Sluizen: verschil tussen versies
k
Dode links verwijderd
imported>Cierick Goos k (Categorie toegevoegd) |
k (Dode links verwijderd) |
||
| Regel 45: | Regel 45: | ||
Omdat '''Friesland één boezemsysteem''' heeft, kan '''het scheepvaartverkeer zonder verdere schutsluizen doorvaren naar Gaarkeuken'''. Bij '''Gaarkeuken''' gaat het''' Friese boezemwater ( -0.52 cm NAP) over in het boezempeil van het '''waterschap Noorderzijlvest''' met een peil van - 0.97 cm NAP'''. | Omdat '''Friesland één boezemsysteem''' heeft, kan '''het scheepvaartverkeer zonder verdere schutsluizen doorvaren naar Gaarkeuken'''. Bij '''Gaarkeuken''' gaat het''' Friese boezemwater ( -0.52 cm NAP) over in het boezempeil van het '''waterschap Noorderzijlvest''' met een peil van - 0.97 cm NAP'''. | ||
Het schip (meestal vaak meerdere schepen), vaart de '''[[sluiskolk|sluiskom]''' of ''' | Het schip (meestal vaak meerdere schepen), vaart de '''[[sluiskolk|sluiskom]''' of '''sluiskolk''' in, waarna de sluisdeuren gesloten worden. | ||
Dit is het moment om '''het waterpeil in de sluiskolk op gelijke hoogte te brengen''' met de '''richting waarin gevaren gaat worden'''. | Dit is het moment om '''het waterpeil in de sluiskolk op gelijke hoogte te brengen''' met de '''richting waarin gevaren gaat worden'''. | ||
<br>Dit kan door het water '''uit of in de sluiskolk te laten stromen''', bijvoorbeeld als het schip vanuit het '''[[Prinses Margrietkanaal]]''' ( - 0.52 cm NAP) naar het IJsselmeer ( - 0.20 cm NAP) gaat varen. De sluiskolk wordt dan geleidelijk aan '''op gelijke hoogte''' met het peil van het IJsselmeer gebracht. Er wordt water vanuit het IJsselmeer ingelaten en '''het schip stijgt''' 32 cm. Als dat '''peil bereikt''' is dan gaan de '''[[sluisdeuren]]''' aan de zijde van het IJsselmeer '''open''' en kan het schip de sluis verlaten. | <br>Dit kan door het water '''uit of in de sluiskolk te laten stromen''', bijvoorbeeld als het schip vanuit het '''[[Prinses Margrietkanaal]]''' ( - 0.52 cm NAP) naar het IJsselmeer ( - 0.20 cm NAP) gaat varen. De sluiskolk wordt dan geleidelijk aan '''op gelijke hoogte''' met het peil van het IJsselmeer gebracht. Er wordt water vanuit het IJsselmeer ingelaten en '''het schip stijgt''' 32 cm. Als dat '''peil bereikt''' is dan gaan de '''[[sluisdeuren]]''' aan de zijde van het IJsselmeer '''open''' en kan het schip de sluis verlaten. | ||
<br>Omgekeerd als het schip vanuit het IJsselmeer naar het Prinses Margrietkanaal wil varen, dan worden '''de sluisdeuren gesloten, zodra het schip in de sluiskolk is gevaren'''. Dan wordt er geleidelijk water uit de kolk gestroomd in het Prinses Martgrietkanaal, om het hoogteverschil van -0.20 cm (IJsselmeer) naar -0.52 cm NAP (Prinses Margrietkanaal) te overbruggen (het schip zakt 32 cm.). Als het water in de ''' | <br>Omgekeerd als het schip vanuit het IJsselmeer naar het Prinses Margrietkanaal wil varen, dan worden '''de sluisdeuren gesloten, zodra het schip in de sluiskolk is gevaren'''. Dan wordt er geleidelijk water uit de kolk gestroomd in het Prinses Martgrietkanaal, om het hoogteverschil van -0.20 cm (IJsselmeer) naar -0.52 cm NAP (Prinses Margrietkanaal) te overbruggen (het schip zakt 32 cm.). Als het water in de '''sluiskolk''' voldoende is gezakt, gaan aan boezemzijde de '''sluisdeuren''' open en het schip kan de sluis verlaten. | ||
Het toelaten of uitstromen van water in of uit de sluiskolk gebeurt via regelbare kleine openeningen, waarmee de hoeveelheid en snelheid traploos kan worden geregeld. In Friesland heet een dergelijke opening "rinket". | Het toelaten of uitstromen van water in of uit de sluiskolk gebeurt via regelbare kleine openeningen, waarmee de hoeveelheid en snelheid traploos kan worden geregeld. In Friesland heet een dergelijke opening "rinket". | ||
| Regel 69: | Regel 69: | ||
De spuisluis heeft een '''eenvoudiger''', maar '''niet minder belangrijk''' doel. | De spuisluis heeft een '''eenvoudiger''', maar '''niet minder belangrijk''' doel. | ||
<br>Omdat er '''geen scheepvaartverkeer''' gebruik maakt van een '''spuisluis''' is het bouwprincipe wat eenvoudiger. Zodra de waterstand op het '''buitenwater''' lager is dan die van het '''binnenwater''', kan '''het overtollige water gespuid''' worden. | <br>Omdat er '''geen scheepvaartverkeer''' gebruik maakt van een '''spuisluis''' is het bouwprincipe wat eenvoudiger. Zodra de waterstand op het '''buitenwater''' lager is dan die van het '''binnenwater''', kan '''het overtollige water gespuid''' worden. | ||
