Ketels van ir. Wouda-gemaal bij Lemmer afgekeurd

Leeuwarder Courant

Maandag 26 november 1951.

---

Ketels van ir. Wouda-gemaal bij Lemmer afgekeurd

Tweede gemaal zal waarschijnlijk de eerste viool spelen

Veel eerder dan men verwacht had, zullen de machines van het ir. Woud-gemaal bij Lemmer (Tacozijl) vernieuwd moeten worden. Het provinciaal gmaal draait nu ruim dertig jaar en men had verwacht, dat de stoomketels het nog minstens tien jaar zouden uithouden. Toen evenwel onlangs de ketels werden onderzocht — de provincie wilde graag weten, met welke levensduur in de toekomst nog was te rekenen — heeft het Rijkstoezicht op het Stoomwezen de stoomketels afgekeurd.... Er zal nu met de grootste spoed verandering in de machines moeten worden aangebracht. Het meest waarschijnlijk is, dat het ir. Wouda-gemaal in de toekomst electrisch zal worden aangedreven. Electrische aandrijving is weliswaar ongeveer even kostbaar als aandrijving met stoom of diesels, maar het heeft het voordeel op stoom, dat men onmiddellijk kan draaien en omdat men hier een transformator­station bij de hand heeft, zou het — zeggen deskundigen — wenselijk zijn, hier electriciteit te gebruiken en voor het eventuele tweede gemaal diesels. Ook met diesels kan men dadelijk draaien en het is goed, dat de beide gemalen niet dezelfde wijze van aandrijving hebben in verband met de kwetsbaarheid.

Gedeputeerde vragen, op de begroing 1952 alvast een millioen uit te trekken voor dit werk, dat zeker twee jaar zal vragen, en tegelijk een lening tot dit bedrag aan te gaan. Er is huns inziens aanleiding voor het vragen van een rijksbijdrage in de relatief hoge kosten. De minister van Verkeer en Waterstaat — die, zoals men zich zal herinnneren, op 26 September jongstleden met het college van Gedepu­teerde Staten een bezoek bracht aan het gemaal — is door de Gedepu­teerden reeds voorlopig omtrent deze zaak geïnformeerd.

De Wet op het Stoomwezen bepaalt, dat alle ketelinstallaties veertig jaar, nadat zij in bedrijf zijn gesteld, moeten worden gekeurd. Vaak volgt afkeuring — zo lezen wij in de nota, die de Provinciale Waterstaat in overleg met ir. Monhemius van de Dienst Zuiderzee­werken heeft gemaakt — maar het komt voor, dat vijf à tien jaar verlenging van de bedrijfsduur wordt toegestaan. Om te weten, wanneer vernieuwing van de ketels van het ir. Wouda-gemaal aan de orde zou komen, is thans reeds een onderzoek ingesteld, hoewel die keuring eerst in 1960 had behoeven te geschieden. De uitslag van dat onderzoek was verrassend: vernieuwing van de ketels op korte termijn blijkt noodzakelijk.

Men kan, nu de gehele installatie voor de aandrijving vernieuwd moet worden, overwegen of men daarbij gebruik zal maken van stoom, electriciteit of diesels. Bij de beoordeling daarvan spelen verschil­lende factoren een rol; niet echter de exploitatie­kosten, die zijn practisch gelijk. Stoom, zeggen de deskundigen, heeft dit nadeel, dat men 24 uur moet rekenen voor het opstoken en dat er, behalve vaak kostbare tijd, ongeveer 1500 gulden mee gemoeid is, voor de machines kunnen draaien. Het voordeel van electriciteit en diesels is, dat ze onmiddellijk „startklaar” zijn; bij het gebruik van electriciteit zou men bovendien — wanneer het waterbezwaar niet al te groot is — alleen in de nachturen kunnen draaien, als het goedkope tarief geldt.

Voor een juist boezembeheer is electrische bemaling te verkiezen boven andere oplossingen, aldus de nota. Deze conclusie wordt mede bepaald door de gunstige omstandigheid, dat er bij Lommer een transformator­station staat. Het eventuele tweede gemaal, dat waarschijnlijk niet zo dicht bij een transformator­station zal worden gebouwd, zou dan met diesels aangedreven kunnen worden. Als na de stichting van het tweede gemaal het ir. Wouda-gemaal als reserve wordt gebruikt — (wat er dus op zou wijzen, dat men zich een zeer krachtig nieuw gemaal voor ogen heeft gesteld, redactie L. C.) — zou men het Lemster gemaal bij voorkeur in de goedkope nachturen kunnen laten werken.