is overgenomen voor deze wiki pagina's, ook de schrijffouten in de originele tekst zijn overgenomen.


Het dagboek start eind oktober 1916 en loopt door tot en met januari 1920. Op het moment dat het dagboek stopt is het gebouw en de waterbouwkundige zaken wel zo'n beetje klaar, aan het plaatsen van de machines wordt dan nog druk gewerkt. Het dagboek beslaat zo'n 240 pagina's, vanwege deze grote omvang is het voor deze wiki opgeknipt in kwartalen.  
Het dagboek start eind oktober 1916 en loopt door tot en met januari 1920. Op het moment dat het dagboek stopt is het gebouw en de waterbouwkundige zaken wel zo'n beetje klaar, aan het plaatsen van de machines wordt dan nog druk gewerkt. Het dagboek beslaat zo'n 240 pagina's, vanwege deze grote omvang is het voor deze wiki opgeknipt in kwartalen.  


[[Bestand:Dagboek van bestek 6 - Binnenblad voor.jpg | miniatuur | Binnenblad van het dagboek.]]
[[Bestand:Dagboek van bestek 6 - Binnenblad voor.jpg|miniatuur|class=nomobile|alt=Dagboek, binnenblad.|Binnenblad van het dagboek.]]
 
* 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst (deze pagina)
* 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst (deze pagina)
* [[Dagboek bouw/1917, 1e kwartaal | 1917, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1917, 1e kwartaal | 1917, 1e kwartaal]]
Regel 24: Regel 24:
* [[Dagboek bouw/1920, 1e kwartaal | 1920, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1920, 1e kwartaal | 1920, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/Aantekeningen | Deel met overzichtstaten en aantekeningen]]
* [[Dagboek bouw/Aantekeningen | Deel met overzichtstaten en aantekeningen]]
<br clear=all>
{{clear}}
----
----


<p style="font-size: 2.1em; font-family: 'Linux Libertine','Georgia','Times',serif; line-height: 1; font-weight: normal; text-align:center">
<div class=titel>Bemaling van Frieslands boezem.</div>
Bemaling van Frieslandsboezem.
<div class=ondertitel>Dagboek van bestek {{Numéro}}6.</div>
</p>
<p style="font-size: 2.1em; font-family: 'Linux Libertine','Georgia','Times',serif; line-height: 1; font-weight: normal; text-align:center">
Dagboek van bestek n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;6.
</p>


==Oktober 1916==
==Oktober 1916==
===Maandag 30 Oktober 1916===
===Maandag 30 Oktober 1916===
[[Bestand:p000 & p001 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijde 1.]]
[[Bestand:p000 & p001 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/7/7d/P000_%26_p001_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 1.|Dagboek bladzijde 1.]]
 
Aanwijzing van het bouwen van een
Aanwijzing van het bouwen van een
stoomgemaal en bijbehoorende werken
stoomgemaal en bijbehoorende werken
bij Lemmer s'middags om 1&nbsp;uur,
bij Lemmer s'middags om 1 uur,
waarbij tegenwoordig Hoofdingenieur,
waarbij tegenwoordig Hoofdingenieur,
Ingenieur en de opzichters R.&nbsp;Miedema,
Ingenieur en de opzichters R. Miedema,
R. [Roelof? 12-07-1884, uit Zwolle?] Sollaart en W.&nbsp;Anema.
R. Sollaart en W. Anema.
De staat van aanwijzing, welke werd voorgelezen, is de aannemers een afdruk gestuurd.
De staat van aanwijzing, welke werd voorgelezen, is de aannemers een afdruk gestuurd.


Regel 53: Regel 50:


Verder werd de aanwijzing gehouden in
Verder werd de aanwijzing gehouden in
het hôtel&nbsp;v/d&nbsp;Hof, waar na het voorlezen
het hôtel v/d Hof, waar na het voorlezen
van de staat van aanwijzing de volgende
van de staat van aanwijzing de volgende
vragen werden gesteld.
vragen werden gesteld.


1<sup><u>ste</u></sup>&emsp;De in §&nbsp;54 genoemde som van ƒ&nbsp;3.000,&ndash;
# De in § 54 genoemde som van ƒ 3.000,&ndash; heeft de aannemer die werkelijk uit te geven?<br/>Antw: Wordt aangegeven als een verrekeningpost.
heeft de aannemer die werkelijk uit te geven?<br/>
# Wat is de bedoeling van het binnenverfwerk?<br/> Antw: Alles te behandelen als verfwerk, genoemd in § 43 van het bestek, behalve het kantoor.
Antw: Wordt aangegeven als een verrekeningpost.
# Het te buigen betonijzer, welke trekvastheid moet het hebben?<br/>Antw: De grootst mogelijke trekvasthed welke hiervoor is bepaald.
 
# De uit de fundeering voortkomende grond, is die opgenomen in de hoeveelheid genoemd in § 8 van het bestek?<br/>Antw: Ja.<br/>Later bleek, dat deze hoeveelheid niet in het bestek is opgenomen, wat ook uit § 8 is te lezen. Voor de besteding is hiervan nog kennisgegeven aan de aannemers van het baggerwerk Boltje's en Krikke.
2<sup><u>de</u></sup>&emsp;Wat is de bedoeling van het binnenverfwerk?<br/>
Antw: Alles te behandelen als verfwerk, genoemd
in §&nbsp;43 van het bestek, behalve het kantoor.
 
3<sup><u>de</u></sup>&emsp;Het te buigen betonijzer, welke
trekvastheid moet het hebben?<br/>
Antw: De grootst mogelijke trekvasthed welke
hiervoor is bepaald.
 
4<sup><u>de</u></sup>&emsp;De uit de fundeering voortkomende
grond, is die opgenomen in de hoeveelheid
genoemd in §&nbsp;8 van het bestek?<br/>
Antw: Ja.<br/>
Later bleek, dat deze hoeveelheid niet in het
bestek is opgenomen, wat ook uit §&nbsp;8 is te lezen.
Voor de besteding is hiervan nog kennisgegeven aan
de aannemers van het baggerwerk Boltje's&nbsp;en&nbsp;Krikke.


==November 1916==
==November 1916==
===Dinsdag 7 November 1916===
===Dinsdag 7 November 1916===
[[Bestand:p002 & p003 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 2 & 3.]]
[[Bestand:p002 & p003 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/27/P002_%26_p003_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 2 & 3.|Dagboek bladzijden 2 & 3.]]
 
Aanbesteding werd gehouden te Leeuwarden
Aanbesteding werd gehouden te Leeuwarden
s'middags om 12&nbsp;uur.
s'middags om 12 uur.


