Dagboek bouw/1918, 4e kwartaal

Dagboek door opzichter W. Anema over de bouw van het gemaal. ^[2.]

Vanwege de grote omvang van het dagboek is het voor deze wiki opgeknipt in de volgende delen:

• 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst
• 1917, 1e kwartaal
• 1917, 2e kwartaal
• 1917, 3e kwartaal
• 1917, 4e kwartaal
• 1918, 1e kwartaal
• 1918, 2e kwartaal
• 1918, 3e kwartaal
• 1918, 4e kwartaal (deze pagina)
• 1919, 1e kwartaal
• 1919, 2e kwartaal
• 1919, 3e kwartaal
• 1919, 4e kwartaal
• 1920, 1e kwartaal
• Deel met overzichtstaten en aantekeningen

October 1918

Dinsdag 1 October 1918

Dagboek bladzijden 144 & 145.

Door de metselaars werd er gewerkt aan het opgaand muurwerk ketelhuis. De vier voegers aan het afpleisteren en sauzen van de pomp- en machineblokken. De timmerlieden aan het afbreken bekistingen pomp- en machineblokken, het stellen van profielen en kozijnen ketelhuis, twee aan het te pas maken van de sluisdeuren enz. De heibazen aan het opruimen van de palen onder de lift, het verplaatsen van een heistelling met heikar enz. Naar Leeuwarden geweest. De steenzetters 6 man aan het opruimen verzakking talud omlegging zeedijk. (Westkant.) De grondwerkers aan het lossen van metselzand, en het opwerpen van kaden voor ophooging Oostkant van het machinegebouw, het aanvoeren van metselsteen en specie enz.

Woensdag 2 October 1918

Dagboek bladzijden 146 & 147.

De metselaars aan het metselen opgaand muurwerk ketelhuis. De voegers 4 man aan het afsauzen van de pomp en machineblokken. De timmerlieden aan het afbreken bekistingen pomp en machineblokken, het stellen van kozijnen en profielen bij de metselaars, twee aan het te pas maken van de sluisdeuren. De steenzetters zes man aan het opruimen van de verzakking glooiing omlegging zeedijk Westkant De heibazen met enkele arbeiders aan het trekken van de palen onder de lift, het aanbrengen en hijschen van de stukken zandsteen om het ketelhuis enz. De arbeiders aan het opkaden van zand bij de ophooging omlegging zeedijk (Oostkant.), het lossen van aangevoerd grind en zand.

Donderdag 3 October 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 2 October. W. Héres met twee man aan het vervoeren en ophijschen van de granieten dekzerken penanten zeezijde. Twee schepen met metselzand aangevoerd. Een telegram aan naar de machinefabriek „Jaffa” verzonden. Stuur direct een monteur voor nazien bouten condensatie inrichting.

Vrijdag 4 October 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 2 October. 's Middags klaar gekomen met het opspuiten zand omlegging zeedijk Oostkant. 's Middags begonnen met het opruimen van buizen, waaraan ook nog door de steenzetters werd gewerkt. De heibazen met enkele arbeiders aan het hijschen van de granieten dekzerken op de penanten zeezijde. De Het baggermateriaal gaat vertrekken.

Zaterdag 5 October 1918

De metselaars aan het opgaand muurwerk ketelhuis (Westelijken gevel thans tot uitmetseling onderkant goot.) Vier metselaars aan het afpleisteren betonwerk, als pomp- en machineblokken, betonvoer muur Zuidelijke gevel machinegebouw enz. De timmerlieden aan het stellen van profielen en graniet opgaand muurwerk ketelhuis, het afbreken bekistingen pomp- en machineblokken, het te pas maken sluisdeuren enz. De steenzetters aan het opruimen verzakking glooiing omlegging zeedijk (Westkant.) De arbeiders aan het lossen van grind, het aanvoeren van metselsteen en specie, het maken van steigers enz.

Maandag 7 October 1918

Door de metselaars werd nog gewerkt aan het opgaand muurwerk ketelhuis, het afpleisteren pomp en machineblokken, het metselen van de rollagen en de trap op het middenpenant boezemzijde. De timmerlieden aan het stellen van profielen onder en graniet opgaand muurwerk ketelhuis, het stellen van de bekistingen van den vleugelmuur en schem scherm ten Oosten van het machinegebouw zeezijde, het te pas maken van de sluisdeuren enz. De arbeiders aan het aanvoeren van metselsteen en specie, het lossen van aangevoerd zand en grind, begonnen met het brengen van zwarte grond over het zand omlegging zeedijk Westkant. Naar Leeuwarden geweest. De steenzetters werd gewerkt aan het opruimen verzakking omlegging zeedijk (Westkant.) De heibazen met enkele losse werklieden aan het vervoeren van de stukken graniet voor oplegging kapspanten ketelhuis.

Dinsdag 8 October 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 7 October. J. Héres met drie man begonnen met het lossen van het ijzerwerk voor de kap, welke lading gister avond is aangekomen. Gesteld de bouten voor de eerste condensatie inrichting, waarvoor een teekenaar van de machinefabriek „Jaffa” hier geweest.

Woensdag 9 October 1918

Dagboek bladzijden 148 & 149.

