4.504
bewerkingen
k
Inhoud aangevuld
k (Inhoud aangevuld) |
k (Inhoud aangevuld) |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:Stoomverhalen, introductie.jpg|miniatuur|Titelafbeelding van de Woudagemaal serie: Stoomverhalen]] | [[Bestand:Stoomverhalen, introductie.jpg|miniatuur|alt=Titelafbeelding van de Woudagemaal serie: Stoomverhalen|Titelafbeelding van de Woudagemaal serie: Stoomverhalen]] | ||
Op 5 december 2023 was het precies 25 jaar geleden dat het Woudagemaal de prestigieuze status van UNESCO Werelderfgoed ontving. Om deze mijlpaal te vieren en het rijke erfgoed van het gemaal te verkennen, is er een 25-delige podcastserie gemaakt. | Op 5 december 2023 was het precies 25 jaar geleden dat het Woudagemaal de prestigieuze status van UNESCO Werelderfgoed ontving. Om deze mijlpaal te vieren en het rijke erfgoed van het gemaal te verkennen, is er een 25-delige podcastserie gemaakt. | ||
| Regel 14: | Regel 14: | ||
De introductie is te beluisteren op [https://open.spotify.com/episode/3Gmzxh97BVFzzs6tOrJHNQ Spotify] en [https://www.youtube.com/watch?v=k5OXOLthvXo&list=PLMj5uY-7tHIFaAPXStoH2wLCeZQxe4aVe YouTube]. | De introductie is te beluisteren op [https://open.spotify.com/episode/3Gmzxh97BVFzzs6tOrJHNQ Spotify] en [https://www.youtube.com/watch?v=k5OXOLthvXo&list=PLMj5uY-7tHIFaAPXStoH2wLCeZQxe4aVe YouTube]. | ||
In Fryslân vind je een van Nederlands mooiste kroonjuwelen; het Ingenieur D.F. Woudagemaal. Het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog werkt. Wetterskip Fryslân zet deze monumentale stoomreus uit 1920 bij té hoge waterstanden nog altijd aan het werk, om ervoor te zorgen dat jij droge voeten houdt. Het gemaal staat dit jaar 25 jaar op de Werelderfgoedlijst van UNESCO! | In {{taal-Fries|Fryslân}} vind je een van Nederlands mooiste kroonjuwelen; het Ingenieur D.F. Woudagemaal. Het grootste stoomgemaal ter wereld dat nog werkt. {{taal-Fries|Wetterskip Fryslân}} zet deze monumentale stoomreus uit 1920 bij té hoge waterstanden nog altijd aan het werk, om ervoor te zorgen dat jij droge voeten houdt. Het gemaal staat dit jaar 25 jaar op de Werelderfgoedlijst van UNESCO! | ||
In de komende 25 podcasts ga ik, Renate Kuivenhoven (RK), in gesprek met verschillende mensen die op één of andere manier verbonden zijn aan dit gemaal. Van ingenieur Wouda's kleinzoon tot een kunstenares die kopjes maakt van het slib uit de stoomketels en iedereen die daar tussenin zit. | In de komende 25 podcasts ga ik, Renate Kuivenhoven (RK), in gesprek met verschillende mensen die op één of andere manier verbonden zijn aan dit gemaal. Van ingenieur Wouda's kleinzoon tot een kunstenares die kopjes maakt van het slib uit de stoomketels en iedereen die daar tussenin zit. | ||
| Regel 21: | Regel 21: | ||
==Aflevering 4: Luzette Kroon, dijkgraaf== | ==Aflevering 4: Luzette Kroon, dijkgraaf== | ||
[[Bestand:Stoomverhalen, aflevering 4.jpg|miniatuur|Luzette Kroon op één van de penanten aan de boezemzijde van het Woudagemaal]] | [[Bestand:Stoomverhalen, aflevering 4.jpg|miniatuur|alt=Luzette Kroon op één van de penanten aan de boezemzijde van het Woudagemaal|Luzette Kroon op één van de penanten aan de boezemzijde van het Woudagemaal]] | ||
