Help:Zandbak: verschil tussen versies

Huidige versie van 19 mrt 2024 om 12:57

Rookschuif aan de schoorsteen

Zie ook nieuwe pagina met technische tekeningen van de rookkanalen: Technische tekeningen rookkanalen

Opmerking in dagboek 1920 1e kwartaal, Maandag 19 Januari t/m Zaterdag 24 Januari: De monteurs aan het stellen condensatie inrichtingen, schuiven schoorsteen, hoekijzers onder de vloerplaten enz.

Deze foto laat de schoorsteen zien met de rookschuif aan de schoorsteen, jaartal onbekend bij mij. Pierre wist deze foto te dateren op 22-09-1939.

Foto van de schoorsteen met rookschuiven, foto van 02-1975. Bron: RCE

Op deze foto uit het fotoarchief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is de rookschuif nog duidelijk te zien. De rookschuif zelf is ingemetseld in een soort kast die tegen de schoorsteen aan gemetseld is.

Ook grappig om te zien dat de weg hier anders loopt, veel dichter langs de schoorsteen, verder van de huisjes af.

Ander interesant detail; op deze fot zitten er nog geen ronde ventilatie openingen in de schoorsteen. Hier nog alleen de ventilatie openingen vlak boven de grond. Eigenlijk zitten de ventilatie openingen onder de grond en is alleen een soort gemetseld kanaal te zien dat boven de grond uitkomt.

Onderstaande technische tekeningen van Machinefabriek „Jaffa” laten de rookschuif in al zijn detail zien. De linker tekening heeft in de linker bovenhoek een aangezicht staan van de rookschuif. De rechter tekening geeft de detail van alle onderdelen. Het duurst overigens even om de afbeeldingen te laden als je er op klikt doordat ze zo groot zijn.

De rookschuif was m.b.v. een ketting en een contra gewicht gebalanceerd zodat deze gemakkelijk te bewegen was. De ketting aan de bovenzijde loopt over twee kettingwielen die tegen de schoorsteen aangebouwd zijn naar het contragewicht. Het contragewicht werd geleid langs twee stalen buizen.

De constructie waar de kettingwielen mee aan de schoorsteen bevestigd zitten is overigens anders op de onderstaande tekening dan op de RCE foto hierboven. Kan goed zijn dat het niet helemaal uitgevoerd is als op onderstaande tekeningen maar dat er nog wat aanpassingen nodig zijn geweest.

Rookkanalen naar den schoorsteen.
Rookschuif aan den schoorsteen. Door Machinefabriek „Jaffa”.

Op de linker tekening staan trouwens ook nog een soort goten getekend met een toegangsdeur tot de rookkanalen. Dan kom je vanaf het grasveld buiten direct in de ondergrondse rookkanalen kommen. daar heeft men blijkbaar vanaf gezien.

Deurtje en klimijzers

Deurtje aan de zijde van het ketelhuis bij de eerste schoorsteen. Bovenop de schoorsteen is zeer vaag de hijsinrichting te zien (van het type galg).

Wederom deurtje in schoorsteen aan zijde van het ketelhuis. Nu ook te zien dat de klimijzers ook aan de ketelhuis kant zaten. Op deze foto is de hijsinrichting boven op de schoorsteen beter te zien.

Lijkt erop dat er 1 lijn langs de schoorsteen en 1 door de schoorsteen loopt. Langs de schoorsteen hijsen zal lastig gaan omdat de schoorsteen taps toeloopt, de last zou dan over het onderste deel van de schoorsteen langs het metselwerk schuren. Dus hijsen door de schoorsteen is waarschijnlijker. Dus hijstouw loopt buiten de schoorsteen naar beneden. Er zal aan de voet van de schoorsteen ergens een katrol zitten om de richting van het hijstouw te veranderen (van verticaal langs de schoorsteen naar horizontaal richting een paard of iets anders om er aan te trekken). Dit geldt voor de hijsinrichting van het type galg die dus bij de eerste schoorsteen gebruikt is.