Door de metselaars werd gewerkt aan het opgaand muurwerk ketelhuis, het afpleisteren pomp en machineblokken, het afwerken rollagen mi met trap middenpenant boezemzijde. De timmerlieden aan het te pas maken sluisdeuren, het stellen van bekistingen voor vleugelmuur en scherm (Oostkant) machinegebouw, het stellen van de bouten condensatie inrichting, het maken van de bekisting voor de betonvoet bijgebouw enz. De steenzetters aan het opruimen van het talud omlegging zeedijk (Westkant.) W. Héres met twee man aan het plaatsen eiken beschoeiingspalen. J. Héres met drie man aan het lossen van het ijzerwerk van de kap. De arbeiders aan het lossen van metselzand, het aanvoeren van metselsteen en specie, het bekleeden omlegging zeedijk (Westkant) met zwarte grond.

Donderdag 10 October 1918

Door de metselaars werd nog gewerkt aan het opgaand muurwerk ketelhuis, het metselen van een trap boezemzijde en het afpleisteren pomp- en machineblokken. De timmerlieden aan het stellen van bekistingen betonwerk, als scherm ten Oosten van het machinegebouw, vleugelmuur Oostkant zeezijde, fundering bijgebouw enz. Verder twee aan het te pas maken sluisdeuren, het stellen van graniet ketelhuis enz. De steenzetters aan het opruimen talud omlegging zeedijk Westkant. De arbeiders lossen van grind en zand, het maken van een baan voor het aanvoeren van de kap in het machinegebouw, het storten van de beton voor versterking walmuur, het aanvoeren van metselsteen en specie. J. Héres klaar gekomen met het lossen van de kap.

Vrijdag 11 October 1918

De metselaars begonnen met metselwerk middelste ketelblok, aan het metselwerk opgaand muurwerk ketelhuis voor het opbrengen van de zware lateien boven de kozijnen eerst wat te laten bevestigen. Verder aan het afpleisteren pomp- en machineblokken. Door de timmerlieden, steenzetters en arbeiders werd gewerkt genoemd als op 10 October. W. Héres klaar gekomen met het plaatsen van de schoorpalen walbeschoeiing en na vier uur begonnen met het aanvoeren. J. Héres met twee man aan het plaatsen van de perkoenpalen omlegging zeedijk Westkant.

Zaterdag 12 October 1918

Door de metselaars, timmerlieden, steenzetters, heibazen en arbeiders werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 11 October. Klaar gekomen met het storten van de beton voor versterking walmuur. Gister middag drie monteurs hier gekomen en van morgen begonnen met het stellen hijschmast voor de kap. In de Lemmer aangekomen een aak met basalt en stortsteen. (200 last zuilen en 200 last stortsteen)

Maandag 14 October 1918

Door de metselaars werd gewerkt aan het metselwerk middelste ketelblok. De timmerlieden aan het stellen van mallen in voor de rookkanalen, het stellen van de bewapening scherm met bekistingen, het stellen van de lateien boven de lichtkozijnen ketelhuis enz. Twee metselaars waren he aan het afpleisteren betonvoet walmuur en één aan het metselen van de trap middenpenant boezemzijde. Twee schepen zand 120 en 150 ton. De steenzetters nog aan het opruimen verzakking omlegging zeedijk westkant en het in orde brengen van de berm. De arbeiders aan het lossen van het aangevoerde metselzand (twee ladingen), het aanvoeren van metselsteen en specie, het lossen van klei op de dam, waaraan weer begonnen, hulp bij het monteeren van de kap enz. De heibaas W. Héres met een paar man hulp bij het monteeren kap. De heibaas J. Héres aan het lossen basaltzuilen en stortsteen te lemmer.

Dinsdag 15 October 1918

Dagboek bladzijden 150 & 151.

De metselaars nog aan het metselwerk ketelblokken, afwerken betonvoet walmuur en het maken van een trap op het penant boezemzijde naast het ketelhuis. De steenzetters nog aan het opruimen verzakking talud omlegging zeedijk westkant en het daar te plaatse maken van een platte berm. De timmerlieden hulp bij de metselaars voor het stellen van profielen, hulp bij het stellen van de kap, het stellen van de bewapeningen scherm met de bekistingen enz. W. Héres met twee man hulp bij de monteurs voor het monteeren van de kap machinegebouw. J. Héres lossen van stortsteen te lemmer. Een schilder gekomen voor het schilderwerk als afvoerpijpen regenwater, ramen enz. De arbeiders aan het lossen van klei en stortsteen op de dam, het aanvoeren van metselsteen en specie, het lossen van metselzand enz. Een steenhouwer gekomen voor het inhakken oplegging kapspanten.

Woensdag 16 October 1918

De metselaars weer begonnen met het opgaande muurwerk ketelhuis Noordelijke eindgevel. Eén bezig met het metselen van het trapje penant naast het ketelhuis of walmuur. Drie bezig met het afwerken betonvoet opgaande muur machinegebouw zeezijde. De timmerlieden aan het stellen bewapening met bekisting scherm en het maken van een stelling voor het betonstorten. Verder aan het stellen van profielen op de ketelblokken enz. Twee timmerlieden aan het te pas maken van de sluisdeuren. De steenzetters aan het opruimen talud Westkant en het daar ter plaatse maken van een berm. W. Héres met twee man als hulp bij het monteren van de kap. De arbeiders het lossen van stortsteen op den berm ten Westen van de dam, het aanvoeren van metselsteen en specie, het storten van beton vloer condensatie inrichting enz. Eén steenhouwer met het inhakken van de oplegging van de kapspanten. Eén schilder bezig met het verven van de ramen.