De vierde aflevering van deze podcastserie is te beluisteren op; [https://open.spotify.com/episode/00sqHFC9uf1NgAiLqc94jE Spotify], [https://www.youtube.com/watch?v=QKUsKrPZFOU&list=PLMj5uY-7tHIFaAPXStoH2wLCeZQxe4aVe&index=4 YouTube] en [https://www.woudagemaal.nl/over-ons/podcast/aflevering-04-stoomverhalen-de-woudagemaal-serie-luzette-kroon.htm Woudagemaal.nl]. | De vierde aflevering van deze podcastserie is te beluisteren op; [https://open.spotify.com/episode/00sqHFC9uf1NgAiLqc94jE Spotify], [https://www.youtube.com/watch?v=QKUsKrPZFOU&list=PLMj5uY-7tHIFaAPXStoH2wLCeZQxe4aVe&index=4 YouTube] en [https://www.woudagemaal.nl/over-ons/podcast/aflevering-04-stoomverhalen-de-woudagemaal-serie-luzette-kroon.htm Woudagemaal.nl]. | ||
'''RK:''' Welkom bij een nieuwe aflevering van Stoomverhalen, een 25-delige podcastserie met verhalen over het ingenieur D.F. Woudagemaal. | '''RK:''' Welkom bij een nieuwe aflevering van Stoomverhalen, een 25-delige podcastserie met verhalen over het ingenieur D.F. Woudagemaal. | ||
Iemand die alles weet van het waterbeheer in | Iemand die alles weet van het waterbeheer in {{taal-Fries|Fryslân}} en dit samen met het dagelijks bestuur van {{taal-Fries|Wetterskip Fryslân}} in goede banen leidt. En ons daar graag in meeneemt tijdens deze podcast. Van harte welkom dijkgraaf Luzette Kroon (LK) en voorzitter van de Stichting Werelderfgoed Nederland. | ||
'''LK:''' Dankjewel. | '''LK:''' Dankjewel. | ||
| Regel 31: | Regel 31: | ||
'''RK:''' Wat betekent het gemaal voor u als dijkgraaf? Daar ben ik heel benieuwd naar. | '''RK:''' Wat betekent het gemaal voor u als dijkgraaf? Daar ben ik heel benieuwd naar. | ||
'''LK:''' Ja, het gemaal is voor mij een icoon. Een icoon voor het waterwerk. Een staaltje van waterwerk van toen, maar ook nog voor nu. En het laat heel goed zien hoe wij Nederland hebben ontwaterd om Nederland bewoonbaar te krijgen. En het feit dat het toen der tijd nog net zo functioneel was als dat het nu is, dat geeft wel aan dat waterwerk iets is van een | '''LK:''' Ja, het gemaal is voor mij een icoon. Een icoon voor het waterwerk. Een staaltje van waterwerk van toen, maar ook nog voor nu. En het laat heel goed zien hoe wij Nederland hebben ontwaterd om Nederland bewoonbaar te krijgen. En het feit dat het toen der tijd nog net zo functioneel was als dat het nu is, dat geeft wel aan dat waterwerk iets is van een langetermijnvisie. | ||
'''RK:''' Absoluut. Kunt u zich nog herinneren dat u voor het eerst hier kwam? Was dat al in de rol van dijkgraaf of daarvoor al? | '''RK:''' Absoluut. Kunt u zich nog herinneren dat u voor het eerst hier kwam? Was dat al in de rol van dijkgraaf of daarvoor al? | ||
| Regel 39: | Regel 39: | ||
'''RK:''' Ja. | '''RK:''' Ja. | ||
'''LK:''' Nee, dat was in de rol van dijkgraaf van Wetterskip Fryslân. En dat was direct al tijdens draaiweken, want ik ben begonnen begin februari. En toen hadden we al vrij snel die eerste draaiweek. En toen heb ik het gemaal in werking gezien. Ja, en wat je dan ziet, ja, dat is zo gigantisch mooi. Dat is, ja, dat is waterwerk pur sang. | '''LK:''' Nee, dat was in de rol van dijkgraaf van {{taal-Fries|Wetterskip Fryslân}}. En dat was direct al tijdens draaiweken, want ik ben begonnen begin februari. En toen hadden we al vrij snel die eerste draaiweek. En toen heb ik het gemaal in werking gezien. Ja, en wat je dan ziet, ja, dat is zo gigantisch mooi. Dat is, ja, dat is waterwerk pur sang. | ||