Op deze foto is te zien dat er geen deurtje in de schoorsteen zit aan de kant waar nu het deurtje zit. Ook de eerste schoorsteen had dus maar één schoonmaakopening. Op een van de tekeningen van Canoy is een doorsnede te zien waarop twee schoonmaakopening ingetekend staan diagonaal tegenover elkaar.

In de tekeningen van Canoy staan er per schoonmaakopening twee deurtjes geteken, één aan de buitenkant maar ook één aan de binnenkant van de schoorsteen (ter hoogte van de schutwand). In beide contracten met Canoy wordt gesproken over een schoonmaakdeurtje (á 25 gulden). Waarschijnlijk altijd maar 1 schoonmaakdeurtje in de schoorsteen, dus niet volgens de tekening bij de offerte.

Ook te zien dat tijdens de bouw je een veel betere toegang tot de schoorsteen had via het rookgaskanaal dan via het deurtje. Bij de bouw van de eerste schoorsteen zal vast de rookgaskanalen gebruikt zijn om materialen naar binnen te brengen. Het hijstouw liep al aan de buitenzijde langs de schoorsteen en hoefde dus niet meer door een opening naar buiten, zie boven.

Piere vertelde dat zijn vader altijd een driepoot gebruikte als hijsinrichting. De foto hiernaast bevestigd dat er bij de bouw van de tweede schoorsteen een driepoot gebruikt is als hijsinrichting. Aan de driepoot zit tussen twee van de poten een rol om het hijstouw over te lijden zodat het opgaande en neergaande touw verder van elkaar af lopen. Anders zou het neergaande hijstouw tegen de hijslast aanschuren.

Onderin de schoorsteen zal er dan ergens een katrol zijn bevestigd om de richting van het hijstouw te veranderen en en hijstouw horizontaal naar buiten de schoorsteen te leiden. Het kan goed zijn dat hiervoor de schoonmaakopening gebruikt is, maar het valt niet uit te sluiten dat het touw door een van de rookgasopeningen geleid is. Heb hier geen foto of ander aanwijzing voor kunnen vinden.

Toegankelijkheid schoorsteen

Dagboek fragmenten mbt tot rookkanalen en rookschuiven

april 1919 begonnen met de eerste helft rookkanalen

21 aug 1919 schoorsteen gereed

Maandag 8 t/m Zaterdag 13 September 1919: Door de metselaars werd er gewerkt aan het afwerken rookkanalen, voegwerk ketelblokken en schoonmaken windwerkkasten en schuifkasten penanten zeezijde.

Maandag 15 t/m Zaterdag 21 September 1919: Donderdag 18 September begonnen met het afwerken van de rookkanalen achter de ketels.

Maandag 27 oktober t/m Zaterdag 1 November: Het baggeren boezemzijde gaat deze week goed van stapel en de zuiger werd verplaatst naar de walmuur om het uitkomende zand te spuiten op het terrein rondom den schoorsteen.

Maandag 19 Januari t/m Zaterdag 24 Januari: De monteurs aan het stellen condensatie inrichtingen, schuiven schoorsteen, hoekijzers onder de vloerplaten enz.

Er is al begonnen met het bouwen van de rookkanalen voordat de schoorsteen gereed was. Afwerking van de rookkanalen ook na gereedkomen van de schoorsteen. Stellen van de schuiven aan de schoorsteen pas maanden na gereedkomen van de schoorsteen.