De volgende inschrijvingsbiljetten waren ingekomen:<br/>
De volgende inschrijvingsbiljetten waren ingekomen:
Gebr. W. en H. Geveke te Gorredijk. ƒ&nbsp;960.000,&ndash;<br/>
* Gebr. W. en H. Geveke te Gorredijk. ƒ 960.000,&ndash;
H.S. de Jong te Lemmer en L. Hoogkamp te Follega. ƒ&nbsp;888.000,&ndash;<br/>
* H.S. de Jong te Lemmer en L. Hoogkamp te Follega. ƒ 888.000,&ndash;
J.R. Vlaming te Schagen. ƒ&nbsp;878.000,&ndash;<br/>
* J.R. Vlaming te Schagen. ƒ 878.000,&ndash;
A.H. Huitsing te Winsum en J. Huitsing te Coevorden. ƒ&nbsp;877.000,&ndash;<br/>
* A.H. Huitsing te Winsum en J. Huitsing te Coevorden. ƒ 877.000,&ndash;
R. de Fries te Utrecht. ƒ&nbsp;872.000,&ndash;<br/>
* R. de Fries te Utrecht. ƒ 872.000,&ndash;
Firma Joh. Kraaij en Co. te Hillegom. ƒ&nbsp;869.000,&ndash;<br/>
* Firma Joh. Kraaij en Co. te Hillegom. ƒ 869.000,&ndash;
D Smit en W.A. van Luiten te Groningen. ƒ&nbsp;865.000,&ndash;<br/>
* D Smit en W.A. van Luiten te Groningen. ƒ 865.000,&ndash;
J. Wajer en J. Schuurman te Amsterdam. en J.&nbsp;Verstolp te Gouderak en H.&nbsp;Laren te Gouda. ƒ&nbsp;858.000,&ndash;<br/>
* J. Wajer en J. Schuurman te Amsterdam. en J. Verstolp te Gouderak en H. Laren te Gouda. ƒ 858.000,&ndash;
J. Schrale te Warns. ƒ&nbsp;824.900,&ndash;<br/>
* J. Schrale te Warns. ƒ 824.900,&ndash;
W. en H. Visser te Lemmer. ƒ&nbsp;824.700,&ndash;<br/>
* W. en H. Visser te Lemmer. ƒ 824.700,&ndash;
C.H. van Haarlem ten Vianen. ƒ&nbsp;813.796,&ndash;<br/>
* C.H. van Haarlem ten Vianen. ƒ 813.796,&ndash;
W. de Fries en S. de Jong te Lemmer. ƒ&nbsp;796.800,&ndash;<br/>
* W. de Fries en S. de Jong te Lemmer. ƒ 796.800,&ndash;
Joh. en Jac. Broersma te Alkmaar. ƒ&nbsp;764.400,&ndash;
* Joh. en Jac. Broersma te Alkmaar. ƒ 764.400,&ndash;


Aannemers geworden de laagste inschrijvers
Aannemers geworden de laagste inschrijvers
Joh. en Jac.&nbsp;Broersma te Alkmaar.<br/>
Joh. en Jac. Broersma te Alkmaar.


Aannemers van het baggerwerk zijn geworden
Aannemers van het baggerwerk zijn geworden
S.&nbsp;Krikke en Y.&nbsp;Dikkeboom te Oudehaske
S. Krikke en Y. Dikkeboom te Oudehaske
voor ƒ&nbsp;0,60&nbsp;per&nbsp;M³ zoowel buiten als binnen.
voor ƒ 0,60 per M{{sup|3}} zoowel buiten als binnen.


===Dinsdag 14 November 1916===
===Dinsdag 14 November 1916===
De aannemers Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma met Dikkerboom
De aannemers Gebr{{sup|s}} Broersma met Dikkerboom
op het werk gehad.
op het werk gehad.
Er werden enkele onderwerpen besproken betreffende
Er werden enkele onderwerpen besproken betreffende
de uitvoering van het baggerwerk.
de uitvoering van het baggerwerk.
De groote van de put zou nader door
De groote van de put zou nader door
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma worden bepaald.
Gebr{{sup|s}} Broersma worden bepaald.
Afgesproken, de bovengrond komende uit de
Afgesproken, de bovengrond komende uit de
fundeeringsput, zoveel mogelijk te storten in
fundeeringsput, zoveel mogelijk te storten in
Regel 124: Regel 105:
op het werk gekomen, om met de uitvoering
op het werk gekomen, om met de uitvoering
te beginnen. In de eerste plaats werd uitgezet
te beginnen. In de eerste plaats werd uitgezet
de kade genoemd in §&nbsp;13 van het bestek.
de kade genoemd in § 13 van het bestek.


===Donderdag 16 November 1916===
===Donderdag 16 November 1916===
Begonnen met het maken van de kade,
Begonnen met het maken van de kade,
genoemd in §&nbsp;13 van het bestek.
genoemd in § 13 van het bestek.
Verder met het maken van keeten, loodsen enz.
Verder met het maken van keeten, loodsen enz.


Regel 135: Regel 116:
afgesproken dat de aannemer de groote van
afgesproken dat de aannemer de groote van
de funderingput mag nemen tot voorkant
de funderingput mag nemen tot voorkant
beneden berm zeedijk, liggende 5,&ndash;&nbsp;M uit
beneden berm zeedijk, liggende 5,&ndash; M uit
de binnentoon zeedijk. Hier wordt p.m.
de binnentoon zeedijk. Hier wordt p.m.
een talud aangebaggerd van 4&nbsp;op&nbsp;1 volgens
een talud aangebaggerd van 4 op 1 volgens
het bestek.
het bestek.


===Dinsdag 21 November 1916===
===Dinsdag 21 November 1916===
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma meegedeeld, dat door hun
Gebr{{sup|s}} Broersma meegedeeld, dat door hun
kan worden overgenomen volgens later overeen
kan worden overgenomen volgens later overeen
te komen eenheidsprijs de afkomende
te komen eenheidsprijs de afkomende
basalt achter de zeedijk. Volgens opmeting
basalt achter de zeedijk. Volgens opmeting
kan hiervan p.m. 1000&nbsp;M² worden gezet en
kan hiervan p.m. 1000 M{{sup|2}} worden gezet en
is er dan 20% afgetrokken voor afval en
is er dan 20% afgetrokken voor afval en
wat de bassalt dichter inelkaar wordt gezet.
wat de bassalt dichter inelkaar wordt gezet.
Regel 157: Regel 138:
De aannemers en leverancier meegedeeld,
De aannemers en leverancier meegedeeld,
dat de damplanken geen smaller breedte mogen
dat de damplanken geen smaller breedte mogen
hebben dan 20&nbsp;cM.
hebben dan 20 cM.


===Vrijdag 24 November 1916===
===Vrijdag 24 November 1916===
Met den uitvoerder van Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma (v/d&nbsp;Plas)
Met den uitvoerder van Gebr{{sup|s}} Broersma (v/d Plas)
en den uitvoerder van het baggerwerk de
en den uitvoerder van het baggerwerk de
fundeeringsput uitgezet, waarvan eene
fundeeringsput uitgezet, waarvan eene
Regel 166: Regel 147:
put geheel aan de aannemers overgelaten.
put geheel aan de aannemers overgelaten.
Broersma meegedeeld, dat voor iedere
Broersma meegedeeld, dat voor iedere
sluisdeur noodig is, 700&nbsp;stuks verzinkte spijkers
sluisdeur noodig is, 700 stuks verzinkte spijkers
lang 12&nbsp;cM.
lang 12 cM.


