Dagboek bouw/1919, 4e kwartaal

Dagboek door opzichter W. Anema over de bouw van het gemaal. ^[2.]

Vanwege de grote omvang van het dagboek is het voor deze wiki opgeknipt in de volgende delen:

• 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst
• 1917, 1e kwartaal
• 1917, 2e kwartaal
• 1917, 3e kwartaal
• 1917, 4e kwartaal
• 1918, 1e kwartaal
• 1918, 2e kwartaal
• 1918, 3e kwartaal
• 1918, 4e kwartaal
• 1919, 1e kwartaal
• 1919, 2e kwartaal
• 1919, 3e kwartaal
• 1919, 4e kwartaal (deze pagina)
• 1920, 1e kwartaal
• Deel met overzichtstaten en aantekeningen

October 1919

Maandag 29 September t/m Zaterdag 4 October

Dagboek bladzijden 230 & 231.

De metselaars aan het voegwerk (binnen) ketelhuis, het afwerken walmuur langs het ketelhuis en verschillende kleinigheden bij de monteurs. De timmerlieden aan het opruimen en afbreken woning van de aannemers Gebr^s Broersma's, hulp bij de monteurs van Niermeyer. Eén van de heibazen begonnen met het maken van de beschoeiing, waaraan ook door enige arbeiders aan het opruimen van grond werdt gewerkt. W. Héres met enkele sjouwers steeds op de baggermolen. Deze week bij het baggeren in zee veel last van palen, en stortsteen en rijshout. Aan het naar binnen brengen van de materialen, aangevoerd door de machinefabriek „Jaffa” werd slecht gewerkt en de monteurshulpen (vier man) geregeld aan gewerkt vanaf 1 October. Door de monteurshulpen werd hieraan geregeld gewerkt totaal 108 uren. (vliegwielen.) De arbeiders in hoofdzaak aan het opruimen en schoonmaken van spoor met kipkarren, verzamelen spoorbiels en inladen voor verzending. Zondag 28 September 5 October hier aangekomen eene zending van de machinefabriek „Jaffa”. Woensdag avond aangevoerd één baggermachine met zuiger en de noodige bakken, om te beginnen met het baggerwerk zee boezemzijde. Deze week werd met het baggeren boezemzijde nog niet begonnen, wegens herstellingen aan den zuiger en de baggermachine's. De materialen aangevoerd door de machinefabriek „Jaffa” werd gelost door de monteurs met het personeel van de motorschuit en zolderschuit. Door de aannemers Gebr^s Broersma's werd aan het naar binnen brengen niets uitgevoerd. De ledige zolderschuiten Vrijdag weer van hier vertrokken.

Maandag 6 October t/m Zaterdag 11 October

De metselaars verschillende kleinigheden, als het stellen laatste gedeelte ijzeren hek langs het ketelhuis boezemzijde met het metselen noodige rollagen en gemetselde palen. Het binnen voegwerk in de ketels enz. De timmerlieden als hulp bij het maken van de beschoeiing, waaraan verder door één heibaas met vier sjouwers werd gewerkt. Verder hulp bij het naar binnen brengen van de materialen van de machinefabriek „Jaffa” waaraan geregeld de geheele week door vier monteurshulpen werd gewerkt, totaal 202 uren. Het te pas maken van de balken voor keering van de vlotten boezemzijde, hulp met bij de monteurs voor het bevestigen van de lieren op de loopbug enz. De heibaas met enkele sjouwers aan het maken van de beschoeiing Oostkant machinegebouw, het lossen van de stortsteen opgebaggerd zeezijde enz. Verder werd er door de arbeiders gewerkt aan het opruimen materialen en inladen om te worden vervoerd. In zee werd nog steeds gebaggerd en deze week minder last van palen steen, vooral in 't laatst van de week. De stucadoor voorloopig klaar gekomen en volgens opmeting in den kelder 1193 M², bijbouw muurvlakken 142 M³, plafonds 41½ M², plafon ingang zeezijde 8 M² en vliegwielkasten 64 M². Niet tegenstaande en telkens door mijn bij de aannemers Gebr^s Broersma's op aangedrongen werd het freem van machine D met de condensors naar binnen te brengen, werd hieraan nog niet begonnen. Dinsdag 7 October kregen bij het baggeren in zee het eerst last van palen t/m Donderdag 9 October en werd het langzamerhand beter, doch weer stortsteen.

