Schoorsteenbouwer Sjang Geelen: verschil tussen versies
k
Toegankelijkheid verbeterd
Geen bewerkingssamenvatting |
k (Toegankelijkheid verbeterd) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Sjang Geelen portretfoto 1962.jpeg|miniatuur|upright=0.5|Sjang Geelen in 1962]] | [[Bestand:Sjang Geelen portretfoto 1962.jpeg|miniatuur|upright=0.5|alt=Portretfoto van Sjang Geelen|Sjang Geelen in 1962]] | ||
Hier wordt het verhaal verteld van de bouwer van de schoorsteen, de heer Peter Johannes (‘Sjang’) Geelen uit het Midden-Limburgse Neer. Bron van het verhaal is een zoon van Sjang, Pierre, die veel onderzoek naar het leven en werk van zijn vader verricht heeft. Het beeld van Sjang dat hieruit naar voren komt, is dat van een bedachtzame, veelzijdige man, die gedurende zijn leven zijn vele talenten ten volle ontplooid heeft en zich op diverse wijzen heeft ingezet voor de gemeenschap. | Hier wordt het verhaal verteld van de bouwer van de schoorsteen, de heer Peter Johannes (‘Sjang’) Geelen uit het Midden-Limburgse Neer. Bron van het verhaal is een zoon van Sjang, Pierre, die veel onderzoek naar het leven en werk van zijn vader verricht heeft.<ref>Geelen, P. (2014). ''Peter Johannes Geelen (1895-1964). Bouwer van Fabrieksschoorstenen pur S(j)ang.'' Geraadpleegd 5 mei 2022 van http://limburgseondernemersgeschiedenis.nl/wp-content/uploads/2017/06/P.J.-Geelen-1895-1964-bouwen-van-fabrieksschoorstenen-2014.pdf</ref><ref>Geelen, P. (2019). ''Lezing voor vrijwilligers van het Ir. D.F. Woudagemaal te Lemmer''</ref> Het beeld van Sjang dat hieruit naar voren komt, is dat van een bedachtzame, veelzijdige man, die gedurende zijn leven zijn vele talenten ten volle ontplooid heeft en zich op diverse wijzen heeft ingezet voor de gemeenschap. | ||
== De jeugd van Sjang == | == De jeugd van Sjang == | ||
[[Bestand:Sjang Geelen tijdens de bouw van een schoorsteen.jpg|miniatuur|links|upright=0.9|Sjang Geelen (staand rechts) op een in aanbouw zijnde schoorsteen]] | [[Bestand:Sjang Geelen tijdens de bouw van een schoorsteen.jpg|miniatuur|links|upright=0.9|alt=Groepje metselaars bij een in aanbouw zijnde schoorsteen|Sjang Geelen (staand rechts) op een in aanbouw zijnde schoorsteen]] | ||
Sjang Geelen wordt geboren op 23 oktober 1895 als oudste in een gezin met vijf zonen (waarvan er een vrij kort na de geboorte overlijdt) en vijf dochters. Zijn vader Sieje-Pieër is een ondernemende man, die kiest voor een loopbaan in de bouw, in tegenstelling tot de generaties vóór hem, die landbouwer van beroep waren. Eind 19<sup>e</sup> eeuw vestigt Sieje-Pieër zich als zelfstandig ondernemer, en richt zich met zijn jonge bedrijf zowel op de woning- als de utiliteitsbouw. Hij specialiseert zich in de bouw van ringovens en fabrieksschoorstenen. | Sjang Geelen wordt geboren op 23 oktober 1895 als oudste in een gezin met vijf zonen (waarvan er een vrij kort na de geboorte overlijdt) en vijf dochters. Zijn vader Sieje-Pieër is een ondernemende man, die kiest voor een loopbaan in de bouw, in tegenstelling tot de generaties vóór hem, die landbouwer van beroep waren. Eind 19<sup>e</sup> eeuw vestigt Sieje-Pieër zich als zelfstandig ondernemer, en richt zich met zijn jonge bedrijf zowel op de woning- als de utiliteitsbouw. Hij specialiseert zich in de bouw van ringovens en fabrieksschoorstenen. | ||
Sjang draait al jong mee in het bedrijf: hij is nog geen twaalf jaar oud als hij op de loonlijst verschijnt. De jongen leert het vak van bouwvakker in de praktijk, en ontwikkelt zich gaandeweg tot metselaar. Hij specialiseert zich in de bouw van fabrieksschoorstenen, een specialisme waarvoor in Nederland nooit een vakopleiding heeft bestaan. Waarschijnlijk heeft hij veel geleerd van een van zijn ooms (ome Sjeng), ook actief in het (familie)bedrijf. | Sjang draait al jong mee in het bedrijf: hij is nog geen twaalf jaar oud als hij op de loonlijst verschijnt. De jongen leert het vak van bouwvakker in de praktijk, en ontwikkelt zich gaandeweg tot metselaar. Hij specialiseert zich in de bouw van fabrieksschoorstenen, een specialisme waarvoor in Nederland nooit een vakopleiding heeft bestaan. Waarschijnlijk heeft hij veel geleerd van een van zijn ooms (ome Sjeng), ook actief in het (familie)bedrijf. | ||
{{clear}} | |||
== Sjang als schoorsteenbouwer == | == Sjang als schoorsteenbouwer == | ||
[[Bestand:Schoorsteen.JPG|miniatuur|upright=0.65|De 60 meter hoge schoorsteen uit 1919 van het Woudagemaal]] | [[Bestand:Schoorsteen.JPG|miniatuur|upright=0.65|alt=Foto van de schoorsteen van het Woudagemaal|De 60 meter hoge schoorsteen uit 1919 van het Woudagemaal]] | ||
