Schoorsteen: verschil tussen versies

Schoorsteen (bekijk bron)

Versie van 7 mrt 2023 23:59

4.309 bytes toegevoegd , 7 mrt 2023

geen bewerkingssamenvatting

VisueelWikitekst

Désirée Brakenhoff

beheerders

140

bewerkingen

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 Een van de meest in het oog springende elementen van het ir. D.F. Woudagemaal is de 60 meter hoge schoorsteen (zie fig. 1). Op deze pagina wordt de geschiedenis van deze schoorsteen beschreven. Ook wordt ingegaan op diverse andere aspecten, zoals de fundering, de werking en de bouwkundige constructie van dit indrukwekkende bouwwerk. Er was eerder een pagina genaamd Schoorsteen, maar deze ging niet specifiek over de schoorsteen van het Woudagemaal. Deze eerdere pagina is hernoemd in [[Fabrieksschoorstenen]]. De schoorsteen van het Woudagemaal is gebouwd door schoorsteenbouwer Sjang Geelen. Zijn verhaal vindt u hier: [[Schoorsteenbouwer Sjang Geelen]]
-[[Bestand:Schoorsteen.JPG|miniatuur|upright=0.5|Fig. 1. Schoorsteen van het Woudagemaal.]]
+[[Bestand:Schoorsteen.JPG|miniatuur|upright=0.45|Fig. 1. Schoorsteen van het Woudagemaal.]]
 == Achtergrond ==
@@ Regel 144: / Regel 144: @@
 <br clear=all>
-Bij de overeenkomst is een tekening van de schoorsteen (met schutwand) gevoegd (zie figuur 13). Op de tekening staan de meeste van de bovengenoemde afmetingen vermeld. Op de tekening is verder te zien dat de schoorsteen een rond voetstuk heeft van 8.00 meter hoogte. Dit omvat de onderste twee trommels: de plint van 1.50 m en de basement van 6.50 m.
+Bij de overeenkomst is een tekening van de schoorsteen (met schutwand) gevoegd (zie figuur 13). Op de tekening staan de meeste van de bovengenoemde afmetingen vermeld. Op de tekening is verder te zien dat de schoorsteen een rond voetstuk heeft van 8.00 meter hoogte. Dit omvat de onderste twee trommels: de plint van 1.50 m en de basement van 6.50 m.<ref name="Inventaris nummer 921" />
+In een ongedateerd document van Canoy-Herfkens naar aanleiding van de aanvraag voor een fabrieksschoorsteen - aan te nemen valt dat het hier om de schoorsteen voor het Woudagemaal gaat - benadrukt de firma het belang van een aantal zaken voor een schoorsteen die vele jaren mee moet gaan en aan alle weersomstandigheden weerstand moet kunnen bieden. Zo wijst Canoy-Herfkens in detail op het belang van de zijdelingse valling en de wanddikten in verhouding tot de vakhoogtes. Ook benadrukken zij het belang van het gebruik van 'degelijk harde radiale stenen' en het optrekken van de schoorsteen door vertrouwde en bekwame schoorsteenbouwers.<ref name="Inventaris nummer 921" />Een bekwame schoorsteenbouwer heeft Sjang Geelen zich zeker getoond: de schoorsteen staat na meer dan 100 jaar nog recht overeind en wordt nog steeds gebruikt waarvoor hij gebouwd is.
+==Onderhoud in 1955: aanbrengen trekbanden==
+In 1955, als het Woudagemaal 35 jaar in gebruik is, moeten de ketels worden vervangen. Voorafgaand aan de komst van de nieuwe ketels wordt besloten om met betrekking tot de schoorsteen advies in te winnen bij het Instituut T.N.O. voor Bouwmaterialen en Bouwconstructies. In de inleiding van het T.N.O.-rapport wordt de reden toegelicht. De schoorsteen vertoont al jaren scheuren in axiale richting aan de zuidwestzijde van bovenaan tot voorbij het midden. Deze zijn op sommige plaatsen 7 cm breed. De laatste jaren zijn de scheuren qua lengte en wijdte erger geworden. Dit, gecombineerd met de verwachte stijging van de temperatuur van de rookgassen onderin de schoorsteen van 200° tot 350°, geeft reden tot zorg.
+Het rapport gaat eerst in op de oorzaak van de scheuren. Deze worden veroorzaakt door temperatuurverschillen, zo wordt gesteld. Ten gevolge van deze temperatuurverschillen wil de schoorsteenwand zich aan de binnenkant verlengen en aan de buitenkant verkorten. Deze lengteveranderingen kunnen niet optreden, en daardoor ontstaan spanningen: drukspanningen aan de binnenzijde en trekspanningen aan de buitenzijde. In het rapport wordt uitgelegd dat verwacht mag worden dat dit in de loop der jaren verder zal verergeren en kan leiden tot uitknikken van de wand. Om dit te voorkomen, zo stelt T.N.O., moeten stalen banden (in de schoorsteenwereld trekbanden genoemd) om de schoorsteen worden aangebracht. Zelfs met stalen banden, echter, is de schoorsteen niet geschikt voor rookgastemperaturen van 350°. Mogelijke oplossingen hiervoor: het hoger optrekken van de schutwand of het verlagen van de temperatuur van de rookgassen. Verder stelt T.N.O. dat het reeds beschadigde metselwerk zo goed mogelijk hersteld moet worden.
+Naar aanleiding van het T.N.O.-rapport neemt de Hoofdingenieur-Directeur van Provinciale Waterstaat, de heer G.L. Walther, op 15 juni 1955 schriftelijk contact op met de leverancier van de nieuwe ketels, de firma Werkspoor. Hij laat weten in elk geval stalen banden te zullen laten aanbrengen. Van de firma Werkspoor wil Walther graag weten welke temperaturen op verschillende hoogten in de schoorsteen verwacht mogen worden na ingebruikname van de nieuwe ketels, en welke maatregelen economisch het meest verantwoord zijn om schade aan de schoorsteen ten gevolge van de hogere rookgastemperaturen te voorkomen. Het is onbekend wat de firma Werkspoor op deze vragen precies geantwoord heeft.
+In een ongedateerd document worden de werkzaamheden die verband houden met het aanbrengen van de ijzeren banden en het herstellen van de schoorsteen in detail beschreven. Aan wie de opdracht gegund wordt, staat niet in het document vermeld. De banden zijn in ieder geval in 1955 aangebracht, zo meldt de bedrijfschef van het gemaal in een brief van 2 augustus 1962. Ze zijn te zien in figuur 14.
+Naast de werkzaamheden aan de schoorsteen brengt de naderende komst van de ketels ook werk met zich mee met betrekking tot de rookkanalen. Binnen de muren van het ketelhuis moeten er 4 nieuwe rookkanalen gemaakt worden. Verder moeten de rookkanalen die buiten de muur van het ketelhuis liggen, worden aangepast. Voor het uitvoeren van deze werkzaamheden wordt op 22 juni 1955 een onderhandse overeenkomst gesloten met de N.V. Aannemersbedrijf v/h gebr. Heida, die deze werkzaamheden zal uitvoeren voor een bedrag van ''f''26,900.
 AAN DEZE PAGINA WORDT NOG GEWERKT.