Maandag 13 October t/m Zaterdag 18 October

Dagboek bladzijden 232 & 233.

Eén metselaar aan het hakken van de treden trappens penanten zeezijde, nazien van de voegen in den keldervloer enz. De timmerlieden aan het vervoer tegels vanaf de tegelloods in het machinegebouw, aangenomen voor ƒ 120,– met inbegrepen praam huur. Verder werd er door de timmerlieden gewerkt aan het inbrengen van de vlotten, afhangen deuren in bijbouw enz. De arbeiders of sjouwers aan het lossen van eene lading turf, hulp bij het graven van een sleuf voor de beschoeiing en de heibaas J. Héres met enkele sjouwer Donderdag morgen begonnen met het naar binnen brengen van de condensors met freem van de machine gemerkt D. Zaterdag middag het eertse stuk in het gebouw gebracht, zoolang gewerkt aan het stellen van een bok met het in orde brengen van spoor enz. Woensdag 15 October op het werk geweest de heer Hoofdingenieur met den directeur en eenige leerlingen van de Middelbare technische school. Het baggerwerk aan boezemzijde gaat zijn gewonen gang. De hoeveelheid te baggeren grond is vastgesteld op 17250 M³. Het baggerwerk in zee gaat deze week best, geen last van palen en steen van beteekenis. Door Krikke en Dikkerboom werd deze week aangevoerd 35 ton steenkolen en bij hun komst op de baggermachine's aanwezig 15 ton. Donderdag aan boezemzijde het water voor het gebouw laten komen. Door de monteurs werd gewerkt aan het monteeren buisleidingen, stellen kolommen onder de condensors, uitpakken van kisten enz. Door de aannemers Gebr^s Broersma werd aangevoerd eene lading turf voor de baggermachine.

Maandag 20 October t/m Zaterdag 25 October

Door de metselaars werd deze week weinig uitgevoerd en meest afwezig. Gemetseld werd er een grondkerend muurtje Oostkant boezemzijde, waaronder gestort een gewapend betonplaatje breed 1,50 M in plaats van 1 M zooals de teekening aangeeft. De timmerlieden aan het vervoer tegels, hulp bij het maken van de beschoeiing, het maken betonvloertje voor de hoofdingang machinegebouw, het spijker schoonmaken van hout, hetgeen wordt vervoerd naar den Haag. De heibaas met enkele sjouwers aan het naar binnen brengen laatste materialen van de machinefabriek, het inladen locomotief met heikar voor verzending en het maken van de beschoeiing vanaf het landhoofd boezemzijde naar de Teroelsterkolk. Door de arbeiders aan het opruimen steen van de tegelloods, het verzamelen van hout voor verzending, het schoonmaken afkomende steen van de woning aannemers, lossen van eene lading steenkolen 35 ton, aanbrengen steenkool en turf op de baggermachine enz. Door de baggermachine van Gebr^s Broersma's zeezijde werd deze week flink gewerkt en de geheele week geen last van steen of palen. Aan boezemzijde werd met de eene bagermachine maar de halve week gewerkt wegens reparatie. Maandag 20 October op het werk geweest de heer Hoofdingenieur met den heer Halbertsma. Afgesproken, dat ik deze week naar Utrecht en Tilburg zou gaan, om te een onderzoek in te stellen naar de aanvoer materialen. Donderdag morgen vertrokken naar Rotterdam en ingekocht lampen voor verlichting. Van daar gegaan naar Tilburg en door Gebr^s Deprez was het grootste gedeelte materialen reeds verzonden. Met den werkmeester machinefabriek „Jaffa” afgesproken, dat er Maandag 10 November uit Utrecht zou vertrekken.

Maandag 27 oktober t/m Zaterdag 1 November

Dagboek bladzijden 234 & 235.