===Zaterdag 25 November 1916===
===Zaterdag 25 November 1916===
Regel 173: Regel 154:
funderingsput. Aanwijzing gedaan voor storting
funderingsput. Aanwijzing gedaan voor storting
van grond in de Teroelsterkolk. Van 20 tot
van grond in de Teroelsterkolk. Van 20 tot
en met 25&nbsp;November was er aan het werk 2&nbsp;grondwerkers,
en met 25 November was er aan het werk 2 grondwerkers,
3&nbsp;arbeiders en 6&nbsp;timmerlieden. Vanaf Woensdag nog
3 arbeiders en 6 timmerlieden. Vanaf Woensdag nog
7&nbsp;baggerlieden en 2&nbsp;stokers.
7 baggerlieden en 2 stokers.
Materialen welke aanleiding geven tot
Materialen welke aanleiding geven tot
verzekering werd <s>ge</s> de gepasseerde week niet
verzekering werd <s>ge</s> de gepasseerde week niet
Regel 181: Regel 162:
enkel het hout voor keeten, spoor met karren,
enkel het hout voor keeten, spoor met karren,
hout voor mallen betonpalen, kruideelen,
hout voor mallen betonpalen, kruideelen,
kruiwagens enz. Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;1.
kruiwagens enz. Afgegeven weekrapport {{Numéro}}1.


===Maandag 27 November 1916===
===Maandag 27 November 1916===
[[Bestand:p004 & p005 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 4 & 5.]]
[[Bestand:p004 & p005 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/e/eb/P004_%26_p005_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 4 & 5.|Dagboek bladzijden 4 & 5.]]
 
De aannemers gewaarschuwd, wanneer zij plan
De aannemers gewaarschuwd, wanneer zij plan
hadden het heien van de damwanden aan de
hadden het heien van de damwanden aan de
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Leemburg uit te besteden, hun vooral
Gebr{{sup|s}} Leemburg uit te besteden, hun vooral
te waarschuwen, dat dit onder streng toezicht
te waarschuwen, dat dit onder streng toezicht
plaats heeft en nauwkeurig moet gebeuren.
plaats heeft en nauwkeurig moet gebeuren.
Regel 201: Regel 183:
genoemd in §... van het bestek ongeschild
genoemd in §... van het bestek ongeschild
mogen worden verwerkt, wat de aannemers
mogen worden verwerkt, wat de aannemers
30&nbsp;November meegedeeld. Ook toestemming gegeven
30 November meegedeeld. Ook toestemming gegeven
om gegalvaniseerde draad n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;18 te gebruiken in plaats
om gegalvaniseerde draad {{Numéro}}18 te gebruiken in plaats
van gegloeide draad voor het betonwerk.
van gegloeide draad voor het betonwerk.
Voor horizontale bewapeningen, zooals vloeren enz.
Voor horizontale bewapeningen, zooals vloeren enz.
Regel 209: Regel 191:


===Donderdag 30 November 1916===
===Donderdag 30 November 1916===
Aangevoerd 55 stuks dennen heipalen, waarvan goedgekeurd:<br/>
* Aangevoerd 55 stuks dennen heipalen, waarvan goedgekeurd:
27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
12 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 12 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
&numsp;1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
** 1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
Afgekeurd 15&nbsp;stuks.<br/>
* Afgekeurd 15 stuks.
Den aannemer Jac.&nbsp;Broersma gewaarschuwd
Den aannemer Jac. Broersma gewaarschuwd
den leverancier te melden, dat de palen lang
den leverancier te melden, dat de palen lang
7,30 zwaarder moeten worden geleverd en anders
7,30 zwaarder moeten worden geleverd en anders
de grootste helft terug kregen.
de grootste helft terug kregen.
De goedgekeurde palen op de kop allen gemerkt met
De goedgekeurde palen op de kop allen gemerkt met
het stempel&nbsp;'''F''' Verder als volgt.<br/>
het stempel '''F''' Verder als volgt.
1736 stuks &ndash; palen bestemd voor machinegebouw met keersluis.<br/>
* 1736 stuks &ndash; palen bestemd voor machinegebouw met keersluis.
&numsp;576 stuks = palen bestemd voor ketelhuis en schoorsteen.
* 576 stuks = palen bestemd voor ketelhuis en schoorsteen.


==December 1916==
==December 1916==
===Vrijdag 1 December 1916===
===Vrijdag 1 December 1916===
Aangevoerd 29 stuks dennen fundeering palen,
* Aangevoerd 29 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
waarvan goedgekeurd:<br/>
** 12 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
12 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
* 5 stuks afgekeurd.
&numsp;5 stuks afgekeurd.<br/>
 
&numsp;59 stuks &equiv; bijgebouw ventilators en blaasmachines.<br/>
* 59 stuks &equiv; bijgebouw ventilators en blaasmachines.
&numsp;74 stuks Rookkanalen<br/>
* 74 stuks Rookkanalen
218 stuks Bekledings- en grondkeerende muren en beschoeiingen.
* 218 stuks Bekledings- en grondkeerende muren en beschoeiingen.


===Zaterdag 2 December 1916===
===Zaterdag 2 December 1916===
Aangevoerd 34 stuks dennen fundeering
* Aangevoerd 34 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
palen, waarvan goedgekeurd:<br/>
** 15 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
15 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 7 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
&numsp;7 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 4 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;4 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
* 8 stuks afgekeurd.
&numsp;8 stuks afgekeurd.<br/>
 
Verder aangevoerd <u>150&nbsp;KG</u> <u>bindijzer</u> voor
Verder aangevoerd 150 KG bindijzer voor
de betonpalen.
de betonpalen.
De aannemers nogmaals gewaarschuwd,
De aannemers nogmaals gewaarschuwd,
dat het in hun eigenbelang is, om de kaden
dat het in hun eigenbelang is, om de kaden
om het bouwterrein voortgang mee te maken.
om het bouwterrein voortgang mee te maken.
Totaal deze week aangevoerd <u>591,20&nbsp;M¹</u> dennen
Totaal deze week aangevoerd 591,20 M{{sup|1}} dennen
heimasten voor de fundeering.
heimasten voor de fundeering.
Zie weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;2.
Zie weekrapport {{Numéro}}2.


===Maandag 4 December 1916===
===Maandag 4 December 1916===
Regel 268: Regel 250:


===Dinsdag 5 December 1916===
===Dinsdag 5 December 1916===
[[Bestand:p006 & p007 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 6 & 7.]]
[[Bestand:p006 & p007 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/5/50/P006_%26_p007_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 6 & 7.|Dagboek bladzijden 6 & 7.]]
Aangevoerd 42 stuks dennen fundeering palen,
 
waarvan goedgekeurd:<br/>
* Aangevoerd 42 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
26 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 26 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
&numsp;1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
** 1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;4 stuks afgekeurd.<br/>
* 4 stuks afgekeurd.
 