Donderdag 17 October 1918

Door de metselaars en timmerlieden werd geheel gewerkt als op 16 October. De steenzetters 's middags begonnen met het zetten van de teen omlegging zeedijk Oostkant. W. Héres met nog twee man hulp bij het monteeren van de kap. De arbeiders aan het opruimen talud omlegging Zeedijk Oostkant, het brengen van zand onder de condensatie inrichting, het lossen van basaltzuilen te Lemmer, het aanvoeren van metselsteen en specie enz. D Het lossen van basalt te Lemmer werd aangenomen voor 55 ct per last.

Vrijdag 18 October 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan den Zuidelijken topgevel van het ketelhuis en het opruimen van de ketelblokken. Drie metselaars de geheele week bezig met de betonvoet onder den Zuidelijken gevel machinegebouw. De timmerlieden aan het maken van stellingen voor het storten van de penanten zeezijde, hulp bij de metselaars voor het stellen van profielen, het stellen van bekistingen condensatie inrichting enz. De steenzetters aan het zetten van basaltzuilen berm aan de teen omlegging zeedijk Westkant. W. Héres met twee man hulp monteeren van de kap. De monierwerker aan het buigen van de bewapening condensatie inrichting. De arbeiders aan het lossen en vervoeren van basalt te Lemmer. Het lossen van metselsteen, het lossen van stortsteen op den berm langs den dam, het aanvoeren van metselsteen en specie, het storten van een paar balkjes in het machinegebouw enz. Aangevoerd drie ladingen metselzand van 124– 128– en 113 ton Tiemersma op het werk geweest.

Zaterdag 19 October 1918

Dagboek bladzijden 152 & 153.

De metselaars met het metselwerk ketelblokken. Door de timmerlieden werd gewerkt genoemd als op 18 October. De arbeiders aan het lossen van basalt en zand, het laden van kleigrond, het aanvoeren van metselsteen en specie enz. Door het slechte weer werd er weinig uitgevoerd en door de steenzetters niet gewerkt. Eén steenhouwer de geheele week aan het inhakken van de sleuven op de oplegging kapspanten. Eén verver de geheele week aan het verven van de ramen en afvoerpijpen voor regenwater. Er werd deze week 1 bak klei met 4 bakken stortsteen aan de dam verwerkt en de geheele week prachtig weer. Aan de kap werd deze week gewerkt door drie monteurs en één heibaas met twee sjouwers.

Maandag 21 October 1918

Wegens het slechte weer werd er ’s morgens weinig uitgevoerd. De metselaars aan het metselwerk tweede ketelblok en het afwerken betonvoet Zuidelijken gevel machinegebouw. De timmerlieden aan het in orde brengen van de stelling voor het betonstorten vleugelmuur en penanten zeezijde, het stellen bekistingen condensatie inrichting, profielen en mallen voor de metselaars enz. W. Héres met twee man hulp bij het stellen van de kap. J. Héres bij de heikar voor het lossen kleigrond op de dam. Eén bak klei op de dam gelost. Door de arbeiders werd gewerkt aan het lossen van het aangevoerde zand en grind, het aanvoeren van metselsteen en specie en het lossen van kleigrond op de dam.

Dinsdag 22 October 1918

Door de metselaars,timmerlieden en heibazen werd gewerkt genoemd als op 21 October. Gestort de stampbeton op voor de eerste vloer condensatie inrichting. Door de arbeiders werd er gewerkt aan het lossen van zand en grind en het laden van een zolderschuit met klei voor de dam, welke van avond naar Lemmer vervoerd. Vandaag een zolderschuit met puin en basalt op de dam gelost. De steenzetters werkzaam aan den berm omlegging zeedijk Westkant.

Woensdag 23 October 1918

Het metselwerk werd stop gezet, wegens het betonstorten penanten met vleugelmuur zeezijde. Hieraan werd door de metselaars en eenige arbeiders gewerkt. De timmerlieden geregeld aan het in orde brengen van stellingen en een enkele in het beton. Drie monteurs met één heibaas en drie sjouwers aan het stellen van de kap. Het overige volk aan het laden en lossen van klei op de dam. Eén zolderschuit met half zand en half klei aan de dam gelost. Thans drie bakken half geladen met zand en klei aan de dam gelost.

Donderdag 24 October 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 23 October. De vierde bak half klei en half zand naar Lemmer vervoerd en wordt bij gunstig weer morgen gelost.

Vrijdag 25 October 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 23 October. Aan de dam werd gelost een zolderschuit half geladen met basaltzuilen en puin. Deze dagen werd er aangevoerd 15 ton steenkool en 15 ton briketten.

Zaterdag 26 October 1918

Dagboek bladzijden 154 & 155.

Er werd gewerkt aan het betonstorten penanten met vleugelmuur zeezijde, waaraan door de metselaars, timmerlieden en enkele arbeiders werd gewerkt. De overige arbeiders aan het laden van zand en klei op de 5^de zolderschuit. Drie monteurs met één heibaas en twee sjouwers aan het stellen van de kap. Gister zeven grondwerkers vertrokken. Deze week maar twee steenzetters werkzaam op de dam, de anderen wegens ziekte afwezig. Afgegeven weekrapport n^o 100.

