Zuiderzee: verschil tussen versies

De '''Zuiderzee''' was een grote '''binnenzee''' in het noordelijk deel van [[Nederland]]. Met de voltooiing van de [[Afsluitdijk]] in 1932 werd deze zee voor het belangrijkste deel afgesloten. Het binnendijkse deel heet sindsdien [[IJsselmeer]] (waarvan het Markermeer weer is afgesplitst), het buitendijkse deel is onderdeel geworden van de [[Waddenzee]]. De naam Waddenzee dateert van 1969 toen de Lauwerszee werd afgesloten. Voor die tijd werd er steeds gesproken over Het Wad. Het Wad bestond uit het: Friesche Wad, Groninger Wad en Uithuizer Wad.

Na het gereedkomen van de Afsluitdijk werd het binnendijkse water [[IJsselmeer]] genoemd, naar de rivier de [[IJssel]] die erin uitmondt. Het huidige [[IJsselmeer]] is nog maar ongeveer half zo groot als de oorspronkelijke zee.

<br>Het andere deel van de voormalige Zuiderzee is door '''inpolderingen''' land geworden. In het oostelijk en zuidoostelijke deel zijn drie '''IJsselmeerpolders''' aangelegd. Deze vormen gezamenlijk de huidige provincie [[Flevoland]].

<br>Het [[IJsselmeer]] is met de aanleg van de Houtribdijk in 1976 opgesplitst in twee delen. Het zuidelijke gedeelte wordt sindsdien [[Markermeer]] genoemd, naar het voormalige eiland '''Marken''' dat hierin ligt. Dit meer zou worden ingepolderd om zo de '''Markerwaard''' te vormen, maar dit polderplan is van de baan.

In het '''Subatlanticum''' bestond hier reeds een merencomplex en het werd rond het begin van de jaartelling door Romeinse auteurs '''Lacus Flevo''' ([[Flevomeer]]) genoemd.

<br>In deze periode stond de Zuiderzee nog bekend als [[Almere|Aelmere]]. Gedurende de vroege middeleeuwen ging dit te veranderen. Onder invloed van de warme periode van 800-1200 steeg het zeeniveau. In 838 was er een eerste grote overstroming, waarbij volgens twee bronnen een groot aantal plaatsen werd verwoest. Daarna bleef het ruim twee eeuwen rustig.

De overlevende bewoners van het omliggende land maakten er het beste van en werden actief in de handel. <br>Handelsschepen bevoeren de [[Zuiderzee]]; havensteden als [[Kampen]] en Harderwijk behoorden tot de Hanze, en via de Zuiderzee voeren VOC-schepen naar Hoorn en [[Amsterdam]].

In juni 1920 werd het eerste deel van de '''Zuiderzeewerken''' aanbesteed: de aanleg van de 2,5 kilometer lange '''Amsteldiepdijk''' van [[Noord-Holland]] naar het eiland '''Wieringen'''. Bij dat project werd nuttige ervaring opgedaan die later van pas kwam bij de aanleg van de [[Afsluitdijk]].

De naam [[Afsluitdijk]] is enigszins misleidend. Het is geen dijk in de ware zin van het woord maar een dam. Zowel aan de kant van [[Noord-Holland]] als aan de kant van Fryslân zijn [[sluizen|spui- en schutsluizen]] in de [[Afsluitdijk]] gebouwd.  

Tussen 1936 en 1968 is gewerkt aan de IJsselmeerpolders: [[Noordoostpolder]], Oostelijk Flevoland en Zuidelijk Flevoland, allemaal samengevoegd tot de huidige provincie [[Flevoland]]).

<br>Deze is er nooit gekomen vanwege financiële redenen en toenemend verzet tegen verdere aantasting van het gebied rond de voormalige Zuiderzee. Op die manier heeft de omgeving aan de noordgrens van [[Amsterdam]] (De regio '''Waterland''') het oorspronkelijke "open" karakter behouden.     

De voormalige '''kustlijn van de Zuiderzee''' kan nog gevolgd worden via de 400 kilometer lange Zuiderzee fietsroute. In '''Enkhuizen''' is het '''[[Zuiderzeemuseum]]''', waar, naast voorwerpen uit de geschiedenis van de Zuiderzeecultuur, ook een museumdorp is gebouwd met huizen uit diverse plaatsen rond de Zuiderzee.

 

Van de vijf eilanden die ten zuiden van de latere Afsluitdijk in de Zuiderzee lagen, bestaat alleen nog het voor [[Amsterdam]] liggende eiland '''Pampus''' als een echt eiland.

<br>[[Schokland]] en [[Urk]] zijn tenslotte opgegaan in de [[Noordoostpolder]]. Urk is nog wel een zelfstandige Nederlandse gemeente.  

'''IJsseloog''' is een kunstmatig eiland in het [[Ketelmeer]], dat werd aangelegd vanwege milieutechnische redenen.

Tussen 2002 en 2006 heeft men 7 kunstmatige eilandjes opgespoten in de IJsselmonding van het [[Ketelmeer]]. De eilanden Ramspolplaat, Kamperplaat, Schokkerplaat, Kattenplaat en Ketelplaat liggen nabij het Kattendiep. In 2016 kregen de bovengenoemde eilanden een naam. Ramspolplaat is het dichtst gelegen bij Ramspol en Kampereiland. De eilanden Hanzeplaat en IJsseloog behoren tot de gemeente Dronten.

De thema's Zuiderzee, inpoldering en IJsselmeer komen aan bod in het '''[[Zuiderzeemuseum]] in Enkhuizen''' en het '''Nieuw Land Erfgoedcentrum in Lelystad''', en '''op [[Schokland]]'''.