'''RK:''' En bijna mysterieus, hè? De stoom die dan naar buiten komt, dat doet toch iets met je als mens als je dat ziet? | '''RK:''' En bijna mysterieus, hè? De stoom die dan naar buiten komt, dat doet toch iets met je als mens als je dat ziet? | ||
| Regel 63: | Regel 63: | ||
'''RK:''' Dus u hoeft niet meer met de hamer te tikken om het ook echt aan te laten zetten? | '''RK:''' Dus u hoeft niet meer met de hamer te tikken om het ook echt aan te laten zetten? | ||
'''LK:''' Nee, dat hoeft niet. Dat gaat allemaal, nou niet volautomatisch. Want u weet, een gemaal moet opgestart worden. Maar dan wordt er een signaal gegeven. Dan worden de vrijwilligers, dat zijn de mensen die bij ons afgezien in dienst zijn. Dat zijn onze eigen medewerkers die we opgeleid hebben. Die worden geïnformeerd. En dan komt een team bij elkaar. En dan wordt er besproken wat er nodig is en hoe snel we kunnen opstarten. En dat kan, ja, als alles goed loopt, kan dat best snel. Maar het is niet zo dat, een knopje om is het niet. Uiteindelijk moeten toch tandwielen omgezet worden, alles moet | '''LK:''' Nee, dat hoeft niet. Dat gaat allemaal, nou niet volautomatisch. Want u weet, een gemaal moet opgestart worden. Maar dan wordt er een signaal gegeven. Dan worden de vrijwilligers, dat zijn de mensen die bij ons afgezien in dienst zijn. Dat zijn onze eigen medewerkers die we opgeleid hebben. Die worden geïnformeerd. En dan komt een team bij elkaar. En dan wordt er besproken wat er nodig is en hoe snel we kunnen opstarten. En dat kan, ja, als alles goed loopt, kan dat best snel. Maar het is niet zo dat, een knopje om is het niet. Uiteindelijk moeten toch tandwielen omgezet worden, alles moet aan geslingerd worden. Er moet voldoende stoom zijn opgebouwd in de ketels, voldoende druk in de ketels opgebouwd zijn voordat het gemaal kan draaien. Dus het is niet zoals bij een elektrisch gemaal. We zetten de knop om en hij doet het. | ||
'''RK:''' Nee, zeker niet. | '''RK:''' Nee, zeker niet. | ||
| Regel 75: | Regel 75: | ||
'''RK:''' Nou, even eerlijk, hoe het gemaal er nu bij staat, is dat nog wel van deze tijd een stoomgemaal? | '''RK:''' Nou, even eerlijk, hoe het gemaal er nu bij staat, is dat nog wel van deze tijd een stoomgemaal? | ||
'''LK:''' Nou, is het van deze tijd? Het is nostalgie. Het is werelderfgoed. En een van de belangrijke punten van dit werelderfgoed is, en dat noemen we een uniek waardevol onderdeel, waarvan gesteld wordt dat dat behouden moet blijven, willen we werelderfgoedstatus houden. Dat zijn waardes, de unique value, zeg maar. En dat is dat het een nog werkend stoomgemaal is. Dus op het moment dat het geen stoomgemaal meer zou zijn, op het moment dat hij niet meer zou werken, dan betekent het dat hij zijn status ter discussie komt te staan. Is nog niet dat je hem helemaal kwijt bent, maar dan moeten we er wel over praten. En wat wij wel doen, kan dat nog in deze tijd? Nou, het kan nog steeds, maar wat wij proberen is dat zo duurzaam mogelijk te doen. Dus op dit moment werken wij met biodiesel die we gebruiken om de ketels zeg maar aan te jagen. | '''LK:''' Nou, is het van deze tijd? Het is nostalgie. Het