Dagboek bouw/1919, 2e kwartaal

Dagboek door opzichter W. Anema over de bouw van het gemaal. ^[2.]

Vanwege de grote omvang van het dagboek is het voor deze wiki opgeknipt in de volgende delen:

• 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst
• 1917, 1e kwartaal
• 1917, 2e kwartaal
• 1917, 3e kwartaal
• 1917, 4e kwartaal
• 1918, 1e kwartaal
• 1918, 2e kwartaal
• 1918, 3e kwartaal
• 1918, 4e kwartaal
• 1919, 1e kwartaal
• 1919, 2e kwartaal (deze pagina)
• 1919, 3e kwartaal
• 1919, 4e kwartaal
• 1920, 1e kwartaal

April 1919

Dagboek bladzijden 190 & 191.

31 maart t/m 5 april 1919
Door de metselaars werd gewerkt aan de balustrade met trappen zeezijde en de balustrade met rollagen zeezijde. De timmerlieden aan het onderdak brengen van het bijgebouw, stellen bekistingen voor de eerste helft van de rookkanalen, het te pas maken van de zetlatten in de lichtkozijnen, hulp bij de metselaars voor het stellen van de profielen enz. De heibazen met enkele sjouwers aan het vervoeren en plaatsen van de ketels, waarmee thans klaar.

Dagboek bladzijden 192 & 193.

Maandag 7 april 1919
Door gebr. Broersma werd zaterdag aangenomen van de machinefabriek „Jaffa” het lossen van de 1^ste zending pompen met toebehooren voor ƒ 450,- waarmee thans begonnen te lossen. Naar Leeuwarden geweest met den heer Hoofdingenieur afgesproken, dat Gebr. Broersma worden vergoed een bedrag van ƒ 250,- voor het beschikbaar stellen van de loopkraan in het machinegebouw. Door de metselaars is gewerkt aan de balustrade met trappen zeezijde. De voegers aan het binnenvoegwerk machinegebouw. De heibazen met enkele sjouwers aan het lossen zolderschuiten. J. Zoethout met 7 man aan het lossen van de oververhitters. De timmerlieden aan het afbreken loopkraan in het ketelhuis en weder opbouwen in het machinegebouw. De overige grondwerkers aan het betonstorten in de eerste helft van de rokkanalen. begonnen met het klinkwerk van de ketels, waaraan drie klinkers met den monteur werd gewerkt.

Dinsdag 8 april 1919
Door de metselaars wordt gewerkt aan de balustrade met trappen penanten zeezijde. De voegers aan het binnenvoegwerk in het machinegebouw. De timmerlieden aan het opstellen van de loopkraan in het machinegebouw. de heibazen met enkele sjouwers aan het lossen van de aangevoerde pompen met enige persbuizen enz. De overige arbeiders aan het storten van beton in de eerste helft van de rookkanalen. Plas nogmaals op gewezen om de balken voor de ketelbemetselingen bij elkaar te brengen en te meniën.

9-12 april 1919
Door de metselaars werd er de gehele week gewerkt aan het afwerken penanten met trappen en balustrade zeezijde. De voegers aan het binnenvoegwerk machinegebouw, waarmee 11 april klaar gekomen. Begonnen met het afwerken buitenvoegwerk als kleine en grote topgevels enz. De timmerlieden verschillende karweitjes als hulp bij de metselaars stellen profielen, leggen spoor, maken van steigers voor de voegers, hulp vervoer pompen, buizen enz., reparatie gereedschappen enz. Eén van de timmerlieden Wiersma is vanaf 17 maart nog steeds aan het teekenen voor de woningbouw van Gebr. Broersma. De heibazen met een gedeelte arbeiders aan het lossen en vervoer materiaal van de NV machinefabriek „Jaffa” te Utrecht. Donderdagmiddag vier uur klaar gekomen met het lossen van de zolderschuiten en thans wordt nog gewerkt aan het vervoer. Verder werd er door de arbeiders gewerkt aan het aanvoeren van steen voor de metselaars, het ontgraven funderingsput voor de woningen enz. Voor het graven van de funderingput woning hadden 12 april een heikar op stoom. De voegers 5 man begonnen met het binnenvoegwerk in het ketelhuis. De monteur van Smulders met twee man hulp begonnen met het schoonmaken aansluitingen buizen met bochtstukken enz., voor as. maandag met het stellen te kunnen beginnen. Eén monteur met drie man hulp nog steeds aan het stellen en afklinken van de ketels.