Maandag 28 October 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan de riolen met schuifkasten in den vleugelmuur met middenpenant zeezijde. De timmerlieden aan het stellen van bekistingen voor balken over de zuigbuizen, het maken en stellen van mallen voor de metselaars, het stellen van de granieten dorpels met schuifleiding in de riolen enz. De aanwezige arbeiders aan het laden van klei voor de dam en het aanvoeren van metselsteen en specie voor de metselaars. Drie monteurs met één heibaas en twee sjouwers aan het stellen van de kap. Twee steenzetters werkzaam op de dam. Het grootste gedeelte van de arbeiders niet op het werk aanwezig, wegens marktdag te Gorredijk.

Dinsdag 29 October 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 28 October. Wegens afwezigheid van een gedeelte van het volk werd er weinig uitgevoerd. Op het werk geweest den heer Hoofdingenieur en Ingenieur en was ik naar Leeuwarden. Er werd in hoofdzaak gewerkt aan het metselwerk windwerk- en schuifkasten penenten zeezijde.

Woensdag 30 October 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 28 en 29 October. Op de dam aan het lossen met een zolderschuit met puin.

Donderdag 31 October 1918

Door de metselaars en timmerlieden werd in hoofdzaak gewerkt aan de schuif- en windwerkkasten in de penanten zeezijde. Gestort de beton tweede helft van den scherm ten Oosten van het machinegebouw. Verder werd door enkele timmerlieden gewerkt aan het stellen bekistingen balken in het machinegebouw, het afbreken steigers langs het ketelhuis, om het hout te gebruiken voor het optimmeren pompblokken enz. Met Gebr^s Broersma gesproken over het onderdak brengen van het gebouw en hun er op aangedrongen meer timmerlieden aan te schaffen, opdat het onderdak brengen en het optimmeren van de pompblokken tegelijk zou kunnen gebeuren. Afgesproken te trachten het afwerken van de kap uit te besteden en een advertentie te plaatsen in de Lemstercourant en het Nieuwsblad van Friesland, wat ook is gebeurt. Met opzichter Jansma uitgezet de assen van de pomp- en machineblokken. Aan de dam werd gewerkt aan het lossen van puin en basalt en vier steenzetters aan het zetwerk.

November 1918

Vrijdag 1 November 1918

Door de metselaars werd de halve dag gewerkt aan het metselwerk schuif- en windwerkkasten penanten zeezijde. De timmerlieden aan het stellen profielen en het verzamelen van betonhout om te beginnen met het optimmeren van de pompblokken. Drie monteurs met één heibaas en twee sjouwers aan het stellen van de ijzeren kap machinegebouw. Drie steenzetters bezig om op de dam. De arbeiders aan het verleggen van spoor, het aanvoeren van portlandcement voor het betonstorten, het aanvoeren metselsteen en specie enz. 'S Middags begonnen met het storten storten stampbeton in de penanten zeezijde, waaraan door alle arbeiders, metselaars en een gedeelte van de timmerlieden werd gewerkt.

Zaterdag 2 November 1918

Dagboek bladzijden 156 & 157.

Er werd doorgewerkt aan het storten van de stampbeton in de penanten zeezijde, waaraan door al de arbeiders en metselaars werd gewerkt. De steenzetters gisteravond allen vertrokken in verband met de Spaansche griep. De timmerlieden aan het afbreken van steigers, bekistingen enz voor het verzamelen van hout voor het opmetselen optimmeren pompblokken. Drie monteurs met één heibaas nog aan het stellen ijzeren kap machinegebouw. Joh. Broersma er op gewezen, dat de sluisdeuren nog niet allen te pas waren en met het inmetselen van de halsbeugels er rekening mee moet houden. Jac. Broersma gewaarschuwd dat m.i. de bom te dicht bij de dam lag en gaf hem in overweging hier voor de Zondag nog eens naar te zien. Deze week op ’t werk erg slap en waar er nog vlo volk was, werd er weinig uitgevoerd. Veel tijd gaat er mee verloren aan het zoeken van hout en de stukje’s graniet voor de schuif en windwerkkasten, welke onder de grind en zand zijn te zoek geraakt.

Maandag 4 November 1918

Vier metselaars aan het metselwerk windwerk- en schuifkasten penanten zeezijde. De timmerlieden aan het zoeken en afbreken steigers om hout te krijgen voor het optimmeren pomp- en machineblokken. Twee timmerlieden met het optimmeren van een pompblok begonnen. Vier monteurs met twee sjouwers en één heibaas aan het stellen van de ijzeren kap op het machinegebouw. Het overige volk aan het lossen van puin op de dam, het aanvoeren van metselsteen en specie enz. Een zolderschuit met klei en puin, welke vervoerd zou worden van Lemmer naar de dam verongelukte onderweg en kwam met behulp van een visschersman weer terecht te Lemmer en voor het grootste gedeelte het zand en de klei in zee geworpen. Er werd door vier man in de turf gewerkt.

Dinsdag 5 November 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan het metselwerk schuif- en windwerkkasten. Beton gestort in het laatste penant tot onderkant schuifkasten, waaraan door alle timmerlieden en in hoofdzaak door de grondwerkers werd gewerkt. Heden morgen zover vier steenzetters terug gekomen en aan het zetwerk berm langs het talud omlegging zeedijk. Deze week vijf monteurs met het stellen van de kap met één heibaas en twee sjouwers. Van morgen lag de bom, waarop de heikar staat, weer in zee te zink. De aannemers hier gehad en kwamen te spreken over het verder afwerken van de dam, en waren zij eindelijk op de gedachten gekomen, of het niet wenschlijk is een sleepboot te huren voor de verdere afwerking van de dam. Ik had de aannemers al meermalen laten merken, dat het beter is een sleepboot te nemen en ook nu heb ik het weer te kennen gegeven. Verder heb ik er bij de aannemers op aangedrongen, om er vooral voor te zorgen, dat er meer timmerlieden kwamen, en dat de werkzaamheden slecht vorderen.

