4.504
bewerkingen
Stoomgemaal: verschil tussen versies
k
geen bewerkingssamenvatting
imported>Jan Pieter Rottine Geen bewerkingssamenvatting |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| (8 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 7: | Regel 7: | ||
<br>Een stoomgemaal behoort tot de '''[[stoombedrijven]]''' en wordt bediend door geschoold personeel. | <br>Een stoomgemaal behoort tot de '''[[stoombedrijven]]''' en wordt bediend door geschoold personeel. | ||
<br>Bij een klein stoomgemaal verricht de '''[[machinist]]''' vaak daarnaast ook de rol van stoker. | <br>Bij een klein stoomgemaal verricht de '''[[machinist]]''' vaak daarnaast ook de rol van stoker. | ||
<br>Bij grote stoombedrijven heeft de '''[[machinist|chefmachinist]]''' de leiding over een groep '''[[machinist|machinisten]]''' (2e, 3e machinist), een groep '''[[stoker|stokers]]''' (één stoker fungeert daarbij vaak als "voorman") en een groep '''[[ | <br>Bij grote stoombedrijven heeft de '''[[machinist|chefmachinist]]''' de leiding over een groep '''[[machinist|machinisten]]''' (2e, 3e machinist), een groep '''[[stoker|stokers]]''' (één stoker fungeert daarbij vaak als "voorman") en een groep '''[[tremmen van de steenkolen|tremmers]]''' (aanvoer van brandstof) | ||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
<strong>Particulier initiatief</strong> | <strong>Particulier initiatief</strong> | ||
Een particulier genootschap, genaamd Bataafs Genootschap der Proefondervindelijke Wijsbegeerte (1771), waarvan de leden in Engeland overtuigd zijn geraakt van de mogelijkheden van de stoomtechniek, dient daarom een plan in bij de gemeente Rotterdam om een stoompomp te plaatsen. Hoewel er veel | Een particulier genootschap, genaamd Bataafs Genootschap der Proefondervindelijke Wijsbegeerte (1771), waarvan de leden in Engeland overtuigd zijn geraakt van de mogelijkheden van de stoomtechniek, dient daarom een plan in bij de gemeente Rotterdam om een stoompomp te plaatsen. Hoewel er veel bestuurlijke weerstand moet worden overwonnen, worden er tussen 1774 en 1781 toch <strong>proeven</strong> genomen met een Newcomen atmosferische stoommachine en een daarvoor zelfontwikkelde zuigerpomp. | ||
[[Bestand:Eerste sm ned.gif|470x300px|link=]] | [[Bestand:Eerste sm ned.gif|470x300px|link=]] | ||
Deze installatie is echter niet erg succesvol en de proef wordt beëindigd. | Deze installatie is echter niet erg succesvol en de proef wordt beëindigd. | ||
| Regel 45: | Regel 45: | ||
<strong>Einde van een tijdperk</strong> | <strong>Einde van een tijdperk</strong> | ||
In de 20e eeuw zijn veel stoomgemalen <strong>omgebouwd tot dieselgemaal</strong> of uiteindelijk <strong>gesloopt</strong>. In Fryslân hebben omstreeks '''25 [[Friese stoomgemalen]]''' hun dienst gedaan. | In de 20e eeuw zijn veel stoomgemalen <strong>omgebouwd tot dieselgemaal</strong> of uiteindelijk <strong>gesloopt</strong>. In Fryslân hebben omstreeks <br>'''25 [[Friese stoomgemalen]]''' hun dienst gedaan. | ||
<br>Wel werden aanvankelijk nog enkele nieuwe stoomgemalen gebouwd. Het bekendste hiervan is het <strong>[[Ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> (1920). | <br>Wel werden aanvankelijk nog enkele nieuwe stoomgemalen gebouwd. Het bekendste hiervan is het <strong>[[Ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> (1920). | ||