Dagboek bladzijden 194 & 195.

14-19 april 1919
Door de metselaars werd de geheele week gewerkt aan het afwerken balustrade boezemzijde met het metselen van de regenwaterputjes, het plaatsen van het ijzeren hek, leggen leidingen afvoer regenwater met hakken van de noodige gaten, het metselen van de rollagen op den walmuur, afvoegen balustrade zeezijde enz. De voegers bezig aan het binnenvoegwerk in het ketelhuis. De timmerlieden in ’t begin van de week hulp bij de metselaars, hulp bij het vervoer van materialen van de machinefabriek „Jaffa”, reparatie gereedschappen enz. Donderdag werd door de timmerlieden begonnen met het plaatsen afvoerbuizen, het maken van de draaihekken, het te pas maken van de sluisdeuren enz.
De heibazen met eenige sjouwers aan het naar binnen brengen van de materialen aangevoerd door de machinefabriek „Jaffa”, het plaatsen van de regenwaterbakken enz. De overige sjouwers aan het aanvoeren van metselsteen, lossen van aangevoerde metselsteen, begonnen aan de funderingsput voor de woningen. Twee monteurs met drie man hulp begonnen met het stellen eerste twee slakkenhuizen met bochtstukken, waaijers en zuig- en persbuizen waaraan maandagmorgen werd begonnen en de geheele week werd gewerkt. Door één monteur met drie klinkers werd nog steeds gewerkt aan het afwerken van de ketels. Door de machinefabriek „Jaffa” werd flink gewerkt aan het stellen van de verschillende onderdeelen.
Nogmaals bij de aannemers Gebr. Broersma op aangedrongen spoed te maken met het leggen van straatstenen langs de oostkant van de dam om verdere verzakkingen te voorkomen,. Verder om nu de topgevels boezemzijde zijn afgewerkt de bedekking van leien op den uitbouw aan te leggen. De timmerman Wiersma nog steeds in dienst bij de aannemers voor het vervaardigen teekeningen.

22-26 april 1919
Door de metselaars werd de geheele week nog gewerkt aan het afwerken penanten met balustrade boezem- en zeezijde, het afwerken van het rechte gedeelte walmuur, voor zover het hekwerk komt te staan, de regenwaterputjes met buizen door de gewelven boezemzijde enz. De voegers aan het binnenvoegwerk in het ketelhuis. Door de timmerlieden werd er gewerkt aan de afrasteringen ten westen en oosten van het bouwterrein, hulp bij de metselaars voor het stellen van profielen, het afwerken van de sluisdeuren als te pas maken van het laatste stel deuren enz.
De heibazen aan het afbreken van steigers, vervoer van stukken graniet, het naar binnen brengen van het laatste buizen met bochtstukken van de machinefabriek „Jaffa”. De monnierwerkers met de noodige hulp aan buigen en gedeeltelijk vlechten van de noodige bewapening in de betonwerken vloer rookkanalen. Deze week gestort de beton voor de fundeering van de zuidelijke helft rookkanalen. Gestort de betonvloer onder de basaltinetegels trottoir boezemzijde.
Verder werd er gewerkt aan het graven fundeering part. woningen, waarmee donderdagavond 24 april klaar gekomen en deze week 3 dagen een heikar op stoom voor het vervoer van deze grond. Gewerkt aan het verzetten van grond voor het maken fundeering grondkerende muur zeezijde, grondverzet voor het maken 2de gedeelte rookkanalen, het leggen van spoor voor vervoer vuurvaste steen aan het ketelhuis enz. Aan het afwerken van de installatie werd gewerkt door 3 klinkers.
Aan het stellen machineonderdelen Smulders werd flink gewerkt door 2 monteurs met 4 sjouwers. Woensdag op het werk geweest de heer Commissaris der Koningin met den heer Hoofdingenieur. Vrijdag hier geweest den heer Mulder chef monteur machinefabriek „Jaffa” en beloofde spoed te maken met de tweede aanvoer. Door den heer Hoofdingenieur met de aannemers afgesproken de volgende week te beginnen met het brengen van stortsteen langs de oostkant van de dam. deze week op het terrein aangevoerd … kg betonijzer. H. Wiersma nog de geheele week werkzaam voor de aannemers als teekenaar.