Woensdag 6 November 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan de schuif- en windwerkkasten in de penanten zeezijde. De timmerlieden aan het stellen van profielen en stukken graniet voor de metselaars, het stellen van de bekistingen voor de pompblokken, het afbreken bekisting van het scherm enz. Vier steenzetters aan het zetwerk omlegging zeedijk Westkant. De arbeiders aan het in orde brengen van het talud omlegging zeedijk Oostkant, het aanvoeren van metselsteen en specie voor de metselaars enz. J. Héres met vier man bezig aan het vlot brengen van het gezonken vaartuig. Aan het stellen van de kap werd gewerkt genoemd als op 5 November.

Donderdag 7 November 1918

Dagboek bladzijden 158 & 159.

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 6 Nov. Het gezonken vaartuig vlot gekregen en vervoerd naar Lemmer, om op de helling. Eenige van de arbeiders nog aan het laden van klei en zand op de zolderschuit. De metselaars weer begonnen met het metselwerk ketelblokken. Alle profielen en mallen weer opnieuw moeten stellen, wat was afgebroken om te kunnen gebruiken bij het metselen schuif- en windwerkkasten in de penanten. Drie man werkzaam in de turf.

Vrijdag 8 November 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan het tweede ketelblok. Vier timmerlieden aan het stellen van de bekistingen van de pomp- en machineblokken. De overige timmerlieden aan het stellen van profielen voor de metselaars, het opruimen en zoeken van bekistinghout enz. Vier steenzetters aan het zetwerk omlegging zeedijk Oostkant. J. Héres met drie man weer aan het vlot brengen van de bom, welke heden nacht weer te Lemmer bij de helling van de Boer gezonken. Vijf monteurs met één heibaas en twee sjouwers aan het stellen van de kap en met de kap van het machinegebouw klaar gekomen. De arbeiders aan het aanvoeren van puin op het talud bij de steenzetters, het aanvoeren van metselsteen en specie, het laden van klei en zand op de zolderschuiten enz.

Zaterdag 9 November 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 8 November. De metselaars klaar gekomen met het metselwerk tweede ketelblok en een begin gemaakt met het derde. Er werd een gedeelte van het dakhout aangevoerd, zie weekrapport n^o 102, waarmee begonnen te lossen. De monteurs bezig met het verwijderen van de hijschmast naar het ketelhuis. Prachtig weer om aan de dam te werken, doch wegens reparatie aan de bom, werd er niet aan de dam gewerkt.

Maandag 11 November 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan het derde ketelblok en twee begonnen met de zijwanden te metselen bij het kleine topgeveltje Oostkant zeezijde. De timmerlieden begonnen met de kap op het machinegebouw. De overige timmerlieden aan het stellen van mallen derde ketelblok, het stellen bekistingen pomp- en machineblokken, het afbreken van de bekistingen aan den Oostelijken vleugelmuur zeezijde enz. Vier steenzetters aan het talud omlegging zeedijk Oostkant. W J. Héres met een paar man aan het maken van een steiger in zee voor het lossen van klei, zand en puin. W. Héres hulp bij den monteur met twee sjouwers. Thans zes monteurs van de Vries en Robé en bezig met het stellen van de heimast in het ketelhuis. De arbeiders aan het in orde brengen van het talud omlegging zeedijk Westkant, het aanvoeren van basaltzuilen met puin voor de steenzetters, het aanvoeren m van metselsteen en specie voor de metselaars enz.

Dinsdag 12 November 1918

Er werdt geheel gewerkt genoemd als op 11 November. Prachtig weer, evenals gister namiddag en wordt er niet aan de dam gewerkt.

Woensdag 13 November 1918

Er werd met kracht begonnen aan de dam. Een flinke ploeg volk aan het laden van klei, zand en puin en tegelijk bezig aan het lossen op de dam. prachtig weer, zoodat de geladen zolderschuiten zonder bezwaar naar de dam kunnen worden vervoerd. Nog geen sleepboot in dienst genomen. De timmerlieden aan het onderdak brengen van het machinegebouw en het optimmeren van de bekistingen voor de pomp- en machineblokken. Het stellen bekistingen pomp- en machineblokken werd aangenomen voor 70 ct per M². De steenzetters aan het zetwerk omlegging zeedijk Oost- en Westkant. (7 steenzetters met 1 jongen) Twee metselaars aan de kleine topgevels en vier aan het metselwerk 3^de ketelblok. De grondwerkers in hoofdzaak werkzaam aan de dam, en aan aanvoeren metselsteen en specie en het in orde brengen grondwerk omlegging zeedijk Oostkant. Aangenomen voor ƒ 165,– door Kroon. J. Zoethout met één man aan het stellen bewapening tweede condensatie inrichting. De monteurs 6 man met één heibaas en twee sjouwers aan het opstellen heimast, het leggen van spoor en vervoeren van kapspanten naar het ketelhuis, welke eerst gedeeltelijk in elkaar worden gezet.

Donderdag 14 en Vrijdag 15 November 1918

Dagboek bladzijden 160 & 161.