Onduidelijk of de schoorsteen tijdens de bouwperiode toegankelijk is gebleven via een van de rookgasopeningen. Zou goed kunnen dat ze een deel van een rookkanaal vlak bij de schoorsteen opengehouden hebben voor toegang en deze pas na gereedkomen van de schoorsteen dicht gemetseld hebben. Na gereedkomen van de schoorsteen duurde het nog een paar maanden voordat ze zand zijn gaan opspuiten rond de schoorsteen, toen moest alles dicht zijn.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-{| style="border-collapse:collapse; float:right; margin-left: 30px;"
+==Rookschuif aan de schoorsteen==
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Afgeronde stenen bij portiek zeezijde.''
+Zie ook nieuwe pagina met technische tekeningen van de rookkanalen: [[Technische tekeningen rookkanalen]]
-| style="background-color:#cccccc; width:240px; height:320px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
-|}
-In de buitengevels van het gebouw zijn 270.000 gevelklinkers verwerkt. De stenen zijn, net als de andere stenen die in het Woudagemaal verwerkt zijn, geleverd door de firma Ratering Arntz te Bemmel. <sup>[1]</sup> Op verschillende plekken zijn gevelstenen met een bijzondere vorm gebruikt. Dergelijke stenen worden vormstenen of profielstenen genoemd. Al vanaf de middeleeuwen worden profielstenen toegepast, vooral bij kerken. <sup>[3]</sup> Een voorbeeld van vormstenen bij het Woudagemaal zijn de stenen met licht afgeronde hoeken die toegepast zijn bij het portiek in de langsgevel van de machinehal aan de zeezijde. Onderstaande bouwtekening toont (een deel van) deze gevel met het portiek. Op de foto die onder de tekening staat, zijn de afgeronde stenen duidelijk te zien.<br clear=all>
+Opmerking in dagboek 1920 1e kwartaal, Maandag 19 Januari t/m Zaterdag 24 Januari: De monteurs aan het stellen condensatie inrichtingen, '''schuiven schoorsteen''', hoekijzers onder de vloerplaten enz.
-{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
+[[Bestand:PWS 05627.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|alt=""|Foto van de schoorsteen met rookschuif. Bron: Foto archief PWS.]]
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Langsgevel van het machinegebouw (zee zijde). ''<sup>[2.1]</sup>
+Deze foto laat de schoorsteen zien met de rookschuif aan de schoorsteen, jaartal onbekend bij mij. Pierre wist deze foto te dateren op 22-09-1939.
-| style="background-color:#cccccc; width:800px; height:344px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
+<br clear=all>
-<!--[[Bestand: Verwijzen naar het bestand van bouwtekening 781-65a Bestandsnaam.ext|link=]] -->
-|}
+[[Bestand:165689.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|Foto van de schoorsteen met rookschuiven, foto van 02-1975. Bron: RCE]]
+Op deze foto uit het fotoarchief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is de rookschuif nog duidelijk te zien. De rookschuif zelf is ingemetseld in een soort kast die tegen de schoorsteen aan gemetseld is.
-{| style="border-collapse:collapse; float:right; margin-left: 30px;"
+Ook grappig om te zien dat de weg hier anders loopt, veel dichter langs de schoorsteen, verder van de huisjes af.
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Afgeronde stenen bij ingang ketelhuis.''
-| style="background-color:#cccccc; width:240px; height:320px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
-|}
-De stenen met afgeronde hoeken zijn ook verwerkt bij de dubbele deuren die toegang geven tot het ketelhuis. Deze stenen zijn te zien op de volgende foto.
-De afgeronde stenen zijn zogenaamde vormbakstenen. <sup>[1]</sup> Het woord vormbaksteen verwijst naar het gebruik van vormbakken bij het productieproces. In deze bakken krijgen de stenen hun (aanvankelijke) vorm. Men spreekt op dat moment over groene stenen of vormelingen. <sup>[3]</sup> De afgeronde stenen bij het Woudagemaal zijn ontstaan door deze vormelingen vóór het bakken met een kleirasp af te ronden. <sup>[1]</sup> Het afronden moest snel na het vormen gebeuren, voordat de steen te hard werd om nog te kunnen bewerken.<sup>[3]</sup>
+Ander interesant detail; op deze fot zitten er nog geen ronde ventilatie openingen in de schoorsteen. Hier nog alleen de ventilatie openingen vlak boven de grond. Eigenlijk zitten de ventilatie openingen onder de grond en is alleen een soort gemetseld kanaal te zien dat boven de grond uitkomt.