In mei 1911 bouwt Sjang op 15-jarige leeftijd in een Duits grensplaatsje zijn eerste fabrieksschoorsteen, die 20 meter hoog is. Tussen zijn 15<sup>e</sup> en 35<sup>e</sup> levensjaar bouwt hij in totaal meer dan 110 schoorstenen in Nederland, België en Duitsland. De hoogste, tevens een van de hoogste ooit gebouwd in Nederland, staat op de Veluwe en is 75 meter hoog. Sjang houdt gedurende deze periode nauwkeurig een notitieboekje bij. In dit boekje, dat bewaard is gebleven, noteert hij een aantal kerngegevens van de schoorstenen die hij bouwt: bouwjaar, locatie, hoogte, bouwsom, en – voor schoorstenen hoger dan 30 meter – veelal ook het volume aan metselwerk. Vaak legt hij ook de opdrachtgever vast, de bedrijfstak, de totale bouwtijd en het aantal ingezette hulpkrachten. | In mei 1911 bouwt Sjang op 15-jarige leeftijd in een Duits grensplaatsje zijn eerste fabrieksschoorsteen, die 20 meter hoog is. Tussen zijn 15<sup>e</sup> en 35<sup>e</sup> levensjaar bouwt hij in totaal meer dan 110 schoorstenen in Nederland, België en Duitsland. De hoogste, tevens een van de hoogste ooit gebouwd in Nederland, staat op de Veluwe en is 75 meter hoog. Sjang houdt gedurende deze periode nauwkeurig een notitieboekje bij. In dit boekje, dat bewaard is gebleven, noteert hij een aantal kerngegevens van de schoorstenen die hij bouwt: bouwjaar, locatie, hoogte, bouwsom, en – voor schoorstenen hoger dan 30 meter – veelal ook het volume aan metselwerk. Vaak legt hij ook de opdrachtgever vast, de bedrijfstak, de totale bouwtijd en het aantal ingezette hulpkrachten. | ||
| Regel 15: | Regel 16: | ||
Aan de periode als schoorsteenbouwer komt een einde als Sjang’s vader plotseling overlijdt. Sjang is dan 34 jaar oud. Zijn broer Sjra en hij besluiten na de dood van hun vader het familiebedrijf samen voort te zetten onder een nieuwe naam. Zij richten zich in het vervolg verder op de woning- en utiliteitsbouw; ringovens en schoorstenen bouwen zij in principe niet meer. | Aan de periode als schoorsteenbouwer komt een einde als Sjang’s vader plotseling overlijdt. Sjang is dan 34 jaar oud. Zijn broer Sjra en hij besluiten na de dood van hun vader het familiebedrijf samen voort te zetten onder een nieuwe naam. Zij richten zich in het vervolg verder op de woning- en utiliteitsbouw; ringovens en schoorstenen bouwen zij in principe niet meer. | ||
{{clear}} | |||
== Sjang als persoon en gemeenschapsmens == | == Sjang als persoon en gemeenschapsmens == | ||
[[Bestand:Sjang Geelen.jpg|miniatuur|links|upright=1.1|Toespraak van Sjang Geelen tijdens het huwelijk van zijn oudste dochter in 1961]] | [[Bestand:Sjang Geelen.jpg|miniatuur|links|upright=1.1|alt=Foto van Sjang Geelen|Toespraak van Sjang Geelen tijdens het huwelijk van zijn oudste dochter in 1961]] | ||
Gedurende zijn jaren als schoorsteenbouwer brengt Sjang veel tijd door in alle uithoeken van het land. Deze periode is van invloed op zijn karakter en persoonlijke ontwikkeling. Hij doet organisatorische ervaring en mensenkennis op, en komt in aanraking met kwesties van politieke en levensbeschouwelijke aard. De aldus opgedane kennis en vaardigheden zal hij gedurende de rest van zijn leven op vele manieren toepassen. | Gedurende zijn jaren als schoorsteenbouwer brengt Sjang veel tijd door in alle uithoeken van het land. Deze periode is van invloed op zijn karakter en persoonlijke ontwikkeling. Hij doet organisatorische ervaring en mensenkennis op, en komt in aanraking met kwesties van politieke en levensbeschouwelijke aard. De aldus opgedane kennis en vaardigheden zal hij gedurende de rest van zijn leven op vele manieren toepassen. | ||
| Regel 28: | Regel 30: | ||
Sjang is tevens een begenadigd spreker, en wordt veel gevraagd voor toespraken. Door zijn vele activiteiten en sociale inslag verwerft Sjang brede bekendheid in de omgeving, en is hij bij velen geliefd. Na een rijk leven vol actief burgerschap overlijdt Sjang op 69-jarige leeftijd in het jaar 1964 in zijn woonhuis in Neer. | Sjang is tevens een begenadigd spreker, en wordt veel gevraagd voor toespraken. Door zijn vele activiteiten en sociale inslag verwerft Sjang brede bekendheid in de omgeving, en is hij bij velen geliefd. Na een rijk leven vol actief burgerschap overlijdt Sjang op 69-jarige leeftijd in het jaar 1964 in zijn woonhuis in Neer. | ||
== Bronnen == | ==Bronnen, noten en/of referenties== | ||
<references/> | |||
[[Categorie:Techniek in ketelhuis en rookgasafvoer]] | |||
[[ | |||