is werelderfgoed. En een van de belangrijke punten van dit werelderfgoed is, en dat noemen we een uniek waardevol onderdeel, waarvan gesteld wordt dat dat behouden moet blijven, willen we werelderfgoedstatus houden. Dat zijn waardes, de {{taal-Engels|unique value}}, zeg maar. En dat is dat het een nog werkend stoomgemaal is. Dus op het moment dat het geen stoomgemaal meer zou zijn, op het moment dat hij niet meer zou werken, dan betekent het dat hij zijn status ter discussie komt te staan. Is nog niet dat je hem helemaal kwijt bent, maar dan moeten we er wel over praten. En wat wij wel doen, kan dat nog in deze tijd? Nou, het kan nog steeds, maar wat wij proberen is dat zo duurzaam mogelijk te doen. Dus op dit moment werken wij met biodiesel die we gebruiken om de ketels zeg maar aan te jagen. | ||
'''RK:''' Ja, en ziet u voor u dat dit nou nog 100 jaar zo door kan gaan? | '''RK:''' Ja, en ziet u voor u dat dit nou nog 100 jaar zo door kan gaan? | ||
| Regel 93: | Regel 93: | ||
'''LK:''' Knappe koppen zullen we altijd nodig blijven hebben. En Wouda was natuurlijk een ingenieur, een techneut bij uitstek. En de vraag is, hebben we naar de toekomst toe juist meer techneuten nodig? Of hebben we juist meer mensen nodig die ons helpen om het natuurlijke, zeg maar, van het watersysteem ook weer een beetje terug te brengen? En hoe we dat op een handige manier kunnen doen. En ik denk ook dat we andere, type knappe koppen nodig hebben. Mensen die heel goed weten hoe we met data om kunnen gaan, hoe we data goed kunnen inzetten. Dus al die gegevens die we verzamelen over het weer, over de hoeveelheid neerslag, over de snelheid waarmee we kunnen afvoeren. Dat allemaal beundelen en zorgen dat we daar goede adviezen op krijgen. Maar ook mensen die heel goed weten, hydrologen bijvoorbeeld, van waar kunnen we het water het beste opvangen om te zorgen dat we, als het valt, dat we het kunnen vasthouden? En zeker ook weer gebruiken voor droge periodes. Want die zullen we steeds vaker meegaan maken in de toekomst. Dus we hebben andere knappe koppen nodig dan alleen maar de techneuten zoals degene die de gemalen bouwen. | '''LK:''' Knappe koppen zullen we altijd nodig blijven hebben. En Wouda was natuurlijk een ingenieur, een techneut bij uitstek. En de vraag is, hebben we naar de toekomst toe juist meer techneuten nodig? Of hebben we juist meer mensen nodig die ons helpen om het natuurlijke, zeg maar, van het watersysteem ook weer een beetje terug te brengen? En hoe we dat op een handige manier kunnen doen. En ik denk ook dat we andere, type knappe koppen nodig hebben. Mensen die heel goed weten hoe we met data om kunnen gaan, hoe we data goed kunnen inzetten. Dus al die gegevens die we verzamelen over het weer, over de hoeveelheid neerslag, over de snelheid waarmee we kunnen afvoeren. Dat allemaal beundelen en zorgen dat we daar goede adviezen op krijgen. Maar ook mensen die heel goed weten, hydrologen bijvoorbeeld, van waar kunnen we het water het beste opvangen om te zorgen dat we, als het valt, dat we het kunnen vasthouden? En zeker ook weer gebruiken voor droge periodes. Want die zullen we steeds vaker meegaan maken in de toekomst. Dus we hebben andere knappe koppen nodig dan alleen maar de techneuten zoals degene die de gemalen bouwen. | ||