<br>Vrijwel tegelijkertijd met de bouw van het ir. D.F. Woudagemaal werd er gebouwd aan het stoomgemaal A.F. Stroink bij de Ettelandsche kolk aan de dijk tussen Vollenhove en Blokzijl. | <br>Vrijwel tegelijkertijd met de bouw van het ir. D.F. Woudagemaal werd er gebouwd aan het stoomgemaal A.F. Stroink bij de Ettelandsche kolk aan de dijk tussen Vollenhove en Blokzijl. | ||
[[Bestand:Stroink.jpg|333 × 419 px|link=]] | [[Bestand:Stroink.jpg|333 × 419 px|link=]] | ||
Ook werd er gebouwd aan het gemaal bij Lammerburen in opdracht van het Waterschap Electra, de naam zegt het al hier gaat het om een elektrisch aangedreven gemaal. | Ook werd er gebouwd aan het gemaal bij Lammerburen in opdracht van het Waterschap Electra, de naam zegt het al, hier gaat het om een elektrisch aangedreven gemaal. | ||
| Regel 60: | Regel 60: | ||
<li>Het '''[[Cruquius|stoomgemaal "Gemaal Cruquius"]]''', ooit het grootste stoomgemaal ter wereld, bezit geen stoomketels meer en is ingericht als museum. Sinds 2002 wordt de stoommachine van het gemaal door een hydraulisch systeem aangedreven, waardoor de acht zuigerpompen weer werken. | <li>Het '''[[Cruquius|stoomgemaal "Gemaal Cruquius"]]''', ooit het grootste stoomgemaal ter wereld, bezit geen stoomketels meer en is ingericht als museum. Sinds 2002 wordt de stoommachine van het gemaal door een hydraulisch systeem aangedreven, waardoor de acht zuigerpompen weer werken. | ||
<li>Het '''[[ir. D.F. Woudagemaal|stoomgemaal bij Teakesyl (Tacozijl) nabij Lemmer]]''' (1920), sinds 1947 <strong> | <li>Het '''[[ir. D.F. Woudagemaal|stoomgemaal bij Teakesyl (Tacozijl) nabij Lemmer]]''' (1920), sinds 1947 <strong>[[Ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> genoemd, is met een capaciteit van 4 miljoen liter water per minuut het grootste '''nog werkende stoomgemaal''' ter wereld en staat op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Dit gemaal is nog volledig bedrijfsmatig in gebruik bij Wetterskip Fryslân en vervult nog steeds een belangrijke rol bij het Friese boezembeheer. | ||
<li>Het stoomgemaal "Mastenbroek" op de Kamperzeedijk bij Zwartewaterland (1856) | <li>Het '''[[Mastenbroek|stoomgemaal "Mastenbroek" op de Kamperzeedijk bij Zwartewaterland]]''' (1856) | ||
<li>Het stoomgemaal "Hertog Reijnout" (1883) | <li>Het '''[[Reijnout|stoomgemaal "Hertog Reijnout" bij Nijkerk]]''' (1883) | ||
<li>Het "Putter Stoomgemaal" (1886) bij Putten ( | <li>Het '''[[Putter stoomgemaal|"Putter Stoomgemaal" (1886) bij Putten]]''' (1886) | ||
<li>Het stoomgemaal "De Tuut" (1918) | <li>Het '''[[De Tuut|stoomgemaal "De Tuut" bij Appeltern]]''' (1918) | ||
<li>Het stoomgemaal "Winschoten" (1895) | <li>Het '''[[Winschoten|stoomgemaal "Winschoten" bij Winschoten]]''' (1895) | ||
<li>Het stoomgemaal "Vier Noorder Koggen" (1907) | <li>Het '''[[Vier Noorder Koggen|stoomgemaal "Vier Noorder Koggen" bij Medemblik]]''' (1907) werkt nog steeds. Hier is het Nederlands Stoommachine Museum gevestigd. | ||
</ul> | </ul> | ||
<br> | |||
[[Category:Waterbeheer]] | |||