Maandag 27 october op het werk geweest de heer Hoofdingenieur met den heer Halbertsma. Afgesproken dat ik deze week eens naar Utrecht en Tilburg zou gaan om te informeeren naar het vervoer van materialen. Door de metselaars werd deze week niet gewerkt. De timmerlieden aan het maken walbeschoeiing, stellen bekisting boven het luchtkanaal voor de betonvloer, opruimen betonhout onder de betonvloer op N.A.P. Het maken van het betonvloertje voor de ingang zeezijde, hulp bij het zetten van glas. De heibaas met sjouwers wekten in hoofdzaak aan het maken van de beschoeiijng, het aanbrengen brandstoffen op de baggermachine, schoonmaken gebruikte steen. Door de baggermachine in zee werd de geheele week goed gebaggerd, behalve Zaterdag 1 November. Dinsdag middag begonnen de steenen en palen weer te komen en werd het baggerwerk daar ter plaatse Donderdag 30 October gestaakt en door Gebr^s Broersma aan den heer Hoofdingenieur een schrijven gericht. Het baggeren in zee boezemzijde gaat deze week goed van stapel en met de zuiger werd verplaatst naar de walmuur om het uitkomende zand te spuiten op het terrein rondom den schoorsteen. Wegens verplaatsing van den zuiger werd Zaterdag met één machine gebaggerd. Van af Dinsdag morgen t/m Donderdag werd en door Gebr^s Broersma's 23 last stortsteen opgebaggerd. Door de ververs werd gewerkt aan het plamuren pompen, standpijpen, vaciumketel met buisleidingen. De monteurs met hulpen aan het stellen machine D, het monteeren van verschillende buisleidingen. Laten leegpompen de fundeeringput, waarmee Zaterdag 1 november klaar gekomen.

November 1919

Maandag 3 November t/m Zaterdag 8 November

Wegens vorst werd er de eerste dagen door het losse werkvolk weinig uitgevoerd. Gestort de beton boven het luchtkanaal over ± ⅔ gedeelten van de lengte, waaraan door de timmerlieden in hoofdzaak werd gewerkt. Verder werd er door de timmerlieden nog gewerkt aan het aanbrengen van de deksloof op de beschoeiing, hulp bij het zetten van enkele glasruiten, met de heibaas J. Héres het opruimen pompen, het trekken van palen ten Oosten van het machinegebouw, het in orde brengen ondervloer in het ketelhuis enz. Door enkele sjouwers werd de laatste paar dagen nog gewerkt aan het plempen onder de betonvloer in het ketelhuis. Verder geregeld aan het aanbrengen van brandstoffen naar de baggermachine Door de baggermachine in zee, werd Maandag niet gewerkt, omdat de sleepboot wegens een onbekenden lagen waterstand 80 cM ÷ N.A.P. niet kon varen. Dinsdag middag weer begonnen met het talud Westkant en deze dagen weinig of geen last van steen. Maandag werd er door firma Krikke en Dikkerboom met één baggermachine gewerkt. Aan het leggen van buisleidingen vanaf den zuiger naar het terrein van ophoging. Dinsdag met het baggeren van zand en ophoogen van het terrein rondom den zuiger begonnen schoorsteen begonnen. Door de schilders werd de geheele week gewerkt aan het plamuren pompen, vaciumketel met leidingen. De monteurs met hulpen aan het stellen machine D, het monteeren verschillende leidingen en het aanbrengen latten op de laatste kroosrekken. Vrijdag Donderdag 6 November naar Leeuwarden geweest, om met den heer Hoofdingenieur te spreken over het baggeren zeezijde.

Maandag 10 November t/m Zaterdag 15 November

Dagboek bladzijden 236 & 237.

Door de metselaars werd niet gewerkt. Door de arbeiders werd enkel gewerkt aan het lossen van eene lading turf, het aanbrengen van brandstoffen naar de baggermachine, hulp bij het storten van de betonvloer in het ketelhuis, opruimen portlandcement. Aan het grondwerk kon wegens sneeuw en geringen vorst niet worden gewerkt. De timmerlieden aan het hakken van gaten in de machineblokken B en C voor de buisleiding naar den condensor, het maken van de betonvloer boven de luchtkanalen en verder voor de ketels. Het stellen van de hoekijzers en inhakken van de noodige gaten voor de platen voor de ketels. Hulp bij de baggermachine voor het opruimen palen en stortsteen. Door de baggermachine van Gebr^s Broersma werd Maandag wegens te laten w lagen waterstand voor de sleepboot niets uitgevoerd. Deze dagen nog veel last van palen en steen, wat Maandag avond 12 November weer beter werd en tot en met Zaterdag werd er in hoofdzaak grond gebaggerd. Wegens het slechte weer sneeuw en vorst werd er Dinsdag en Woensdag aan boezemzijde niet gebaggerd. Een monteur van Gebr^s Deprez hier gekomen voor het aanbrengen van de verschillende appendages aan de ketels. Door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” werd deze week gewerkt aan het monteeren machine D en verschillende leidingen op de ketels. De schilders nog steeds aan het plamuren pompen, vacium ketel met de verschillende buisleidingen.