'''RK:''' Ja, en de knappe koppen van de toekomst, dat is de jeugd van nu. Wat doen jullie bij het Wetterskip om de jeugd echt te enthousiasmeren voor het waterbeheer? Want we hebben ook de junior dijkgraaf in de podcast. Dus dat is natuurlijk één mooie manier om de jeugd aan te spreken. Maar hoe binden jullie de jeugd aan je? | '''RK:''' Ja, en de knappe koppen van de toekomst, dat is de jeugd van nu. Wat doen jullie bij het {{taal-Fries|Wetterskip}} om de jeugd echt te enthousiasmeren voor het waterbeheer? Want we hebben ook de junior dijkgraaf in de podcast. Dus dat is natuurlijk één mooie manier om de jeugd aan te spreken. Maar hoe binden jullie de jeugd aan je? | ||
'''LK:''' Jazeker. Onze jeugd dijkgraaf is daar een prachtig voorbeeld van. En die zetten we ook in om te zorgen dat de jongeren van de leeftijd van de jeugd dijkgraaf, zeg maar, dat we daar meer bereik bij krijgen. Want dat zijn niet meestal de mensen die het waterschap automatisch opzoeken. En tegelijkertijd doen we heel veel aan educatie. Dat doen we vanaf al heel jonge leeftijd op basisscholen, komen we met lespakketten nodigen mens uit, ondersteunen met allerlei pakketten, steunen we anderen die op de een of andere manier in educatie werken. En het bestuur heeft besloten om een jeugdraad in te stellen. Daar zijn we nu volop mee bezig. We hebben acht hele enthousiaste jongeren bij elkaar gekregen. En die gaan ons gevraagd en ongevraagd van advies voorzien op allerlei beleidszaken. En dat gebeurt zowel naar het bestuur als naar de organisatie, naar onze ambtenaren toe. | '''LK:''' Jazeker. Onze jeugd dijkgraaf is daar een prachtig voorbeeld van. En die zetten we ook in om te zorgen dat de jongeren van de leeftijd van de jeugd dijkgraaf, zeg maar, dat we daar meer bereik bij krijgen. Want dat zijn niet meestal de mensen die het waterschap automatisch opzoeken. En tegelijkertijd doen we heel veel aan educatie. Dat doen we vanaf al heel jonge leeftijd op basisscholen, komen we met lespakketten nodigen mens uit, ondersteunen met allerlei pakketten, steunen we anderen die op de een of andere manier in educatie werken. En het bestuur heeft besloten om een jeugdraad in te stellen. Daar zijn we nu volop mee bezig. We hebben acht hele enthousiaste jongeren bij elkaar gekregen. En die gaan ons gevraagd en ongevraagd van advies voorzien op allerlei beleidszaken. En dat gebeurt zowel naar het bestuur als naar de organisatie, naar onze ambtenaren toe. | ||
| Regel 109: | Regel 109: | ||
'''LK:''' Een dijkgraaf is de voorzitter. Het is de voorzitter van het algemeen bestuur. Dat is het hoogste orgaan van een overheidsorganisatie als een waterschap is. Dat is een prachtige functie. Het heeft ook een hele mooie status, zo'n dijkgraaf. Je bent voorzitter, zoals ik al zei, van het algemeen, maar ook van het dagelijks bestuur, die dus bezig is met de dagdagelijkse aansturing van de organisatie. En daaronder hebben we natuurlijk ook de hele laag met de ambtenaren die natuurlijk de uitvoering zelf ter hand nemen. En dagelijks bestuur en zeker ook de dijkgraaf daarin zijn eigenlijk een beetje de verbinding tussen de organisatie, tussen het algemeen bestuur, maar zorgen ook voor de verbinding met andere organisaties. Bijvoorbeeld