Dagboek bladzijden 196 & 197.

28 april – 3 mei 1919
Door de timmerlieden werd er de deze week gewerkt aan het maken van de afrasteringen, hulp bij de metselaars, het stellen van de ijzeren balken onder de ketelbemetselingen, het stellen van bekistingen voor betonwerken, als het leggen van de riolering door het ketelhuis, consoles onder de buizenvoor het leggen leidingen afvoer regenwater enz. Door de metselaars werd de geheele week gewerkt aan de keldervloeren en de rookkanalen. Het leggen keldervloer met inbegrepen tegelvloer aangenomen voor ƒ 1,40 per M². De heibazen met enkele sjouwers aan het stellen beerput met ter plaatse brengen zinkputjes, het opruimen van dakpannen, steigers enz. De arbeiders aan het verboeren van de vuurvaste steen, hulp bij de metselaars voor het vervoer en schoonmaken van de steen voor de kelder enz. Door de timmerlieden werd deze week nog gelegd de leien op de uitbouw machinegebouw boezemzijde. Begonnen met het lichten van de zoden op de zeedijk. Vrijdag naar Leeuwarden geweest om met den heer Hoofdingenieur te spreken, over het gebruik afkomende schoorsteensteen en bood Gebr, Broersma ƒ 600,- wanneer deze steen weer mog worden gebruikt. Canoy Herfkens had Gebr. Broersma geboden ƒ 25,- per M³. H. Wiersma nog de geheele week werkzaam voor de aannemers op het kantoor. Bij eene bespreking over het vullen van de ketels, deelde de aannemers en uitvoerder mij mede, dat voor één heikar per dag 6 ton steenkool werd gerekend. Het vullen werd door de aannemers aangenomen voor ƒ 80,0 per stel.

5-10 mei 1919
Door de metselaars werd deze week gewerkt aan de grondkeerende muur zeezijde, aan den keldervloer en het afbikken van de beton in den kelder in aansluiting met het metselwerk. De timmerlieden aan het maken van de afrasteringen, stellen ijzerwerk ketelblokken, hulp bij de metselaars als het stellen profielen. De heibazen met enkele sjouwers aan het vervoer van ijzerwerk naar het ketelhuis, het leggen van spoor en vervoer locomotief om met het grondwerk aan de zeedijk te beginnen.
Gestort de beton voor het tweede rookanaal. Met het metselwerk keldervloer deze week klaar gekomen. Opzichter Jansma deze week met verlof geweest. Nogmaals er met de aannemers over gesproken om de stortsteen aan de oostkant van de dam zoo spoedig mogelijk aan te brengen.
Door twee monteurs van de machinefabriek „Jaffa” met de noodige hulp werd geregeld gewerkt aan het stellen van de pompen. Thans vier pompen afgesteld en werd begonnen met het aankoppelen van de zuigbuizen. Woensdag 7 mei met den chef monteur Mulder de eerste twee pompen gecontroleerd en bleken goed te staan. aan het monteren van de ketels werd geregeld gewerkt door twee monteurs van Gebr. Deprez gewerkt.
Deze week werd nog gesteld de bekistingen van de betonblokken (bovenste gedeelten) voor de pompen, ventilatoren en blaasmachines met het metselwerk onder de filters en voor de kanalen. H. Wiersma nog in dienst v/d aannemers.

Dagboek bladzijden 198 & 199.