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 13 November. De metselaars klaar gekomen met het derde ketelblok. De steenzetters weer op de dam begonnen.

Zaterdag 16 November 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 13 November. De metselaars vier man werkzaam aan de topgevels en twee begonnen met de schuif- en windwerkkasten in den vleugelmuur (Westkant) zeezijde, welke nog niet waren gemetseld, maar wel in de beton uitgespaard. De steenzetters ook allen op de dam werkzaam. Nachtvorst gehad en zijn de aannemers met het vervoeren van de dakpannen begonnen, wat al dikwijls onder hun aandacht werd gebracht. De monteurs voor het stellen van de ijzeren kappen met verlof.

Maandag 18 November 1918

De metselaars werkzaam aan de topgevels van het machinegebouw (4 man) en twee metselaars aan de laatste wind- en schuifkasten. De timmerlieden aan de kap machinegebouw en het stellen van de bekistingen pomp- en machineblokken. De arbeiders en grondwerkers in hoofdzaak werkzaam aan de dam en verder aan het lossen van het aangevoerde hout voor dakbeschot, aangevoerd hoeveelheid betonijzer enz. (7200 KG)

Dinsdag 19 November 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 18 November. De stenzetters ook als gister allen werkzaam op de dam. Tiemersma op het werk geweest om met ons na te gaan het stellen van de bekistingen van de pomp- en machineblokken.

Woensdag 20 en Donderdag 21 November 1918

Er werd in hoofdzaak geheel gewerkt genoemd als op 18 November. Eenige timmerlieden begonnen met het maken van eene stelling voor het storten van de eerste twee pompblokken en één machineblok. Het eerste spant op het ketelhuis geplaatst 20 November en dezelfde dag nog een tweede. Aangevoerd een schip met steenkolen.

Vrijdag 22 November 1918

De metselaars weer aan het steen sorteeren, wegens gebrek van aan steigers bij de topgevels. De timmerlieden aan het onderdak brengen van het machinegebouw, het maken van de stellingen voor het storten van de beton voor pomp- en machineblokken, hulp bij den monteur voor het stellen van bouten in de pomp- en machineblokken enz. De monteurs met drie sjouwers aan het stellen van de kap op het ketelhuis. Wegens te onstuimig weer werd er aan de dam niet gewerkt. De steenzetters op de glooiingen omlegging zeedijk Westkant en nog twee op de dam. De arbeiders en grondwerkers aan het laden van de zolderschuiten met zand, klei en basalt, het vervoeren van de dakpannen, grondwerk omlegging zeedijk enz. Acht arbeiders bezig in het omzetten van de turf.

Zaterdag 23 November 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 22 November. De steenzetters met grondwerkers allen werkzaam op de dam. Gister een monteur gekomen voor hulp stellen bouten voor pomp en machine blokken.

Maandag 25 November 1918

Dagboek bladzijden 162 & 163.

De metselaars werkzaam aan de kleine topgevels machinegebouw. De timmerlieden aan het onderdak brengen van het machinegebouw, hulp bij het stellen bouten pomp- en machineblokken, het stellen van hoeksteenen kleine topgevels, het maken van mallen, stellen van profielen enz. De steenzetters allen aan het zetwerk op de dam. Vijf monteurs met twee sjouwers aan het stellen kap op het ketelhuis. De arbeiders en grondwerkers allen in hoofdzaak werkzaam aan de dam, als het laden en lossen van klei, zand, puin, basalt enz. Een ploeg van Verder hulp bij de heibazen voor het aanvoeren en stellen van de stukken zandsteen, het maken van steigers enz.

Dinsdag 26 November 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 25 November. Klaar gekomen met het grondwerk voor de dam. Naar Leeuwarden geweest.

Woensdag 27 November 1918

Door de timmerlieden, metselaars, monteurs en steenzetters werd er gewerkt genoemd als op 25 November. De grondwerkers en arbeiders aan het laden en lossen van basalt, het vervoeren van de dakpannen naar het gebouw, hulp bij de timmerlieden voor het in orde brengen van de stelling door het machinegebouw, het aanvoeren van portlandcement naar de betonmolen enz. Jansma met een monteur van Smulders nog aan het stellen van de bouten in pomp- en machineblokken.

Donderdag 28 en Vrijdag 29 November 1918

Door de metselaars werd er gewerkt aan het afwerken van de topgevels, het maken van steigers enz. De timmerlieden hulp bij den monteur voor het stellen van de bouten in pomp- en machineblokken, het maken van de stelling door het machinegebouw enz. De overige timmerlieden, welke de kappen hebben aangenomen bezig met het leggen van de pannen op het machinegebouw. De steenzetters mey enkele arbeiders nog werkzaam op de dam. De overige arbeiders van het storten van stampbeton in de penanten zeezijde, het aanvoeren van dakpannen enz. Dinsdag 28 November op het werk geweest de heer Hoofdingenieur en Ingenieur. Met Joh. Broersma is afgesproken om het bijgebouw, waaraan die dag weer werd gewerkt nu geregeld aan door te werken. het glas voor het machinegebouw zoo spoedig mogelijk aan te voeren en de ramen te pas maken.