andere overheden, maar ook heel veel stakeholders in het gebied. Dus je bent zeg maar het boegbeeld, het visitekaartje en het olievrouwtje. | '''LK:''' Een dijkgraaf is de voorzitter. Het is de voorzitter van het algemeen bestuur. Dat is het hoogste orgaan van een overheidsorganisatie als een waterschap is. Dat is een prachtige functie. Het heeft ook een hele mooie status, zo'n dijkgraaf. Je bent voorzitter, zoals ik al zei, van het algemeen, maar ook van het dagelijks bestuur, die dus bezig is met de dagdagelijkse aansturing van de organisatie. En daaronder hebben we natuurlijk ook de hele laag met de ambtenaren die natuurlijk de uitvoering zelf ter hand nemen. En dagelijks bestuur en zeker ook de dijkgraaf daarin zijn eigenlijk een beetje de verbinding tussen de organisatie, tussen het algemeen bestuur, maar zorgen ook voor de verbinding met andere organisaties. Bijvoorbeeld andere overheden, maar ook heel veel stakeholders in het gebied. Dus je bent zeg maar het boegbeeld, het visitekaartje en het olievrouwtje. | ||
'''RK:''' Ja, een beetje zoals de burgemeester voor de gemeente is en de commissaris van de Koning voor de provincie, bent u dat voor het Wetterskip. Mag ik dat zo zeggen? | '''RK:''' Ja, een beetje zoals de burgemeester voor de gemeente is en de commissaris van de Koning voor de provincie, bent u dat voor het {{taal-Fries|Wetterskip}}. Mag ik dat zo zeggen? | ||
'''LK:''' Dat mag je zeker zo zeggen. | '''LK:''' Dat mag je zeker zo zeggen. | ||
| Regel 115: | Regel 115: | ||
'''RK:''' We hebben het net al over het belang van het UNESCO predicaat gehad, maar u bent ook voorzitter van de stichting Wereld Erfgoed Nederland. Wat doet deze stichting dan precies? | '''RK:''' We hebben het net al over het belang van het UNESCO predicaat gehad, maar u bent ook voorzitter van de stichting Wereld Erfgoed Nederland. Wat doet deze stichting dan precies? | ||
'''LK:''' Deze stichting is een verzameling van alle dertien werelderfgoederen, UNESCO werelderfgoederen, die Nederland kent. En de stichting behartigt de belangen van die werelderfgoederen. We zorgen voor een gezamenlijke lobby, voor gezamenlijke educatie. We werken aan een gezamenlijk verhaal en aan de gezamenlijke promotie. Al met al een organisatie voor en door de leden. En we doen heel veel zelf. We zitten de siteholders van al die dertien UNESCO werelderfgoed sites, die Nederland, het Koninkrijk der Nederlanden, kent. Want er zit er ook eentje op Curaçao. Dat is Willemstad. | '''LK:''' Deze stichting is een verzameling van alle dertien werelderfgoederen, UNESCO werelderfgoederen, die Nederland kent. En de stichting behartigt de belangen van die werelderfgoederen. We zorgen voor een gezamenlijke lobby, voor gezamenlijke educatie. We werken aan een gezamenlijk verhaal en aan de gezamenlijke promotie. Al met al een organisatie voor en door de leden. En we doen heel veel zelf. We zitten de {{taal-Engels|siteholders}} van al die dertien UNESCO werelderfgoed sites, die Nederland, het Koninkrijk der Nederlanden, kent. Want er zit er ook eentje op Curaçao. Dat is Willemstad. | ||
'''RK:''' Ja. En wat is dan het gezamenlijke verhaal wat jullie uit willen stralen? | '''RK:''' Ja. En wat is dan het gezamenlijke verhaal wat jullie uit willen stralen? | ||