Toegestaan de bovengrond langs de Zeedijk op
Toegestaan de bovengrond langs de Zeedijk op
2&nbsp;M beneden Z.&nbsp;P. te baggeren aan de westkant
2 M beneden Z. P. te baggeren aan de westkant
van de fundeeringput tot 5,&ndash;&nbsp;M uit de binnenkant
van de fundeeringput tot 5,&ndash; M uit de binnenkant
zeed en aan de oostkant tot 2½&nbsp;M uit
zeed en aan de oostkant tot 2½ M uit
binnenkant zeed en tot die diepte stijl weg
binnenkant zeed en tot die diepte stijl weg
te baggeren.
te baggeren.


===Woensdag 6 December 1916===
===Woensdag 6 December 1916===
Aangevoerd 119 stuks dennen fundeering palen,
* Aangevoerd 119 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
waarvan goedgekeurd:<br/>
** 60 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
60 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 29 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
29 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 7 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;7 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
** 3 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
&numsp;3 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;X<br/>
* 20 stuks afgekeurd.
20 stuks afgekeurd.<br/>
 
Aangevoerd deze week 890,20&nbsp;M¹. (zie weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;3)
Aangevoerd deze week 890,20 M{{sup|1}}. (zie weekrapport {{Numéro}}3)


===Donderdag 7 December 1916===
===Donderdag 7 December 1916===
Regel 317: Regel 300:


===Maandag 11 December 1916===
===Maandag 11 December 1916===
Aangevoerd 52 stuks dennen fundeering palen,
* Aangevoerd 52 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
waarvan goedgekeurd:<br/>
** 27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 9 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
&numsp;9 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 5 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;5 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
* 11 stuks afgekeurd.
11 stuks afgekeurd.<br/>
 
De aannemers gewaarschuwd, dat het
De aannemers gewaarschuwd, dat het
wenschlijk was, om met de kaden om het
wenschlijk was, om met de kaden om het
Regel 334: Regel 317:
P.s. van de Hoofdingenieur de aannemers
P.s. van de Hoofdingenieur de aannemers
toegestaan om aan te nemen
toegestaan om aan te nemen
<s>de</s> en aan Canoy Herfkens en C<sup><u>o</u></sup>
<s>de</s> en aan Canoy Herfkens en C{{sup|o}}
op te dragen, de levering van de benoodigde
op te dragen, de levering van de benoodigde
vuurvaste steen volgens gezonden monster,
vuurvaste steen volgens gezonden monster,
Regel 341: Regel 324:
<s>tegels</s> steenen voor de ketelfronten ook
<s>tegels</s> steenen voor de ketelfronten ook
volgens ontvangen monster en aanwezig op
volgens ontvangen monster en aanwezig op
het bureau.<br/>
het bureau.
Prijzen voor de wit verglaasde steenen als volgt:<br/>
Prijzen voor de wit verglaasde steenen als volgt:
koppen ƒ&nbsp;85,&ndash; per 1000 stuks,<br/>
* koppen ƒ 85,&ndash; per 1000 stuks,
strekken ƒ&nbsp;90,&ndash; per 1000 stuks,<br/>
* strekken ƒ 90,&ndash; per 1000 stuks,
kop- en strek ƒ&nbsp;95,&ndash; per 1000 stuks.
* kop- en strek ƒ 95,&ndash; per 1000 stuks.


===Donderdag 14 December 1916===
===Donderdag 14 December 1916===
P.s. v/d Hoofdingenieur de aannemers
P.s. v/d Hoofdingenieur de aannemers
toegestaan, om te koopen 500&nbsp;zakken
toegestaan, om te koopen 500 zakken
portlandcement (merk Dyckerhoff) voor
portlandcement (merk Dyckerhoff) voor
den prijs van ƒ&nbsp;35,&ndash; per 1000&nbsp;KG franco
den prijs van ƒ 35,&ndash; per 1000 KG franco
voor de wal.  
voor de wal.  
De vracht voor deze 500&nbsp;zakken of 25000&nbsp;KG
De vracht voor deze 500 zakken of 25000 KG
bedroeg ƒ&nbsp;4,50 per last, of ƒ&nbsp;2,25 per
bedroeg ƒ 4,50 per last, of ƒ 2,25 per
1000&nbsp;KG.
1000 KG.
Totaal bedrag aan vracht ƒ&nbsp;56,25.
Totaal bedrag aan vracht ƒ 56,25.
Voor deze hoeveelheid cement komt den
Voor deze hoeveelheid cement komt den
aannemer eene vergoeding toe van
aannemer eene vergoeding toe van
25&nbsp;x&nbsp;ƒ&nbsp;12,&ndash; = ƒ&nbsp;300 +10% = ƒ&nbsp;330.
25 x ƒ 12,&ndash; = ƒ 300 +10% = ƒ 330.
Zie verrekeningsboek van meer en minderwerk.
Zie verrekeningsboek van meer en minderwerk.


===Vrijdag 15 December 1916===
===Vrijdag 15 December 1916===
[[Bestand:p008 & p009 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 8 & 9.]]
[[Bestand:p008 & p009 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/e/e3/P008_%26_p009_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 8 & 9.|Dagboek bladzijden 8 & 9.]]
Aangevoerd 86 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:<br/>
 
33 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
* Aangevoerd 86 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
38 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 33 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
&numsp;2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
** 38 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
&numsp;5 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;X<br/>
** 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;8 stuks afgekeurd.<br/>
** 5 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
* 8 stuks afgekeurd.
 
De aannemers toegestaan een monster met
De aannemers toegestaan een monster met
prijsopgaaf te vragen van een partij te koop
prijsopgaaf te vragen van een partij te koop
Regel 375: Regel 360:
bij nadere goedkeuring te gebruiken voor de
bij nadere goedkeuring te gebruiken voor de
spiralen in de betonpalen, waarvoor staat
spiralen in de betonpalen, waarvoor staat
bepaald ijzer zwaar 6&nbsp;m/m.
bepaald ijzer zwaar 6 m/m.


===Zaterdag 16 December 1916===
===Zaterdag 16 December 1916===
Het monster van bovengenoemde telegraafdraad
Het monster van bovengenoemde telegraafdraad
goedgekeurd (zwaar 5&nbsp;m/m) en de
goedgekeurd (zwaar 5 m/m) en de
aannemers orders gegeven van deze draad 4700&nbsp;KG
aannemers orders gegeven van deze draad 4700 KG
aan te koopen voor den prijs van ƒ&nbsp;20,&ndash; per
aan te koopen voor den prijs van ƒ 20,&ndash; per
100&nbsp;KG, waarbij dan nog komt de vracht
100 KG, waarbij dan nog komt de vracht
vanaf Dordrecht.
vanaf Dordrecht.
Aangevoerde materialen deze week 750,10&nbsp;M¹
Aangevoerde materialen deze week 750,10 M{{sup|1}}
heipalen. (zie weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;4)
heipalen. (zie weekrapport {{Numéro}}4)


===Maandag 18 December 1916===
===Maandag 18 December 1916===
Aangevoerd 500 zakken portlandcement.
* Aangevoerd 500 zakken portlandcement. (zie hiervoor de aanteekening van 14 December.)
(zie hiervoor de aanteekening van 14 December.)<br/>
* Aangevoerd 120 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
Aangevoerd 120 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:<br/>
** 70 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. &ndash;
70 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;&ndash;<br/>
** 26 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
26 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;=<br/>
** 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. &equiv;
&numsp;2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;15&nbsp;cM.&nbsp;&equiv;<br/>
** 2 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
&numsp;2 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25&nbsp;x&nbsp;16&nbsp;cM.&nbsp;X<br/>
* 20 stuks afgekeurd.
20 stuks afgekeurd.