Zaterdag 30 November 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 18 en 29 November. De steenzetters bijna klaar gekomen met het zetwerk aan de dam. Klaar gekomen met het storten van de beton in de penanten zeezijde en van morgen begonnen met het storten van de beton voor pomp- en machineblokken tot de bepaalde hoogte. Het machinegebouw onder de pannen met vorsten. Na het storten begaf één van de bekistingen van de pompblokken het en storte de beton in een van de zuigbuizen. De specie werd dezelfde avond nog opgeruimd en verwerkt in het machineblok. Een gevolg van onvoldoende sterke bekistingen.

December 1918

Maandag 2 December 1918

Door de metselaars, heibazen, arbeiders enz. werd er gewerkt aan het storten van beton in de eerste twee pompblokken en het aangrenzende machineblok. De steenzetters aan het binnen talud omlegging zeedijk (Westkant.) De timmerlieden begonnen met de kap op het ketelhuis. De monteurs aan het afstellen van de ijzeren kap op het ketelhuis. Een steenzetter met het bewerken hoeksteenen. Een zinkwerker gekomen voor het leggen van het zink in de krimpen en goten van het machinegebouw en het daarvoor benoodigde zink op het terrein aangevoerd.

Dinsdag 3 December 1918

Dagboek bladzijden 164 & 165.

Wegens het ongunstig weer werd er zeer weinig uitgevoerd. Op de namiddag werd er nog eenig sjouwerwerk verricht.

Woensdag 4 December 1918

Bouwwerkzaamheden in 1918 aan de zeezijde, waarbij werklieden de pannen op het dak van het machinegebouw leggen en aan de kap van het ketelhuis wordt gewerkt. Foto gedateerd 4 december 1918. Bron: fotoarchief PWS.

Door de metselaars, arbeiders en enkele timmerlieden werd er gewerkt aan het storten van de beton in de eerste twee pompblokken en het aangrenzende machineblok. De overige timmerlieden aan het weder optimmeren van een het pompblok waarvan de bekisting Zaterdagavond j.l. ingestort. De timmerlieden welke de kappen hadden aangenomen werkzaam op de kap van het ketelhuis. De monteurs van de ijzeren kap aan het afhangen van de ramen in de luchtkap van het ketelhuis. Eén steenhouwer bezig met het behakken van de hoeksteenen op de topgevels. De zinkwerker met het leggen van zink in de krimpen en goten machinegebouw. De steenzetters aan het binnentalud (Westkant.)

Bouwwerkzaamheden in 1918 aan de boezemzijde, op het moment dat de laatste pannen op het machinegebouw worden gelegd. Foto gedateerd 4 december 1918. Bron: fotoarchief PWS.

Stoomgemaal gezien vanaf de zeedijk. 4 December 1918. Bron: fotoarchief PWS.

Donderdag 5 December 1918

Met het storten van de beton genoemd op 4 December ’s morgens om elf uur klaar gekomen. Door de metselaars werd toen begonnen aan het afwerken topgevels machinegebouw. De arbeiders (gedeeltelijk) en steenzetters begonnen aan de verlenging stortebed, waaraan door 7 steenzetters en 9 arbeiders werd gewerkt. De steenzetters heden avond vertrokken. Verder werd er geheel gewerkt genoemd als op 4 December. De overige arbeiders aan het aanvoeren van metselsteen steen en specie, hulp bij het afstorten pomp- en machineblokken, hulp bij de heibazen voor het vervoeren heikar en het hijschen en vervoeren van hoeksteenen voor de topgevels. Aangevoerd twee ladingen metselzand. Met het stellen van de ijzeren kap van het ketelhuis klaar gekomen en de monteurs vertrokken.

Vrijdag 6 December 1918

Door de heibaas J. Héres met 7 arbeiders of grondwerkers werd er gewerkt aan de verlenging van het stortebed. Eén timmerman aan het boren van de gaten in de palen. W. Héres met drie man aan het vervoeren van een heikar. Door de metselaars werd gewerkt aan het afwerken topgevels machinegebouw. Behalve de timmerlieden, welke werken aan de kap ketelhuis, wordt er gewerkt aan de bewapening met bekistingen fundeering bijgebouw. Met Plas en Jac. Broersma gesproken over het belasten van het rijshout verlenging stortebed, opdat dit evenals destijds bij het stortebed het geval was niet weer opdrijft en te kennen gegeven, dat dit ook altijd de manier van werken is geweest. Dit was niet hun bedoeling en meenen, dat daarvan geen sprake zal zijn. De overige arbeiders zijn bezig met het lossen van het aangevoerde metselzand.

Zaterdag 7 December 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 6 December. W. Héres op steeds aandringen eindelijk begonnen met het plaatsen van de hoeksteenen (Oostelijken eindgevel machinegebouw) en de metselaars aan het metselen van de boog over het groote lichtkozijn. Twee metselaars, welke klaar gekomen met den midden topgevel boezemzijde, begonnen met de laatste schuifkast in het middenpenant zeezijde. Eene lading portlandcement ± 1700 zak aangevoerd. Afgegeven weekrapport n^o 106. Bij de aannemers er nogmaals op aangedrongen om het rijswerk achter het stortebed te belasten, maar zij achten het niet noodig.

Maandag 9 December 1918

Dagboek bladzijden 166 & 167.

Heden morgen maar vier metselaars aanwezig. Er werd gewerkt aan den eindgevel (Oostelijke) machinegebouw. Behalve de timmerlieden van de kap maar vier timmerlieden aanwezig, welke bezig zijn aan het stellen van profielen voor de metselaars en met de bekistingen fundering bijgebouw. W. Héres met twee man naar boven brengen van de hoeksteenen topgevels. J. Héres met enkele arbeiders nog aan het verlengen stortebed, totdat het rijshout is opgewerkt. Door de arbeiders en grondwerkers werd er gewerkt aan het lossen van het aangevoerde metselzand.