Maandag 17 November t/m Zaterdag 22 November

Door den metselaar met opperman werd gewerkt aan het aangieten van het freem machine D, waarvoor de chefmonteur Mulder toestemming heeft gegeven. Een begin gemaakt met het metselwerk van de vloer in het ketelhuis. De timmerlieden bezig met de aanvulling in de bijbouw, het stellen neuten onder de kozijnen bijbouw, aangebracht het T ijzer voor steun lichtkozijn in den Oostelijken gevel van het machinegebouw, het maken van de betondeksels op de regenwaterputje's boezemzijde. Gebr^s Broersma klaar gekomen met het wegbaggeren van het gedeelte Westkant. Maandag 17 November werd in zee niet gebaggerd, te veel last van ijs. De overige dagen werd er gebaggerd en door het slechte weer regen en harde wind werd er Woensdag weinig uitgevoerd. Van Maandag op Dinsdag nacht twee stoombuizen van de baggermachine wegens vorst defect geraakt. Woensdag 19 November aan boezemzijde weer begonnen te baggeren en beide machine's aan het baggeren van zand, welk zand wordt gebruikt voor ophooging van het terrein rondom het ketelhuis en schoorsteen. Deze dagen nogmaals bij Jac. Broersma er op aangedrongen om het graniet op te ruimen en het terrein van de tijdelijke woning in orde te brengen. Door de monteur van Gebr^s Deprez en door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” werd gewerkt genoemd als op de vorige week. Vrijdag avond 21 November aangevoerd eene zending van de machinefabriek „Jaffa” in hoofdzaak bestaande uit machine B met de machine’s voor de condensatie inrichting. Door de schilder werd nog geregeld gewerkt aan plamuren en in de verf schuren van de pompen enz.

Maandag 24 November t/m Zaterdag 29 November

Dagboek bladzijden 238 & 239.

Vanaf Dinsdag morgen werd er de geheele week door de timmerlieden en arbeiders gewerkt aan het naar binnen brengen van de aangevoerde materialen van de machinefabriek „Jaffa”. Maandag werd er gewerkt aan het naar binnen brengen van de aan voor elkaar brengen van spoor enz voor het vervoer van bovengenoemde materialen. Door de metselaar met opperman werd gewerkt aan de ketelhuisvloer en verder verschillende kleinigheden bij de monteurs als het aangieten van machine D. Met de baggermachine in zee werd Dinsdag 25 November niet gewerkt, omdat de riem stuk was. Een nieuwe riem aangeschaft en Woensdag middag weer met het baggeren begonnen. Verder ging het baggerwerk in zee als gewoonlijk, zoo af en toe last van steen en palen. Zaterdag 22 en Maandag 24 November werd het gebaggerde zand aan boezemzijde gebruikt aan voor aanvulling achter de walbeschoeiing. Overigens werd het zand gespoten aan voor aanvulling van het terrein rondom de schoorsteen en ketelhuis. Aan boezemzijde werd deze week verder goed gebaggerd. De kelder door de monteurshulpen schoon laten maken. Door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” werd nog geregeld gewerkt aan het monteeren van de machine D en leidingen boven de ketels. De monteur van Gebr^s Deprez voorlopig weer klaar gekomen. Door de schilders werd nog geregeld gewerkt, aan plamuren in de verf schuren van de pompen met vaciumketel en nog verschillende buisleidingen. De eerste dagen werd door de monteurs met hulpen gewerkt aan het lossen van de aangevoerde materialen.