===Woensdag 20 December 1916===
===Woensdag 20 December 1916===
Naar den Hoofdingenieur geweest om te
Naar den Hoofdingenieur geweest om te
spreken over de aankoop van gebruikte telegraafdraad
spreken over de aankoop van gebruikte telegraafdraad
liggende bij H.&nbsp;van&nbsp;Emden te Schiedam,
liggende bij H. van Emden te Schiedam,
welke verzocht eerst te komen zien, voordat wij
welke verzocht eerst te komen zien, voordat wij
tot aankoop overginnen. Opdracht van den
tot aankoop overginnen. Opdracht van den
Hoofdingenieur ontvangen, deze draad te <s>koo</s> gaan zien
Hoofdingenieur ontvangen, deze draad te <s>koo</s> gaan zien
en zoo mogelijk te koopen, volgens monster en
en zoo mogelijk te koopen, volgens monster en
voor de prijs van ƒ&nbsp;20 per 100&nbsp;KG.
voor de prijs van ƒ 20 per 100 KG.


===Donderdag 21 December 1916===
===Donderdag 21 December 1916===
Met Broersma's naar Schiedam geweest
Met Broersma's naar Schiedam geweest
en gekocht van H.&nbsp;van&nbsp;Emden eene partij
en gekocht van H. van Emden eene partij
ongeroest gebruikte telegraafdraad zwaar
ongeroest gebruikte telegraafdraad zwaar
4 en 5&nbsp;m/m, welke partij volgens schatting
4 en 5 m/m, welke partij volgens schatting
zou wegen 4000&nbsp;KG en verder aan
zou wegen 4000 KG en verder aan
te vullen met eenigzins geroeste telegraafdraad,
te vullen met eenigzins geroeste telegraafdraad,
zwaar 5&nbsp;m/m tot een gewicht van
zwaar 5 m/m tot een gewicht van
4500&nbsp;KG.
4500 KG.
Alzoo gekocht 4500&nbsp;KG gebruikte telegraafdraad
Alzoo gekocht 4500 KG gebruikte telegraafdraad
voor den prijs van ƒ&nbsp;20,&ndash; per 100&nbsp;KG, te
voor den prijs van ƒ 20,&ndash; per 100 KG, te
leveren op de boot te Schiedam.
leveren op de boot te Schiedam.
Vracht komt dus voor rekening van de koopers.
Vracht komt dus voor rekening van de koopers.
Regel 423: Regel 407:
===Zaterdag 23 December 1916===
===Zaterdag 23 December 1916===
Aangekomen per schip eene partij betonijzer,
Aangekomen per schip eene partij betonijzer,
volgens bijgaande vrachtbrief 47798&nbsp;KG,
volgens bijgaande vrachtbrief 47798 KG,
wat verder door wegen of berekening moet
wat verder door wegen of berekening moet
worden uitgemaakt en bevestigd. (zie weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;6)
worden uitgemaakt en bevestigd. (zie weekrapport {{Numéro}}6)
Deze partij is aangekocht voor ƒ&nbsp;21,&ndash; per
Deze partij is aangekocht voor ƒ 21,&ndash; per
100&nbsp;KG franco voor de wal. (zie verrekeningsboek)
100 KG franco voor de wal. (zie verrekeningsboek)
De aannemers nogmaals en voor de laatste
De aannemers nogmaals en voor de laatste
maal gewaarschuwd, spoed te maken met
maal gewaarschuwd, spoed te maken met
Regel 436: Regel 420:
van de eerste termijn van betaling.
van de eerste termijn van betaling.
Slecht weer, zoodat er niet kon worden gewerkt.
Slecht weer, zoodat er niet kon worden gewerkt.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;5.
Afgegeven weekrapport {{Numéro}}5.


===Woensdag 27 December 1916===
===Woensdag 27 December 1916===
Met de aannemers opgemeten de afkomende
Met de aannemers opgemeten de afkomende
bassalt en vastgesteld te kunnen rekenen op
bassalt en vastgesteld te kunnen rekenen op
1000&nbsp;M² er van te kunnen zetten.
1000 M{{sup|2}} er van te kunnen zetten.
Opgepeild de Teroelsterkolk en de aannemers
Opgepeild de Teroelsterkolk en de aannemers
toegestaan, de bovengrond komende uit de
toegestaan, de bovengrond komende uit de
Regel 452: Regel 436:


===Vrijdag 29 December 1916===
===Vrijdag 29 December 1916===
[[Bestand:p010 & p011 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 10 & 11.]]
[[Bestand:p010 & p011 - Dagboek van bestek 6.jpg|miniatuur|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/28/P010_%26_p011_-_Dagboek_van_bestek_6.jpg|alt=Dagboek, bladzijde 10 & 11.|Dagboek bladzijden 10 & 11.]]
 
Hoofdingenieur op het werk geweest en met
Hoofdingenieur op het werk geweest en met
Broersma's gesproken over aankoop ijzer en
Broersma's gesproken over aankoop ijzer en
Regel 467: Regel 452:
Hierop werd door de Broersma's geantwoord, dat
Hierop werd door de Broersma's geantwoord, dat
deze zaak goed voorelkaar was en hun broer evenveel
deze zaak goed voorelkaar was en hun broer evenveel
zekerheid van de levering had, als h/v&nbsp;van&nbsp;der&nbsp;Meulen.
zekerheid van de levering had, als h/v van der Meulen.
De aannemer werd meegdeeld, dat zij konden
De aannemer werd meegdeeld, dat zij konden
overgaan tot aankoop van het dakbeschot en pannen.
overgaan tot aankoop van het dakbeschot en pannen.
Regel 474: Regel 459:
om geglazuurde te krijgen, dan wilde de
om geglazuurde te krijgen, dan wilde de
Hoofdingenieur daar wel gebruik van maken.
Hoofdingenieur daar wel gebruik van maken.
 
{{clear}}
<br clear=all>
----
----


Regel 482: Regel 466:




==Bronnen==
==Bronnen, noten en/of referenties==
# Stenvert, R., & Veenland-Heineman, K. M. (2012). ''Archiefonderzoek: Bouwarchief Ir. D.F. Woudagemaal, Lemmer.'' Utrecht: BBA, Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis v.o.f.
<references/>
# Tresoar, Archief van de Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland (archief nr. 9-01). Inv. nr. 917: ''Dagboek inzake de bouw van het gemaal, 1916-1920.''


