Machinefabriek Jaffa: verschil tussen versies

=='''[[Machinefabriek Jaffa]]'''==

Louis Smulders opereert vanaf deze locatie voor het eerst als zelfstandig eigenaar en ondernemer, nadat hij op diverse plaatsen in de diverse bedrijven van de families Smulders ervaring heeft opgedaan.  

In '''1895''' worden er zo al '''18 stoomachines''' afgeleverd en  in '''1899''' bedraagt dat aantal '''21'''.

'''In deze periode''' zou het bedrijf door zijn relaties en ervaringen een '''steeds groter deel van het transportwezen in het gasbedrijf voor rekening''' kunnen nemen. In 1904 leverde het een '''kolenlift''' voor de gasfabriek te Den Helder, in 1910 een''' kolentransportinrichting''' voor hetzelfde bedrijf.

<br>(foto A.B.A. : Rik Wesselius, Milwaukee - website verbaarsjes.nl)

===Transport en aflevering===

[[Bestand:Jaffa_gieterij_personeel_Erfgoed_Utrecht_nl.jpg|548x365px|link=]]

'''Personeel in de Jaffa ijzergieterij'''

De firma Smulders loopt '''niet voorop in de ontwikkelingen van sociaal beleid en de emancipatie van de werknemers''': de '''concurrenten Stork en Werkspoor steken duidelijk de loef af voor wat betreft goede arbeidsomstandigheden, beloning, huisvesting en het stichten van interne bedrijfsopleidingen'''. Daarom komt de familie Smulders regelmatig '''in aanvaring met de vakbeweging'''.

De zaken gaan goed voor de firma Smulders: '''regelmatig moet het bedrijf worden uitgebreid en moeten de ketelhuizen en stoommachines worden vergroot'''.

De produktie omvat '''installaties voor gemalen, gasfabrieken, waterleidingmaatschappijen, pompinstallaties''', en '''bijzondere stoommachines''', waaronder een enorme landstoommachine van 1500 pk die geleverd wordt aan Van Gelder en Zonen te Velzen.

<br>In deze periode worden er ook '''steeds meer produkten afgeleverd aan het buitenland''', zoals Frankrijk, België, Spanje en Roemenië.

<br>In 1913 wordt de eerste suikerriet-transportinstallatie '''naar Nederlands-Indië''' verscheept. Er wordt zelfs '''een eigen vertegenwoordiger voor de firma in Indië aangesteld'''.

Op de '''wereldtentoonstelling van 1910 in Brussel''' is Louis Smulders '''prominent vertegenwoordigd''' onder de diverse Nederlandse machinefabrikanten, naast Stork, Goedkoop, Figée, Werkspoor, Smit en zijn eigen broers Smulders.

=== Divers transportmaterieel ===

Volgens een fabrieksbeschrijving uit '''1918''' maakt '''Jaffa''' op dat moment uiteenlopend '''transportmaterieel: hangbanen, transportbanden, lift(transport)elevatoren en diverse soorten kranen (draai, loop, vélocipède en portaal)'''. Het is niet duidelijk wanneer Jaffa met de vervaardiging van dergelijke apparatuur is begonnen. Een belangrijke order betreft de levering in 1917 van 17 '''hijskranen voor de haven van Amsterdam'''. Of Jaffa verder nog veel havenoutillage heeft geleverd, is twijfelachtig. Na de gasfabrieken werden ook de elektriciteitsbedrijven een interessante markt voor de '''kolenlosinrichtingen'''.  Zo leverde Jaffa rond 1918 een conveyor met een lengte van 375 m voor de Provinciale Noord-Brabantse Electriciteits Maatschappij te Geertruidenberg.

Een bijzondere afdeling vormde de fabricage van '''elektrotakels''', waarmee Jaffa in '''1932''' begon. Dit gebeurde grotendeels in '''seriefabricage'''. Rond '''1950''' werden '''standaardtakels met een hefvermogen van 125 tot 10.000 kg en met hijssnelheden van 3 tot 36 m/min.''' gemaakt. Maar ook bijzondere constructies behoorden tot de mogelijkheden.

===Pompwerktuigen===

===Hoogtepunt===

'''Het hoogtepunt vormt ongetwijfeld het [[ir. D.F. Woudagemaal]] bij Lemmer uit 1920''', sinds 1998 Unesco-werelderfgoed. Het gemaal, dat bestemd was voor Frieslands boezem, heeft een '''capaciteit van 4000 m³ per minuut en bestaat uit acht centrifugaalpompen, twee aan twee gekoppeld aan vier stoommachines'''. Ook de oorspronkelijke ketelinstallatie is geleverd door Jaffa.

===Bedrijfsvoering===

===Bezettingstijd===

===Naoorlogse ontwikkelingen===

<br>'''Na de bevrijding''' komt de productie echter al snel weer op gang: '''houtgasgeneratoren''' en andere '''transportmiddelen'''. '''Het bedrijf profiteert van de herstelperiode van Nederland'''.

===Schaalvergroting===

In '''1977''' volgt '''de integratie binnen de Stork-gelederen''' in de in 1975 gevormde '''divisie Bepak''' (Bottling and Packaging Systems), waarbij '''Jaffa vanwege de ligging en ruimte de centrale directie gaat herbergen'''. In '''1998''' wordt het '''restant van Jaffa overgeplaatst naar de Stork-vestiging in Raamsdonksveer''', die op zijn beurt in '''2002''' weer wordt samengevoegd met de productielokatie in '''Amsterdam'''. '''Begin 21e eeuw wordt het complex afgebroken''', op Villa Jaffa en een bedrijfsgebouw op de hoek Groeneweg/Vleutenseweg na.

Bronnen:

<br>"Jaffa en de dingen die voorbijgaan", door René de Kam.  

(Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2001