December 1919

Maandag 1 December t/m Zaterdag 6 December

Door de metselaar met opperman werd gewerkt aan het aangieten van de voetstukken machine D en verder aan het metselwerk ketelhuis vloer. Dinsdag middag ongeveer 3 uur sloeg bij ruw weer de beide onderlossers van de aannemers Gebr^s Broersma's op de glooiingen. Terwijl de sleepboot met één onderlosser in zee was, breekt de kabel en komt terecht op de kop van de dam en slaat lek. De onderlosser n^o 2 slaat los van de baggermachine, stoot tegen de Oostelijke glooiing en zinkt daar ter plaatse. Van het baggeren in zee kwam deze week zoodoende weinig. Door de timmerlieden en enkele de baggerlieden werd in hoofdzaak gewerkt aan het vlot brengen van de onderlosser zittende op de kop van de dam, wat hun Vrijdag morgen gelukte en werd naar de helling gesleept. Verder werd er gewerkt aan de vloeren in het ketelhuis, als plempen en betonstorten. Aan boezemzijde werd geregeld gebaggerd en geregeld zand gespoten op het terrein rondom de schoorsteen en het ketelhuis. De laatste gecreosoteerde vlotten achter de kroosrekken boezemzijde gebracht. Reeds begonnen de laatste paar dagen met het spuiten van zand achter de woningen. Door de monteurs van de machinefabriek „Jaffa” en de schilders werd nog gewerkt genoemd als in de vorige week. Een monteur Zaterdag 6 December op het werk geweest de heer Commissaris der Koningin, Ged. de heer Rengers en de Hoofdingenieur. Door Broersma werd Donderdag 4 Dec de graniet verzameld en op de opslagplaats gebracht en Vrijdag begonnen met het in orde brengen van het terrein van de woning van de aannemers.

Maandag 8 December t/m Zaterdag 13 December

Dagboek bladzijden 240 & 241.

De metselaar met opperman aan het metselwerk ketelhuis vloer en hulp bij den monteur, als aangieten machine D en het hakken van enkele gaten. Verder werd er door de arbeiders en enkele timmerlieden de geheele week gewerkt aan de vloeren in het ketelhuis met bijbouw, als aanplempen met zand en begonnen met de betonvloeren. De overige timmerlieden begonnen bezig met het maken van een kast van voor de monteur tot berging voor reserve materialen en hulp bij den monteur van Niemeyer. Maandag een monteur van Niemeyer hier gekomen om de waterleidingen met closets enz af te werken. Door Jac. Broersma werd hem besteld de leiding van het reservoir naar de regenwaterbak enz, wat niet tot het werk van Niemeyer behoort, ook af te monteeren voor hun rekening. Aan zeezijde werd door de heibaas met eenige hulpen de geheele week gewerkt aan het vlot brengen van den gezonken onderlosser, wat slecht gelukt. Eerst met de bom en sleepboot en later met behulp van een bok op het landhoofd. Van Zaterdag op Zondag nacht werd hieraan doorgewerkt en Zondag morgen naar Lemmer gesleept en op de helling gebracht. Vrijdag avond de baggermachine naar de Lemsterhaven gesleept. Door den monteur van Niemeyer werd nog geregeld gewerkt met hulp van een timmerman. De monteurs van de machinefabriek „Jaffa” nog aan het monteeren van machine D en buisleidingen boven de ketels. Aan het baggerwerk in zee werd dus de gehele week niets uitgevoerd. Boezemzijde werd geregeld gebaggerd en Vrijdag morgen één machine begonnen met de verbindingsgeul met de Teroelsterkolk. De hoeveelheid grond vastgesteld op 1880 M³, waarvan Dikkerboom een briefje gegeven.

Maandag 15 December t/m Zaterdag 22 December

Wegens vorst werd er door de metselaar met opperman weinig uitgevoerd en bezig met het sorteeren van steen Maandag en Dinsdag. Verder werd er door de metselaars deze week gewerkt aan het afwerken vloeren ketelhuis en bijbouw, als betonvloeren, het metselen kolkje voor schrobwater enz. De dagen van vorst aan het sorteeren van metselsteen voor de ketelhuis vloer. De timmerlieden aan het stellen hardsteenen neuten met dorpel deurkozijnen bijbouw en begonnen met het afhangen van de deuren. Door de aanwezige arbeiders met de baggerlieden van de baggermachine van Gebr^s Broersma aan het verzamelen van materialen met gereedschappen en schoonmaken. Een loodgieter van Niemeyer aan het monteeren waterleidingen reservoir en bijbouw, alsmede het plaatsen handewaschbakken, closets enz. Wegens vorst werd aan het baggerwerk boezemzijde deze week weinig uitgevoerd. De monteurs van de machinefabriek „Jaffa” nog aan het monteeren met machine D en enkele leidingen in het ketelhuis. De schilders aan het schoonmaken en verven pompen met vaciumketel. Met ingang van 15 December opzichter Reitsma vertrokken, wegens zijne benoeming als Gemeentearchitect te Ternaard.

---

Volgende deel ──>