<br>
[[Categorie:Het gemaal bouwkundig]]
[[Category:Het gemaal bouwkundig]]
[[Categorie:Dagboek bouw]]
[[Category:Dagboek bouw]]

Huidige versie van 27 mrt 2024 om 13:44

Dagboek, kaft.
Dagboek door opzichter W. Anema over de bouw van het gemaal.

Tijdens de bouw van het gemaal is de voortgang van de bouw in verschillende rapportages vastgelegd. De hoofdopzichter van Provinciale Waterstaat, W. Anema, hield een dagboek bij en daarnaast maakte hij wekelijks een weekrapport. De hoofdingenieur van Provinciale Waterstaat, D.F. Wouda, maakte maandelijkse rapportages waarin kort de voortgang van de verschillende werken werd toegelicht.

Het dagboek is een handgeschreven boekwerk dat ingezien kan worden bij Tresoar in Leeuwarden.[1] Bij het archiefonderzoek in 2012 uitgevoerd door BBA is ook dit archiefstuk geraadpleegd. In de rapportage naar aanleiding van dit archiefonderzoek is er een selectie van de relevante delen van het dagboek gemaakt en opgenomen in het eindrapport van het archiefonderzoek.[2] Het originele dagboek is ingescand, in de tekst zijn miniatuur afbeeldingen van de dagboekpagina's opgenomen. Door op deze afbeeldingen te klikken kan de dagboek pagina in een grotere resolutie geraadpleegd worden. Bij het uitwerken van het handschrift is er voor gekozen om dicht bij het origineel te blijven. De ouderwetse schrijfstijl en spelling van het origineel is overgenomen voor deze wiki pagina's, ook de schrijffouten in de originele tekst zijn overgenomen.

Het dagboek start eind oktober 1916 en loopt door tot en met januari 1920. Op het moment dat het dagboek stopt is het gebouw en de waterbouwkundige zaken wel zo'n beetje klaar, aan het plaatsen van de machines wordt dan nog druk gewerkt. Het dagboek beslaat zo'n 240 pagina's, vanwege deze grote omvang is het voor deze wiki opgeknipt in kwartalen.

Dagboek, binnenblad.
Binnenblad van het dagboek.

Bemaling van Frieslands boezem.
Dagboek van bestek no 6.

Oktober 1916

Maandag 30 Oktober 1916

Dagboek, bladzijde 1.
Dagboek bladzijde 1.

Aanwijzing van het bouwen van een stoomgemaal en bijbehoorende werken bij Lemmer s'middags om 1 uur, waarbij tegenwoordig Hoofdingenieur, Ingenieur en de opzichters R. Miedema, R. Sollaart en W. Anema. De staat van aanwijzing, welke werd voorgelezen, is de aannemers een afdruk gestuurd.

Op het terrein werd aangewezen de plaats van de gebouwen, het zanddepôt met steen, te wijziging in de grondberging genoemd in de staat van aanwijzing. Op het terrein werden geen vragen van beteekenis gesteld.

Verder werd de aanwijzing gehouden in het hôtel v/d Hof, waar na het voorlezen van de staat van aanwijzing de volgende vragen werden gesteld.

  1. De in § 54 genoemde som van ƒ 3.000,– heeft de aannemer die werkelijk uit te geven?
    Antw: Wordt aangegeven als een verrekeningpost.
  2. Wat is de bedoeling van het binnenverfwerk?
    Antw: Alles te behandelen als verfwerk, genoemd in § 43 van het bestek, behalve het kantoor.
  3. Het te buigen betonijzer, welke trekvastheid moet het hebben?
    Antw: De grootst mogelijke trekvasthed welke hiervoor is bepaald.
  4. De uit de fundeering voortkomende grond, is die opgenomen in de hoeveelheid genoemd in § 8 van het bestek?
    Antw: Ja.
    Later bleek, dat deze hoeveelheid niet in het bestek is opgenomen, wat ook uit § 8 is te lezen. Voor de besteding is hiervan nog kennisgegeven aan de aannemers van het baggerwerk Boltje's en Krikke.

November 1916

Dinsdag 7 November 1916

Dagboek, bladzijde 2 & 3.
Dagboek bladzijden 2 & 3.

Aanbesteding werd gehouden te Leeuwarden s'middags om 12 uur.

De volgende inschrijvingsbiljetten waren ingekomen:

  • Gebr. W. en H. Geveke te Gorredijk. ƒ 960.000,–
  • H.S. de Jong te Lemmer en L. Hoogkamp te Follega. ƒ 888.000,–
  • J.R. Vlaming te Schagen. ƒ 878.000,–
  • A.H. Huitsing te Winsum en J. Huitsing te Coevorden. ƒ 877.000,–
  • R. de Fries te Utrecht. ƒ 872.000,–
  • Firma Joh. Kraaij en Co. te Hillegom. ƒ 869.000,–
  • D Smit en W.A. van Luiten te Groningen. ƒ 865.000,–
  • J. Wajer en J. Schuurman te Amsterdam. en J. Verstolp te Gouderak en H. Laren te Gouda. ƒ 858.000,–
  • J. Schrale te Warns. ƒ 824.900,–
  • W. en H. Visser te Lemmer. ƒ 824.700,–
  • C.H. van Haarlem ten Vianen. ƒ 813.796,–
  • W. de Fries en S. de Jong te Lemmer. ƒ 796.800,–
  • Joh. en Jac. Broersma te Alkmaar. ƒ 764.400,–

Aannemers geworden de laagste inschrijvers Joh. en Jac. Broersma te Alkmaar.

Aannemers van het baggerwerk zijn geworden S. Krikke en Y. Dikkeboom te Oudehaske voor ƒ 0,60 per M3 zoowel buiten als binnen.

Dinsdag 14 November 1916

De aannemers Gebrs Broersma met Dikkerboom op het werk gehad. Er werden enkele onderwerpen besproken betreffende de uitvoering van het baggerwerk. De groote van de put zou nader door Gebrs Broersma worden bepaald. Afgesproken, de bovengrond komende uit de fundeeringsput, zoveel mogelijk te storten in de Teroelsterkolk. Aanwijzing gegeven, betreffende het plaatsen van keeten.

Woensdag 15 November 1916

Jac Broersma met den uitvoerder op het werk gekomen, om met de uitvoering te beginnen. In de eerste plaats werd uitgezet de kade genoemd in § 13 van het bestek.

Donderdag 16 November 1916

Begonnen met het maken van de kade, genoemd in § 13 van het bestek. Verder met het maken van keeten, loodsen enz.

Maandag 20 November 1916

Hoofdingenieur op het werk geweest en afgesproken dat de aannemer de groote van de funderingput mag nemen tot voorkant beneden berm zeedijk, liggende 5,– M uit de binnentoon zeedijk. Hier wordt p.m. een talud aangebaggerd van 4 op 1 volgens het bestek.

