Gedenkboek Jaffa/Afstroomingsvraagstuk: verschil tussen versies

{{sjabloon: Gedenkboek Jaffa/Navigatie}}

In bijl. I van het voorstel der Gedeputeerde Staten van Friesland, betreffende de verbetering van de afstrooming van het boezemwater (punt 36 der W. Z. van 1912), waarin een overzicht der geschiedenis van Friesland’s boezem wordt gegeven, lezen wij o.a., dat in de provincie Friesland elke grietenij, hetzij alleen, hetzij gezamenlijk met andere grietenijen, zorgde voor waterstaatsaangelegenheden van algemeen belang, onder toezicht van het hooge provinciale gezag. Op het gebied der zeewering is het zelfstandige waterschap in de meeste gevallen de opvolger van de grietenij geworden, toen een andere regeling gewenscht werd; maar de zorg voor de overige waterstaatszaken van algemeen belang is aan de grietenij gebleven. Somtijds nam het hoogste gezag, dat natuurlijk steeds het oppertoezicht uitoefende, zelf eenige aangelegenheden ter hand, b.v. het maken van de Nieuwe Zijlen, hetwelk de provincie als een werk van algemeen nut, waartoe niemand gehouden was, zelf aanvatte; maar overigens waren er geen waterstaatsaangelegenheden, die de provincie in haar geheelen omvang aan zich had getrokken.

De bijzonder natte winter van 1866/67, toen in Oostergoo gemiddelde waterstanden voorkwamen van 85 c.M. + Z.P., in Zevenwouden van 91 c.M. + Z.P. (Hayward pag. 31), deed van alle kanten in de provincie den wensch naar nieuwe verbeteringen opkomen en de Staten namen na jarenlange beraadslagingen het groote plan van verbetering in 1877 aan. Bedroegen de kosten van verbetering van 1827 tot 1859 voor onderhoudplichtigen f 830.000. en voor de Provincie ƒ 1.700.000.─, de plannen, die men in 1877 ontwierp, vorderden een uitgaaf van pl.m. ƒ 4.500.000.─ waarin het Rijk ƒ 2.240.000.─ bijdroeg.

Daarbij werden o.a. de toevoerwegen uit het Z.W. naar het Sneekermeer en van hier naar het Bergumermeer verbeterd, werd daartoe een nieuw kanaal, de Opeinder Vaart, gegraven uit de Smalle Eester Zanding door de Leien naar het Bergumermeer, en werden van hieruit de bovengenoemde wegen naar de Dokkumer Zijlen en de Friesche sluis beteekenend verruimd en ten deele nieuw gegraven. Bovendien werd de Leppedijk als waterkeering opgeheven, de Irnsumerzijl uitgeruimd en een nieuwe binnenwaterkeering, de Nieuwe »Slachtedijk«, tegen opwaaiing uit het Westen gemaakt, aanvangende bij den Groenedijk t. N. van het Sneekermeer en gaande dicht langs de Oostzijde van dit meer en de Goingarijpsterpoelen, om t. Z van Joure aan te sluiten aan hooge gronden aldaar, met schutsluizen in de Nieuwe Wetering, de Zijlroede naar Joure en eenige keersluizen.

De kanaliseering van de Tjonger in 1887—1888 is mede van zeer grooten invloed op het waterbezwaar van den Frieschen boezem geweest. Terwijl vroeger het in het Tjongergebied vallende regenwater voor een deel slechts door verdamping verdween, en een deel zeer langzaam een weg naar den boezem vond, wordt door het aanleggen van ontginningen en het daarmede gepaard gaande graven van greppels en slooten een belangrijke hoeveelheid water thans in korten tijd op het Tjongerkanaal en daarlangs op den boezem gebracht.

Daar dus het waterbezwaar belangrijk grooter werd en het vermogen der loozingsmiddelen vrijwel constant bleef, moesten dientengevolge de waterstanden hooger worden. Dat dit werkelijk het geval is, blijkt uit den hier bijgevoegden staat.

Daarin is voor de periode 1883-1912 aangegeven het aantal dagen, waarop »Friesland’s Boezem« een gemiddelde hoogte had bereikt

En dan blijkt, dat in dit tijdvak het aantal dagen, waarop Friesland’s boezem boven 60 c.M. + Z.P. en boven 70 c.M. + Z.P. stond, steeds onrustbarend toeneemt.

|-   

|1903-1912 || 163 || 58

|}

De hoogste boezemstand was:

{| class="wikitable" style="text-align:center; margin: auto;"

! style="width: 80px; vertical-align: top;" | 60—70 cM. + Z.P.

! style="width: 80px; vertical-align: top;" | Hooger dan 70 c.M. + Z.P.

|-  

| 1883 || 55 || 25 || 10 || ─ || 64.8

! style="border-top:solid 2px" | 60  

! style="border-top:solid 2px" | 2

|-

| 1895 || 20 || 56 || 26 || ─ || 66.3

! style="border-top:solid 2px" | 102

! style="border-top:solid 2px" | 4

|-

| 1903 || 80 || 31 || 46 || 8 || 72.0

! style="border-top:solid 2px" | 204

! style="border-top:solid 2px" | 163

|}

<div class="nomobile"> <br/> </div>

==Bronnen, noten en/of referenties==