12-17 mei 1919
Door de metselaars werd er gewerkt aan de rookkanalen, grondkerende muur oostkant en het leggen van de trottoirtegels boezemzijde. De timmerlieden aan het maken en stellen boogmallen voor de rookkanalen, het leggen van de leidingen voor afvoer regenwater boezemzijde, het stellen van de planken in de omlegging zeedijk, verder hulp bij de metselaars enz.
De heibazen aan het in orde brengen spoor op de zeedijk, het lossen tweede zending pompen met waaiers, buizen enz. Deze tweede zending van de machinefabriek „Jaffa” aangekomen Dinsdagavond 13 mei. Maandag naar Berlikum en Leeuwarden geweest. De metselaars bijna klaargekomen met het eerste rookkanaal. Door de beide monteurs van de machinefabriek „Jaffa” werd er gewerkt aan het aankoppelen zuigbuizen en het afstellen 4^de pomp [westelijk]. De beide monteurs van Gebr. Deprez aan het afwerken 2^de stel ketels.

19-24 mei 1919
Door de Ingenieur v/h Stoomwezen werden de eerste vier ketels onder druk onderzocht. Op het werk geweest den heer Hoofdingenieur en één van Gebr. Deprez (19 mei). Door de metselaars werd er begonnen met de inmetseling van het eerste ketelblok, dat wegens gebrek aan vuurvaste specie en asbestkoord kon hieraan niet worden doorgewerkt. Begonnen met het metselwerk 2^de helft van de rookkanalen. De betonvloer onder de trottoirtegels zeezijde gelegd. De timmerlieden deze week in hoofdzaak aan het stellen bekistingen aansluitingen zuig- en persbuizen en hulp bij de metselaars voor het stellen en maken profielen met boogmallen voor de rookkanalen.
De monteurs van de machinefabriek „Jaffa” nog aan het stellen pompen met bochtstukken en buizen. De monteurs van Gebr. Deprez aan het afmonteren laatste stel ketels en het 2^de stel door den ingenieur van het stoomwezen 24 mei onderzocht. De ververs aan het schoonmaken en meniën hekwerk boezemzijde.

26-31 mei 1919
De metselaars deze week klaar gekomen met het 2^de rookkanaal en weer begonnen met de ketelbemetselingen. Begonnen met het metselwerk portiek zeezijde. De timmerlieden deze week aan het stellen van profielen en boogmallen voor de metselaars, het stellen van bekistingen voor aansluiting zuig- en persbuizen, reparatie gereedschappen als kruiwagens enz. stellen gecreosoteerde planken grondwerk omlegging zeedijk enz.
De heibazen met sjouwers aan het naar binnen brengen onderdeelen pompen, schuifleidingen voor achter de ketels, hulp bij het grondwerk zeedijk voor het verleggen van spoor enz. Door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” wordt nog geregeld gewerkt aan het stellen pompen met bochtstukken en buizen. De monteurs van Gebr. Deprez klaar gekomen met het afmonteren van de ketels. Door de ververs werd geregeld gewerkt aan de kap met dakbeschot in het machinegebouw. Dinsdag 3 juni kunnen de schoorsteenbouwers hier worden verwacht om met het sorteren van steen te beginnen.

[Pagina 200 t/m 211 zijn gebruikt voor overzichtstaten en aantekeningen, deze zijn hier over geslagen.]

Dagboek bladzijden 214 & 215.

2-7 juni 1919
Door de metselaars werd geregeld gewerkt aan de ketelbemetseling 2^de blok. Enkele dagen werd er door twee metselaars gewerkt aan de portiek zeezijde. De timmerlieden aan het stellen van de planken voor de steenglooiing, aansluiting zuig- en persbuizen, reparaties gereedschappen enz.
De heibazen met enkele sjouwers aan het opruimen paalwerk, opruimen en vervoeren betonmolen, het vervoeren machinedeelen enz.
De monteurs met hulp van de machinefabriek „Jaffa” aan het stelen pompen met zuig- en persbuizen en het stellen schuiven met oververhitter achter de ketels.
De monteurs van Gebr. Deprez voorlopig klaar met het afmonteren van de ketels het laatste stel ketels deze week geperst.
Dinsdag 10 juni deelt Jac. Broersma mij mede komen er drie steenzetters uit Sliedrecht. Dinsdag 3 juni de schoorsteenbouwers begonnen met het sorteren van de schoorsteensteen.