Dinsdag 21 November 1916

Gebrs Broersma meegedeeld, dat door hun kan worden overgenomen volgens later overeen te komen eenheidsprijs de afkomende basalt achter de zeedijk. Volgens opmeting kan hiervan p.m. 1000 M2 worden gezet en is er dan 20% afgetrokken voor afval en wat de bassalt dichter inelkaar wordt gezet.

Woensdag 22 November 1916

Aangevoerd één baggermachine, sleepboot en vier bakken. Verder een schip met steenkool voor de baggerwerken.

Donderdag 23 November 1916

De aannemers en leverancier meegedeeld, dat de damplanken geen smaller breedte mogen hebben dan 20 cM.

Vrijdag 24 November 1916

Met den uitvoerder van Gebrs Broersma (v/d Plas) en den uitvoerder van het baggerwerk de fundeeringsput uitgezet, waarvan eene schetsteekening gemaakt. De groote van deze put geheel aan de aannemers overgelaten. Broersma meegedeeld, dat voor iedere sluisdeur noodig is, 700 stuks verzinkte spijkers lang 12 cM.

Zaterdag 25 November 1916

Begonnen met het baggeren van de funderingsput. Aanwijzing gedaan voor storting van grond in de Teroelsterkolk. Van 20 tot en met 25 November was er aan het werk 2 grondwerkers, 3 arbeiders en 6 timmerlieden. Vanaf Woensdag nog 7 baggerlieden en 2 stokers. Materialen welke aanleiding geven tot verzekering werd ge de gepasseerde week niet aangevoerd. De aangevoerde materialen betreft enkel het hout voor keeten, spoor met karren, hout voor mallen betonpalen, kruideelen, kruiwagens enz. Afgegeven weekrapport no 1.

Maandag 27 November 1916

Dagboek, bladzijde 4 & 5.
Dagboek bladzijden 4 & 5.

De aannemers gewaarschuwd, wanneer zij plan hadden het heien van de damwanden aan de Gebrs Leemburg uit te besteden, hun vooral te waarschuwen, dat dit onder streng toezicht plaats heeft en nauwkeurig moet gebeuren. Hierop is door hun geantwoord, dat het niet de bedoeling was om de damwanden uit te besteden en dezen werden geplaats door twee vertrouwde heibazen en in daghuur. Heibazen, die bij hun geregeld in dienst waren.

Woensdag 29 November 1916

Naar Leeuwarden geweest en met den Hoofdingenieur afgesproken, dat de perkoenpalen genoemd in §... van het bestek ongeschild mogen worden verwerkt, wat de aannemers 30 November meegedeeld. Ook toestemming gegeven om gegalvaniseerde draad no 18 te gebruiken in plaats van gegloeide draad voor het betonwerk. Voor horizontale bewapeningen, zooals vloeren enz. de kruispunten om de andere aan elkaar te bevestigen. Voor verticale bewapening zoo noodig elk kruispunt.

Donderdag 30 November 1916

  • Aangevoerd 55 stuks dennen heipalen, waarvan goedgekeurd:
    • 27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 12 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
  • Afgekeurd 15 stuks.

Den aannemer Jac. Broersma gewaarschuwd den leverancier te melden, dat de palen lang 7,30 zwaarder moeten worden geleverd en anders de grootste helft terug kregen. De goedgekeurde palen op de kop allen gemerkt met het stempel F Verder als volgt.

  • 1736 stuks – palen bestemd voor machinegebouw met keersluis.
  • 576 stuks = palen bestemd voor ketelhuis en schoorsteen.

December 1916

Vrijdag 1 December 1916

  • Aangevoerd 29 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 12 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
  • 5 stuks afgekeurd.
  • 59 stuks ≡ bijgebouw ventilators en blaasmachines.
  • 74 stuks Rookkanalen
  • 218 stuks Bekledings- en grondkeerende muren en beschoeiingen.

Zaterdag 2 December 1916

  • Aangevoerd 34 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 15 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 7 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 4 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
  • 8 stuks afgekeurd.

Verder aangevoerd 150 KG bindijzer voor de betonpalen. De aannemers nogmaals gewaarschuwd, dat het in hun eigenbelang is, om de kaden om het bouwterrein voortgang mee te maken. Totaal deze week aangevoerd 591,20 M1 dennen heimasten voor de fundeering. Zie weekrapport no 2.

Maandag 4 December 1916

De aannemers bij den Hoofdingenieur geweest om verschillende te bespreken, waarvoor Zaterdag door den Hoofdingenieur verzocht te komen en aan de aannemers meegedeeld. Den uitvoerder toegestaan om de betonplaat geteekend onder de Directiekeet te laten vervallen, dit in overleg met Sollaart. Op de vraag van de aannemers of het bindijzer ook in het gewicht van het betonijzer wordt opgenomen, geantwoord dat ik dit met den Hoofdingenieur eerst zou overleggen, maar vermoedelijk niet. De teekening van de directiekeet en van de betonpalen afgegeven en het gewicht in overleg met Sollaart hierop gewijzigd.

Dinsdag 5 December 1916

Dagboek, bladzijde 6 & 7.
Dagboek bladzijden 6 & 7.
  • Aangevoerd 42 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 26 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 10 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 1 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
  • 4 stuks afgekeurd.

Toegestaan de bovengrond langs de Zeedijk op 2 M beneden Z. P. te baggeren aan de westkant van de fundeeringput tot 5,– M uit de binnenkant zeed en aan de oostkant tot 2½ M uit binnenkant zeed en tot die diepte stijl weg te baggeren.

Woensdag 6 December 1916

  • Aangevoerd 119 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 60 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 29 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 7 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
    • 3 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
  • 20 stuks afgekeurd.

Aangevoerd deze week 890,20 M1. (zie weekrapport no 3)

Donderdag 7 December 1916

Op het terrein aangevoerd één baggermachine met nog 3 onderlossers.

Vrijdag 8 December 1916

Met de tweede baggermachine begonnen te baggeren, welke eerst is begonnen met het opruimen van zeedijk palen, zittende aan de N.O. hoek van de fundeeringput, vermoedelijk eene oude beschoeiing. Verder begonnen met kaden langs het op te hoogen terrein ten westen van de fundeeringput en langs de lijn tot verplichte ophooging.

Zaterdag 9 December 1916

Met de aannemers gesproken in de voorziening van drinkwater en voor het volk en het plaatsen van een volkskeet, opdat ze middags onder schafttijd onderdak kunnen krijgen. Beloofd de noodige maatregelen te nemen en voor verziening in drinkwater mortonpompen te slaan. Verder werd er deze week gewerkt aan de keeten en de kaden rondom het bouwterrein, waarover verder geen bijzonders valt te melden.

Maandag 11 December 1916

  • Aangevoerd 52 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 27 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 9 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 5 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
  • 11 stuks afgekeurd.

