Ir. D.F. Woudagemaal
Het ir. D.F. Woudagemaal is het grootste, nog in bedrijf zijnde, stoomgemaal ter wereld. Het is door koningin Wilhelmina officieel geopend op 7 okt 1920.
Het Woudagemaal dient om een te hoge waterstand van het Friese boezemwater te verlagen. Na 47 jaar te hebben gedraaid op kolen zijn de ketels in 1967 omgebouwd voor oliestook.
In mei 1967 werd het elektrische Hooglandgemaal geopend. Dit gemaal bij Stavoren was al gepland in het besluit van 1913! Na de afsluiting van Lauwerszee in 1969 ontstond het Lauwersmeer met de uitwateringssluizen bij Lauwersoog. Deze beide factoren hebben er sterk toe bijgedragen dat het Woudagemaal sindsdien aanzienlijk minder vaak heeft moeten pompen. Maar in het voorjaar van 2002 heeft het Woudagemaal toch tien dagen aan één stuk gedraaid.
In 1998 is het uitstekend onderhouden monument op de Werelderfgoedlijst van UNESCO geplaatst, en op 7 juli 2001 is de publieke openstelling gestart door Commissaris van de Koningin Nijpels.
Stoomkracht
De waterpomp van het Woudagemaal worden aangedreven door stoomkracht. De stoom die de vier stoommachines aandrijft, ontstaat door water te verhitten tot stoom. Dit gebeurt in de stoomketels. Tegenwoordig wordt stookolie gebruikt, maar oorspronkelijk stookte men het gemaal op steenkolen.
Bij een draaiend Woudagemaal werd tussen de 30.000 kg en 35.000 kg steenkolen per dag verbruikt, met uurgemiddelden van soms wel 1400 kg per uur.
Opslag van steenkolen
Wat nu de parkeerplaats is bij de ingang van het Woudagemaal, was oorspronkelijk de opslagplaats voor de steenkolen. De steenkolen werden per boot aangevoerd.
Van steenkolen naar stookolie
In 1955 werden de kolengestookte ketels vervangen door vier nieuwe ketels. In 1967 werden deze ketels omgebouwd voor stookolie. Er is tegenwoordig tussen de 13 en 17 ton stookolie per dag nodig, afhankelijk van het aantal toeren.
Voordelen van stookolie boven steenkolen
• Stookolie is minder arbeidintensief. Het bespaart maar liefst dertien arbeidskrachten. • Vroeger kostte het een volle dag om het gemaal op te starten, nu slechts acht uur. • Vloeibare brandstoffen zoals stookolie zijn schoner en minder milieubelastend dan steenkolen. Zo heeft stookolie geen asresten, met bijkomende giftige stoffen. • De invoer van stookolie is gelijkmatiger. • Het rendement van stookolie op de stookwaarde is hoger. • Het onderhoud aan de vlamzijde gedeelte van de stoomketel is aanmerkelijk