4.504
bewerkingen
k
Dode links verwijderd
kGeen bewerkingssamenvatting |
k (Dode links verwijderd) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
Een '''polder''' is de '''kleinste waterstaatkundige eenheid''' waar sprake is van '''[[waterbeheer]]'''. | Een '''polder''' is de '''kleinste waterstaatkundige eenheid''' waar sprake is van '''[[waterbeheer]]'''. | ||
<br>Een polder is een typisch Nederlands fenomeen. Een '''polder ligt onder NAP''', het '''overtollige water kan nauwelijks langs natuurlijke weg worden afgevoerd'''. In de beginjaren (omstreeks 1500) van <strong> | <br>Een polder is een typisch Nederlands fenomeen. Een '''polder ligt onder NAP''', het '''overtollige water kan nauwelijks langs natuurlijke weg worden afgevoerd'''. In de beginjaren (omstreeks 1500) van <strong>polderbemaling</strong> waren de '''polders met sluisjes afgesloten van het buitenwater'''. Bij een lagere waterstand op het buitenwater werden de sluisdeuren opengezet en kon het water uit de polder '''wegstromen''': '''[[natuurlijke lozing]]'''. | ||
[[Bestand:Tsjerk_Hiddessluis_Harlingen_k.jpg|300×202px|link=]] | [[Bestand:Tsjerk_Hiddessluis_Harlingen_k.jpg|300×202px|link=]] | ||
| Regel 9: | Regel 9: | ||
Als de polder '''heel diep ligt ten opzichte van het buitenwater''' kunnen '''molens achter elkaar geplaatst''' worden en ontstaat er een <strong>[[getrapte bemaling]]</strong>. | Als de polder '''heel diep ligt ten opzichte van het buitenwater''' kunnen '''molens achter elkaar geplaatst''' worden en ontstaat er een <strong>[[getrapte bemaling]]</strong>. | ||
<br>Bij '''Aarlanderveen''' is nog een ''' | <br>Bij '''Aarlanderveen''' is nog een '''molenviergang''' aanwezig. De Putmolen haalt het water uit het diepst gelegen deel van de polder ('''ondermolen''') en de andere drie molens malen het steeds een stukje hoger op, waarna de '''bovenmolen''' het water uitslaat op de Oude Rijn. | ||
[[Bestand:Kinderdijk_k.jpg|400×266px|link=]] | [[Bestand:Kinderdijk_k.jpg|400×266px|link=]] | ||
| Regel 15: | Regel 15: | ||
Een <strong>[[boezem]]</strong> is een '''stelsel van grotere water, kanalen en meren''', en '''verzamelt het water uit meer polders'''. De <strong>[[Friese boezem|boezem van Friesland]]</strong> omvat vrijwel de gehele '''provincie [[Fryslân]]''' met een paar taartpuntjes van Groningen bij het dorp Visvliet maar zonder de Waddeneilanden. De polders op de Waddeneilanden hebben hun eigen waterbeheer. | Een <strong>[[boezem]]</strong> is een '''stelsel van grotere water, kanalen en meren''', en '''verzamelt het water uit meer polders'''. De <strong>[[Friese boezem|boezem van Friesland]]</strong> omvat vrijwel de gehele '''provincie [[Fryslân]]''' met een paar taartpuntjes van Groningen bij het dorp Visvliet maar zonder de Waddeneilanden. De polders op de Waddeneilanden hebben hun eigen waterbeheer. | ||
De <strong>[[poldermolen]]</strong> werd '''tot ver in de 20e eeuw''' gebruikt. Vanaf '''medio 1860 worden er steeds meer [[stoomgemaal|stoomgemalen]] gebouwd'''. Het stoomtijdperk voor '''[[stoomgemaal|stoomgemalen]] van polders en boezem''' zou '''tot 1920''' duren. Vanaf 1900 komen er '''ook gemalen die door | De <strong>[[poldermolen]]</strong> werd '''tot ver in de 20e eeuw''' gebruikt. Vanaf '''medio 1860 worden er steeds meer [[stoomgemaal|stoomgemalen]] gebouwd'''. Het stoomtijdperk voor '''[[stoomgemaal|stoomgemalen]] van polders en boezem''' zou '''tot 1920''' duren. Vanaf 1900 komen er '''ook gemalen die door diesel, elektriciteit en zuiggas worden aangedreven'''. | ||
'''Polders''' zijn er '''in soorten en maten''': diep gelegen, klein en groot. De '''diepst gelegen polder ligt bij Nieuwerkerk aan den IJssel''' met een diepte van '''6 meter onder [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]]'''. Kleine polders hebben een oppervlakte van nauwelijks 100 hectare en de Haarlemmermeerpolder is 17.500 hectare. | '''Polders''' zijn er '''in soorten en maten''': diep gelegen, klein en groot. De '''diepst gelegen polder ligt bij Nieuwerkerk aan den IJssel''' met een diepte van '''6 meter onder [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]]'''. Kleine polders hebben een oppervlakte van nauwelijks 100 hectare en de Haarlemmermeerpolder is 17.500 hectare. | ||
| Regel 34: | Regel 34: | ||
[[Bestand:De_Alde_Feanen_k.jpg|400×417px|link=]] | [[Bestand:De_Alde_Feanen_k.jpg|400×417px|link=]] | ||
Soms moet er goed nagedacht worden om tot het besef te komen, dat landbouw op een stuk grond niet langer rendabel is: wat ooit op het water is gewonnen en lange tijd droogehouden is, blijkt dan eenvoudig '''te duur te zijn ten opzichte van de opbrengsten'''. Zo zijn de '''Peizer- en Eeldermaden op de grens van Groningen en Drenthe''' enkele jaren geleden '''onttrokken aan hun landbouwkundige bestemming''' en wordt er nu '''een natuurgebied van gemaakt''', dat tevens is geschikt is voor de '''natuur''' en als ''' | Soms moet er goed nagedacht worden om tot het besef te komen, dat landbouw op een stuk grond niet langer rendabel is: wat ooit op het water is gewonnen en lange tijd droogehouden is, blijkt dan eenvoudig '''te duur te zijn ten opzichte van de opbrengsten'''. Zo zijn de '''Peizer- en Eeldermaden op de grens van Groningen en Drenthe''' enkele jaren geleden '''onttrokken aan hun landbouwkundige bestemming''' en wordt er nu '''een natuurgebied van gemaakt''', dat tevens is geschikt is voor de '''natuur''' en als '''waterberging'''. | ||
Hoe komt het water een polder binnen? | Hoe komt het water een polder binnen? | ||
| Regel 46: | Regel 46: | ||
Hoe kom een polder van het water af? | Hoe kom een polder van het water af? | ||
<ul> | <ul> | ||
<li>zo mogelijk: via ''' | <li>zo mogelijk: via '''natuurlijke afstroming''' | ||
<li>afvoeren via de '''[[poldermolen]]''' of het '''[[gemaal]]'''. | <li>afvoeren via de '''[[poldermolen]]''' of het '''[[gemaal]]'''. | ||
<li>door | <li>door verdamping, in het voorjaar en de zomer staat de zon op warme dagen te branden op het wateroppervlak. | ||
<li>via '''verbruik voor gewas en vee'''. | <li>via '''verbruik voor gewas en vee'''. | ||
<br> | <br> | ||
[[Category:Waterbeheer]] | [[Category:Waterbeheer]] | ||