De aannemers gewaarschuwd, dat het wenschlijk was, om met de kaden om het bouwterrein voorgang te maken, met het oog op den waterstand. Hierop werd geantwoord, zoodra het door hun aangekochte spoor kwam, zou hieraan met spoed worden gewerkt.

Woensdag 13 December 1916

P.s. van de Hoofdingenieur de aannemers toegestaan om aan te nemen de en aan Canoy Herfkens en Co op te dragen, de levering van de benoodigde vuurvaste steen volgens gezonden monster, aanwezig op het bureau. Verder de levering van de wit verglaasde tegels steenen voor de ketelfronten ook volgens ontvangen monster en aanwezig op het bureau. Prijzen voor de wit verglaasde steenen als volgt:

  • koppen ƒ 85,– per 1000 stuks,
  • strekken ƒ 90,– per 1000 stuks,
  • kop- en strek ƒ 95,– per 1000 stuks.

Donderdag 14 December 1916

P.s. v/d Hoofdingenieur de aannemers toegestaan, om te koopen 500 zakken portlandcement (merk Dyckerhoff) voor den prijs van ƒ 35,– per 1000 KG franco voor de wal. De vracht voor deze 500 zakken of 25000 KG bedroeg ƒ 4,50 per last, of ƒ 2,25 per 1000 KG. Totaal bedrag aan vracht ƒ 56,25. Voor deze hoeveelheid cement komt den aannemer eene vergoeding toe van 25 x ƒ 12,– = ƒ 300 +10% = ƒ 330. Zie verrekeningsboek van meer en minderwerk.

Vrijdag 15 December 1916

Dagboek, bladzijde 8 & 9.
Dagboek bladzijden 8 & 9.
  • Aangevoerd 86 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 33 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 38 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
    • 5 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
  • 8 stuks afgekeurd.

De aannemers toegestaan een monster met prijsopgaaf te vragen van een partij te koop aangeboden gebruikte telegraafdraad, om bij nadere goedkeuring te gebruiken voor de spiralen in de betonpalen, waarvoor staat bepaald ijzer zwaar 6 m/m.

Zaterdag 16 December 1916

Het monster van bovengenoemde telegraafdraad goedgekeurd (zwaar 5 m/m) en de aannemers orders gegeven van deze draad 4700 KG aan te koopen voor den prijs van ƒ 20,– per 100 KG, waarbij dan nog komt de vracht vanaf Dordrecht. Aangevoerde materialen deze week 750,10 M1 heipalen. (zie weekrapport no 4)

Maandag 18 December 1916

  • Aangevoerd 500 zakken portlandcement. (zie hiervoor de aanteekening van 14 December.)
  • Aangevoerd 120 stuks dennen fundeering palen, waarvan goedgekeurd:
    • 70 stuks lang 6,25 Meter en zwaar 26 x 16 cM. –
    • 26 stuks lang 7,30 Meter en zwaar 26 x 16 cM. =
    • 2 stuks lang 6,00 Meter en zwaar 25 x 15 cM. ≡
    • 2 stuks lang 5,00 Meter en zwaar 25 x 16 cM. X
  • 20 stuks afgekeurd.

Woensdag 20 December 1916

Naar den Hoofdingenieur geweest om te spreken over de aankoop van gebruikte telegraafdraad liggende bij H. van Emden te Schiedam, welke verzocht eerst te komen zien, voordat wij tot aankoop overginnen. Opdracht van den Hoofdingenieur ontvangen, deze draad te koo gaan zien en zoo mogelijk te koopen, volgens monster en voor de prijs van ƒ 20 per 100 KG.

Donderdag 21 December 1916

Met Broersma's naar Schiedam geweest en gekocht van H. van Emden eene partij ongeroest gebruikte telegraafdraad zwaar 4 en 5 m/m, welke partij volgens schatting zou wegen 4000 KG en verder aan te vullen met eenigzins geroeste telegraafdraad, zwaar 5 m/m tot een gewicht van 4500 KG. Alzoo gekocht 4500 KG gebruikte telegraafdraad voor den prijs van ƒ 20,– per 100 KG, te leveren op de boot te Schiedam. Vracht komt dus voor rekening van de koopers.

Zaterdag 23 December 1916

Aangekomen per schip eene partij betonijzer, volgens bijgaande vrachtbrief 47798 KG, wat verder door wegen of berekening moet worden uitgemaakt en bevestigd. (zie weekrapport no 6) Deze partij is aangekocht voor ƒ 21,– per 100 KG franco voor de wal. (zie verrekeningsboek) De aannemers nogmaals en voor de laatste maal gewaarschuwd, spoed te maken met de kaden om het bouwterrein en de gevolgen of oponthoud van het werk, welke hieruit kunnen ontstaan komen voor hun rekening. Afgegeven de verklaring tot het eerste afgeven van de eerste termijn van betaling. Slecht weer, zoodat er niet kon worden gewerkt. Afgegeven weekrapport no 5.

Woensdag 27 December 1916

Met de aannemers opgemeten de afkomende bassalt en vastgesteld te kunnen rekenen op 1000 M2 er van te kunnen zetten. Opgepeild de Teroelsterkolk en de aannemers toegestaan, de bovengrond komende uit de fundeeringsput te kunnen storten in de Teroelsterkolk. De aannemers opgedragen, om de Z.W. kant van de kolk, liggende ten westen van de fundeeringsput op te baggeren tot tegen den berm van de zeedijk en vandaar dan met het storten van zand te beginnen.

Vrijdag 29 December 1916

Dagboek, bladzijde 10 & 11.
Dagboek bladzijden 10 & 11.

Hoofdingenieur op het werk geweest en met Broersma's gesproken over aankoop ijzer en cement. Behalve het benodigde voor de betonpalen zou er niet in kleine partijen meer worden aangekocht. Dan niet eerder aankoopen, of er moet zekerheid zijn voor de geheele partij. Broersma's beweerden, dat zij de eersten zouden zijn, die van het silicaat cement ontvangen met tusschen komst van hun broer. Dan had de Hoofdingenieur er geen bezwaar tegen, dat hun broer de levering kreeg als daar op kon worden gerekend. Hierop werd door de Broersma's geantwoord, dat deze zaak goed voorelkaar was en hun broer evenveel zekerheid van de levering had, als h/v van der Meulen. De aannemer werd meegdeeld, dat zij konden overgaan tot aankoop van het dakbeschot en pannen. Met aankoop van de pannen zou geen haast worden gemaakt en mocht er de gelegenheid komen om geglazuurde te krijgen, dan wilde de Hoofdingenieur daar wel gebruik van maken.



Volgende deel ──>


Bronnen, noten en/of referenties

  1. Tresoar, Archief van de Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland (archief nr. 9-01). Inv. nr. 917: Dagboek inzake de bouw van het gemaal, 1916-1920.
  2. Stenvert, R., & Veenland-Heineman, K. M. (2012). Archiefonderzoek: Bouwarchief Ir. D.F. Woudagemaal, Lemmer. Utrecht: BBA, Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis v.o.f.