Zijl: verschil tussen versies

96 bytes verwijderd ,  11 nov 2023
k
Vet gedrukte tekstdelen verminderd.
k (Dode links verwijderd)
k (Vet gedrukte tekstdelen verminderd.)
Regel 1: Regel 1:
'''Zijl'''
'''Zijl'''


Het woord '''Zijl''' is vanouds een '''Fries''' woord ('''Syl'''), dat later door het '''Nederlands''' is overgenomen.
Het woord '''Zijl''' is vanouds een Fries woord (Syl), dat later door het Nederlands is overgenomen.
In Fryslân stamt het woord "syl" reeds uit de tijd van de bedijking van de eerste polders: het is de '''sluis (schot)''', waardoor men het overtollige water uit het polderyje naar het wad (de zee) liet afvoeien. Een syl is dus een afwateringssluis.
In Fryslân stamt het woord "syl" reeds uit de tijd van de bedijking van de eerste polders: het is de sluis (schot), waardoor men het overtollige water uit het polderyje naar het wad (de zee) liet afvoeien. Een syl is dus een afwateringssluis.
De '''sloot of de oude slenk''' in het poldertje, waarlangs het water '''naar de syl stroomde''', heet een '''ryd''' of '''meer'''.
De sloot of de oude slenk in het poldertje, waarlangs het water naar de syl stroomde, heet een ryd of meer.


[[Bestand:Zijl_k.JPG‎|400×295px|link=]]
[[Bestand:Zijl_k.JPG‎|400×295px|link=]]


In Groningen is een '''zijl''' is een '''waterleiding of gracht''', '''waardoor men het overtollige water''' kon afvoeren.
In Groningen is een zijl is een waterleiding of gracht, waardoor men het overtollige water kon afvoeren.
Het woord '''zijl''' duikt in de provincie '''Groningen''' voor het eerst in 1385 in een geschreven bron op als er over '''silrjichten''' wordt gesproken.
Het woord zijl duikt in de provincie Groningen voor het eerst in 1385 in een geschreven bron op als er over silrjichten wordt gesproken.


Toch moet het al ouder zijn, want in 1277 wordt het gebruikt in het '''Land van Heusden en Altena''', als er over een ,,zilis" wordt gesproken.
Toch moet het al ouder zijn, want in 1277 wordt het gebruikt in het Land van Heusden en Altena, als er over een ,,zilis" wordt gesproken.


Dit laat onverlet, dat het gebruik van het woord '''Syl''' binnen Fryslân van nog oudere datum is: in de oude Friese wetgeving. (vanaf 800)
Dit laat onverlet, dat het gebruik van het woord '''Syl''' binnen Fryslân van nog oudere datum is: in de oude Friese wetgeving. (vanaf 800)
Regel 20: Regel 20:


In de provincie Groningen komt het woord zijl in de volgende samenstellingen voor: zijlrecht, zijlrechter en zijlvest.
In de provincie Groningen komt het woord zijl in de volgende samenstellingen voor: zijlrecht, zijlrechter en zijlvest.
Het zijlrecht bevat '''bepalingen over het afvoeren van water'''. In de naam van het '''waterschap Noorderzijlvest''' klint het woord '''zijl''' en '''zijlvest''' nog door.  
Het zijlrecht bevat bepalingen over het afvoeren van water. In de naam van het '''waterschap Noorderzijlvest''' klint het woord '''zijl''' en '''zijlvest''' nog door.  


Ook in Fryslân is het woord Syl langdurig in gebruik geweest: Boazumersyl, Hidaardersyl, Weidumersyl en  bij '''Kollum''' het '''Zijlsterried''' (syl is de sluis, ryd is het afvoerkanaal) en de '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''' (afvloeiingssluizen) om een paar voorbeelden te noemen.
Ook in Fryslân is het woord Syl langdurig in gebruik geweest: Boazumersyl, Hidaardersyl, Weidumersyl en  bij '''Kollum''' het '''Zijlsterried''' (syl is de sluis, ryd is het afvoerkanaal) en de '''[[Dokkumer Nieuwe Zijlen]]''' (afvloeiingssluizen) om een paar voorbeelden te noemen.
152

bewerkingen