Gedenkboek Jaffa/Waterstaatkundige inrichting: verschil tussen versies

{{sjabloon: Gedenkboek Jaffa/Navigatie}}

<div style="margin-right:5%; float:right; width:300px; font-size:90%; line-height:1.2;">

Als voorloopige bergplaats van het overtollige, hoofdzakelijk door neerslag uit den dampkring gevormde water dienen de bestaande meren, waarvan het Tjeukemeer, het Slotermeer, de Fluessen, het Sneekermeer, het Bergumermeer, het Heegermeer en de Morren de grootste zijn. Verder rivieren, kanalen, plassen enz. Dit samenstel van wateren "Friesland’s boezem" genaamd, staat in geen directe gemeenschap met het zeewater, doch is door de zeesluizen daarvan gescheiden.

Het overgroote deel van de provincie Friesland nu behoort Waterstaatkundig tot Friesland’s boezem. Alleen het Lindegebied, dat zijn overtollig water bij Kuinre op de Zuiderzee loost, en Oost- en West-Dongeradeel, welke een afzonderlijken boezem bezitten en door de Ezumazijl op de Lauwerszee afwateren, behooren daartoe niet. Een gedeelte van de provincie Groningen, namelijk de gronden, behoorende tot het voormalige Munnekezijlvest, ter grootte van 7467 H.A., brengen hun water eveneens naar Friesland’s boezem, zoodat het gebied van dezen boezem in het geheel 293900 H.A. groot is. Volgens de memorie Brunings en Caland (bldz. 39) bestaat de boezem uit:

De eigenlijke boezem heeft dus een oppervlakte van rond 26000 H.A. De verhouding tusschen water en land, de waterberging, bedraagt voor Friesland’s boezem

Hoe buitengewoon gunstig deze verhouding is, blijkt, wanneer men ze vergelijkt met de waterberging van andere groote boezems. Zoo is b.v. de verhouding voor den

In de provincie wordt thans nog ongeveer 15000 H.A. boezemland aangetroffen, dat bij hooge boezemstanden wordt overstroomd; bovendien loopen dan de z.g. zomerpolders onder water, zoodat bij hooge standen de oppervlakte van den boezem belangrijk grooter is dan 26000 H.A. Zij zal bij standen van 0.60 M. + Z.P. en daarboven op pl.m. 50000 H.A. kunnen worden gesteld. Bij dergelijke standen is de waterberging tot pl.m. 1 : 5 gestegen.

Uit deze cijfers volgt, dat voor de Zuidkust de binnenwaterstand beneden de normale eb ligt, m.a.w. dat bij gewone getijen geen water door de zuidelijke sluizen kan worden geloosd. Daarvoor is noodig dat onder invloed van afwaaiende winden zeer lage zeestanden vóór de kust optreden. Heerschen daarentegen opwaaiende winden (Z. en Z.W.) en zulks komt in het voorjaar, wanneer in den regel het meeste overtollige water moet worden afgevoerd, veelvuldig voor dan hebben de sluizen ten Zuiden van Makkum, welke in dit geval meestal gesloten moeten worden, voor de loozing van het overtollige boezemwater geen beteekenis. De onmogelijkheid van krachtige afstrooming in tijden van hooge boezemstanden door deze sluizen, is dan ook oorzaak, dat al het overtollige water hoofdzakelijk naar de sluizen van de Lauwerszee moet worden afgevoerd. Een groot deel daarvan vindt dan eerst het Bergumermeer als voorloopige bergplaats, van waaruit het langs twee wegen n.l. langs de Kuikhornster Vaart, Nieuwe Vaart, Petsloot, Nieuwe Zwemmer naar de Nieuwe Zijlen, en langs het Kolonelsdiep en de Lauwers naar de Friesche Zijlen moet afstroomen.

Het gebeurt echter meermalen, dat achter de Noordelijke sluizen, ook achter de Roptazijl, een sterk verhang optreedt, m.a.w. dat geen water genoeg naar deze sluizen wordt gevoerd.

<div class="nomobile"> <br/> </div>

[[Category:Gedenkboek door Machinefabriek Jaffa]]