Dinsdag 10 December 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 9 Dec. en klaar gekomen met het verwerken van het rijshout in het stortebed. De arbediders aan het lossen van de aangevoerde portlandcement. Zeer slap op het werk en weinig werkkracht, vooral metselaars en timmerlieden.

Woensdag 11 December 1918

Door de metselaars (4 man) werd er gewerkt aan den Oostelijken eindgevel machinegebouw en het in orde brengen van de steigers. De timmerlieden aan het stellen van de bekistingen fundeering bijgebouw en het afbreken bekistingen pomp en machineblokken. Door de timmerlieden werd er doorgewerkt aan de kap op het ketelhuis. De heibazen met twee sjouwers aan het plaatsen van de hoeksteenen in de eind- en topgevels. De arbeiders aan het lossen van het aangevoerde metselzand en betongrind. Met Joh. Broersma gesproken over het aanschaffen van meer metselaars en timmerlieden, maar de aannemers achtten het niet noodig.

Donderdag 12 en Vrijdag 13 December 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 11 Dec. en klaar gekomen met het stellen van de bekistingen voor de fundeering bijbouw. De beton aan de pompblokken ziet er op twee plaatsen slecht uit, maar overigens goed. Hedenmiddag 13 December een moterboot van de firma Smulders met het ijzerwerk voor de loopkraan, een hijschkraan enz. hier aangekomen.

Zaterdag 14 December 1918

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 11 December. Door de metselaars kan wegens het slechte weer niet aan de gevels worden gewerkt. Twee metselaars aan het afsauzen van de pompblokken en het machineblok. De timmerlieden klaar gekomen met het onderdak brengen van het machinegebouw en het ketelhuis. De overige timmerlieden aan het afbreken en stellen van de bekistingen pomp- en machineblokken. De arbeiders en grondwerkers aan het lossen van de aangevoerde grind en zand. De monteurs van Smulders begonnen met het lossen van de motorboot.

Maandag 16 December 1918

Wegens het slechte weer werd er door de metselaars niet gewerkt. Eén metselaar aan het afsauzen van de pomp- en machineblokken. Door al de timmerlieden werd er gewerkt aan het afbreken en stellen van bekisting voor pomp en machineblokken. De arbeiders aan het lossen van grind en zand. De beide heibazen ’s namiddags hulp lossen ijzerwerken Smulders met nog twee sjouwers. De hulp bedraagt 2 heibazen, 3 sjouwers.

Dinsdag 17 December 1918

Twee metselaars aan den Oostelijken eindgevel van het machinegebouw en één aan den middelsten topgevel. De timmerlieden aan het stellen bekistingen pomp- en machineblokken. Twee aan het vervoeren bouten en begonnen met het stellen. Twee aan het stellen hoeksteenen Westelijken eindgevel van het machinegebouw. De arbeiders en grondwerkers aan het lossen van metselzand en het opruimen betonhout. Drie monteurs van de firma Smulders met twee heibazen en drie sjouwers aan het lossen ijzerwerk Smulders. Er werd gewerkt met de bom maar zonder behulp van de heikar. Op het werk geweest een vertegenwoordiger van de firma Smulders den heer Boezemans met den chef monteur Mulder, om den toestand van het terrein op te nemen. De heeren maakten groot bezwaar tegen de slechte losplaats en den slechten toestand voor het naar binnen brengen van de pompen. Over de door hun gemaakte bezwaren zouden zij den heer Hoofdingenieur schriftelijk mee in kennis stellen, omdat het terrein niet was, zooals zij het zich hadden voorgeteld. Een monteur gekomen om aan het afbreken van de schoorsteen te beginnen.

Woensdag 18 December 1918

Dagboek bladzijden 168 & 169.

Er werd in hoofdzaak gewerkt genoemd als op 17 December. De timmerlieden aan het optimmeren bekistingen pomp- en machineblokken en het stellen bouten. De grondwerkers en arbeiders aan het lossen aangevoerd zand en grind. De metselaars aan het opmetselen gevels machinegebouw. Bezig met het afbreken schoorsteen.

Donderdag 19 December 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 18 December. De grondwerkers en arbeiders klaar gekomen met het lossen zand en grond en begonnen met het betonstorten fundeering bijbouw. De eerste schuit met ijzerwerk van de firma Smulders is gelost en vertrokken.

Vrijdag 20 en Zaterdag 21 December 1918

Er werd door de metselaars gewerkt aan den Oostelijken eindgevel van het machinegebouw. De timmerlieden aan het stellen bouten en bekistingen tweede stel pomp- en machineblokken. De overige timmerlieden aan het stellen van graniet, hoeksteenen, profielen enz. De grondwerkers en monnierwerkers aan het storten van de beton fundeering bijbouw, waarmee klaar gekomen.

Zondag 22 t/m Dinsdag 31 December 1918

Er werd geheel gewerkt genoemd als op 20 en 21 December, doch met de vele Zondagen en de tusschen dagen weinig volk werd er niet veel uitgevoerd. De monteurs van Smulders Dinsdag 23 Dec. vertrokken en nog niet terug. De timmerlieden klaar gekomen met het stellen bekistingen pomp en machineblokken 2^de stel.

---

Volgende deel ──>