In Friesland vinden wij spuisluizen bij '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''', met nu '''als vervolg de spuisluizen''' bij ''' | In Friesland vinden wij spuisluizen bij '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''', met nu '''als vervolg de spuisluizen''' bij '''Lauwersoog''', de '''spuisluizen bij Harlingen''' en natuurlijk ook de '''spuisluizen in de Afsluitdijk'''. | ||
'''Afwateren van water via een spuisluis kan alleen bij een natuurlijk getijdeverschil: spuien gebeurt dan bij eb.''' | '''Afwateren van water via een spuisluis kan alleen bij een natuurlijk getijdeverschil: spuien gebeurt dan bij eb.''' | ||
Omdat natuurlijke lozing van water op gezette tijden bij '''[[Harlingen]]''' en ''' | Omdat natuurlijke lozing van water op gezette tijden bij '''[[Harlingen]]''' en '''Lauwersoog''' naar de '''[[Waddenzee]]''' niet mogelijk is door een combinatie van harde wind en opgestuwd water in de Waddenzee is het in dat geval noodzakelijk om de twee boezemgemalen: het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' in Stavoren en zonodig ook het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' in te zetten, om aan de zuidzijde van het boezemsysteem het water via het IJsselmeer langs '''mechanische weg''' af te voeren. | ||
Voordat het '''[[Lauwersmeer]]''' er was en er nog sprake was van de '''[[Lauwerszee]]''' waren de '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''' van groot belang voor het spuien van overtollig water uit de Friese boezem. '''Indirect vervullen de Dokkumer Nieuwe Zijlen nog steeds een belangrijke rol''', omdat het water '''vanuit de boezem op het [[Lauwersmeer]] wordt gespuid'''. Zowel het '''[[Lauwersmeer]]''' als ook het '''[[IJsselmeer]]''' dienen als belangrijke '''buffer''' tussen de Friese '''boezem''' ('''het binnenwater''') en '''het buitenwater''' ('''[[Waddenzee]]'''). | Voordat het '''[[Lauwersmeer]]''' er was en er nog sprake was van de '''[[Lauwerszee]]''' waren de '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''' van groot belang voor het spuien van overtollig water uit de Friese boezem. '''Indirect vervullen de Dokkumer Nieuwe Zijlen nog steeds een belangrijke rol''', omdat het water '''vanuit de boezem op het [[Lauwersmeer]] wordt gespuid'''. Zowel het '''[[Lauwersmeer]]''' als ook het '''[[IJsselmeer]]''' dienen als belangrijke '''buffer''' tussen de Friese '''boezem''' ('''het binnenwater''') en '''het buitenwater''' ('''[[Waddenzee]]'''). | ||
| Regel 187: | Regel 187: | ||
Een '''schotbalksluis''' wordt ook wel keersluis of stuw genoemd, waarbij de opening door bovenelkaar geplaatste balken afgesloten worden. Dit type sluis dient om '''water te keren d.m.v. balken die in sponningen worden geplaatst'''; veelal toegepast als '''inundatiesluis'''; bij toepassing van '''een dubbele rij balken''' kon de tussengelegen ruimte worden gevuld met grond; Schotbalksluis (dubbel) met tussenliggende penanten | Een '''schotbalksluis''' wordt ook wel keersluis of stuw genoemd, waarbij de opening door bovenelkaar geplaatste balken afgesloten worden. Dit type sluis dient om '''water te keren d.m.v. balken die in sponningen worden geplaatst'''; veelal toegepast als '''inundatiesluis'''; bij toepassing van '''een dubbele rij balken''' kon de tussengelegen ruimte worden gevuld met grond; Schotbalksluis (dubbel) met tussenliggende penanten | ||
<br>Bij een sluis denkt men meestal aan een waterstaatkundig werk dat schepen in staat stelt om hogerop te komen. Een schotbalksluis is het tegendeel: waar eerst gewoon gevaren kon worden '''werpt deze sluis een dam op''', '''waardoor iedere vorm van scheepvaart onmogelijk wordt'''. | <br>Bij een sluis denkt men meestal aan een waterstaatkundig werk dat schepen in staat stelt om hogerop te komen. Een schotbalksluis is het tegendeel: waar eerst gewoon gevaren kon worden '''werpt deze sluis een dam op''', '''waardoor iedere vorm van scheepvaart onmogelijk wordt'''. | ||
'''Schotbalksluis te Easterwierrum in de Zwette''' | '''Schotbalksluis te Easterwierrum in de Zwette''' | ||