9-14 juni 1919
Maandag 9 juni werd er wegens feestdag niet gewerkt. De metselaars deze week aan het metselwerk 2^de ketelblok en portiek in het machinegebouw zeezijde, waaraan door de metselaars werd gewerkt. De timmerlieden in hoofdzaak als de vorige week en begonnen met het afhangen van de valramen in het machinegebouw.
Woensdag 11 juni drie steenzetters hier gekomen en begonnen met het zetwerk van het nieuw gedeelte kapglooiing. Vrijdagmiddag 13 juni de schoorsteenbouwers klaar gekomen met het sorteren van de steen en met het metselwerk begonnen. Woensdag 11 juni klaar gekomen met het opspuiten funderingsput woningen.
Dinsdag 10 juni de heer Hoofdingenieur hier geweest, Vrijdag 13 juni de heer Smulders met Gebr. Broersma de afgekomen steen van de schoorsteen opgenomen. Bij de opmeting is gebleken, dat er totaal was .. M³, waarmee Gebr. Broersma accoord gingen. Jansma dinsdag 11 juni vertrokken naar de Linde.

16-21 juni 1919
Door de metselaars werd tot donderdag gewerkt aan het inmetselen ketels. Omdat de monteurs de metselaars niet konden voor houden met het stellen schuifleidingen a/d oververhitters, kon hieraan niet worden doorgewerkt. Donderdag 19 juni werd door de metselaars (6 man en vier opperlieden) begonnen aan de klamplagen met tusschenmuur in den kelder. Eén metselaar bezig met het voegwerk portiek. De timmerlieden in hoofdzaak bezig met het afwerken ramen, onderhoud gereedschappen, het maken en stellen en profielen bij de metselaars, bekistingen voor aansluitingen zuig- en persbuizen enz.
Verder aan het aanvoeren van metselsteen, hulp bij de monnierwerker van het buigen van ijzer bewapening aansluitingen zuigbuizen enz., hulp bij de steenzetters voor aanvoer basalt en puin. De monteurs van de machinefabriek „Jaffa” klaar gekomen met het stellen van het derde stel pompen met aansluitingen zuig- en persbuizen en met het stel oververhitters 1^ste blok ketelbemetselingen.
De ververs aan het verfwerk kap machinegebouw.
De schoorsteenbouwer thans op een hoogte van ± 4 meter en wordt er door hem flink gewerkt. Donderdag 19 juni bezoek statenleden.

Dagboek bladzijden 216 & 217.

23-28 juni 1919
Door de metselaars werd tot Dinsdagavond gewerkt aan het metselwerk in den kelder (6 metselaars en twee opperlieden). Twee metselaars er bij gekomen en begonnen met het leggen van de vloertegels in den kelder. Weer begonnen met het metselwerk ketelblokken en de monteur klaar gekomen met het stellen oververhitters achter het 1^ste blok. De timmerlieden als de vorige week en begonnen met het afbreken van de cementloods. Donderdag de grondwerkers klaar gekomen met het grondwerk talud verlegging zeedijk oostkant en begonnen met de aanvoer basalt en puin voor dat gedeelte taluud.
De steenzetters klaar gekomen met de aanlegging kapglooiing en aansluiting tegen het landhoofd Oostkant.
Door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” werd er gewerkt aan het stellen laatste stel pompen en de oververhitters met schuifleidingen achter de ketels. De ververs (vier man) aan het verfwerk kap in het machinegebouw en begonnen met het afcellen (?). Twee metselaars bezig met het leggen van de tegels in de kelder. Door de schoorsteenbouwers werd flink gewerkt en thans op eene hoogte van ± 10½ meter boven de betonvoet. Bij Gebr. Broersma er op aangedrongen om de beton te storten voor de aansluitingen 1^ste gedeelte zuig- en persbuizen.

---

Volgende deel ──>