+<br clear=all>
-Naast de gevelstenen met afgeronde hoeken zijn er in het Woudagemaal nog meer stenen met een bijzondere vorm verwerkt. Het Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis vermeldt in het door hen opgestelde Bouwhistorisch Onderzoek van het Ir. D.F. Woudagemaal dat bij de penanten en ramen profielstenen zijn aangebracht. Bij de penanten zijn de profielstenen bij een verbouwing rond 1980 verdwenen; er kwam een grovere detaillering voor in de plaats. Bij de ramen zijn de profielstenen toegepast voor het maken van schuine vensterbanken aan de buitenzijde. <sup>[1]</sup> Dit is te zien op onderstaande foto. <br clear=all>
-{| style="border-collapse:collapse; float:left; margin-right: 30px;"
+Onderstaande technische tekeningen van Machinefabriek &bdquo;Jaffa&rdquo; laten de rookschuif in al zijn detail zien. De linker tekening heeft in de linker bovenhoek een aangezicht staan van de rookschuif. De rechter tekening geeft de detail van alle onderdelen. Het duurst overigens even om de afbeeldingen te laden als je er op klikt doordat ze zo groot zijn.
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Profielstenen bij kozijnen machinegebouw.''
-| style="background-color:#cccccc; width:400px; height:300px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
-<!--Verwijzen naar het fotobestand ‘Profielstenen bij kozijnen machinegebouw’.-->
-|}
-Op de eerder op deze pagina weergegeven bouwtekening van de langsgevel van het machinegebouw aan de zeezijde zijn de ramen te zien waaronder zich de vensterbanken met profielstenen bevinden. Ook onder de ramen in de langsgevel  aan de boezemzijde zijn profielstenen toegepast. (Een deel van) deze gevel is te zien op onderstaande bouwtekening. <sup>[2.2]</sup> De tekening die daarna staat weergegeven geeft een overzicht van de diverse profielstenen die zijn toegepast bij het Woudagemaal. <sup>[2.3]</sup> <br clear=all>
+De rookschuif was m.b.v. een ketting en een contra gewicht gebalanceerd zodat deze gemakkelijk te bewegen was. De ketting aan de bovenzijde loopt over twee kettingwielen die tegen de schoorsteen aangebouwd zijn naar het contragewicht. Het contragewicht werd geleid langs twee stalen buizen.
-{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
+De constructie waar de kettingwielen mee aan de schoorsteen bevestigd zitten is overigens anders op de onderstaande tekening dan op de RCE foto hierboven. Kan goed zijn dat het niet helemaal uitgevoerd is als op onderstaande tekeningen maar dat er nog wat aanpassingen nodig zijn geweest.
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Langsgevel van het machinegebouw (boezem zijde). <sup>[2.2]</sup> ''
-| style="background-color:#cccccc; width:800px; height:344px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
-<!-- [[Bestand: Verwijzen naar het bestand van bouwtekening 781-65b Bestandsnaam.ext|link=]] -->
-|}
+<div style="margin: auto; text-align: center;"><ul style="margin: 0;><!--
+--><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">
+<div class="thumb tleft" style="margin-top: .5em; width: 199px;">
+  <div class="thumbinner">
+    <div style="float:left; padding:1px; width: 189px;">
+      <div class="thumbimage">[[Bestand:843 Rookkanalen naar den schoorsteen - miniatuur.png|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/fd/843_Rookkanalen_naar_den_schoorsteen.png]]</div>
+    </div>
+    <div style="clear:both;"></div>
+    <div class="thumbcaption">Rookkanalen naar den schoorsteen.</div>
+  </div>
+</div>
+</li><!--
+--><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">
+<div class="thumb tleft" style="margin-top: .5em; width: 318px;">
+  <div class="thumbinner">
+    <div style="float:left; padding:1px; width: 308px;">
+      <div class="thumbimage">[[Bestand:846 Rookschuif aan den schoorsteen - miniatuur.png|link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/c/ce/846_Rookschuif_aan_den_schoorsteen.png]]</div>
+    </div>
+    <div style="clear:both;"></div>
+    <div class="thumbcaption">Rookschuif aan den schoorsteen. Door Machinefabriek &bdquo;Jaffa&rdquo;.</div>
+  </div>
+</div>
+</ul></div>
-{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
+Op de linker tekening staan trouwens ook nog een soort goten getekend met een toegangsdeur tot de rookkanalen. Dan kom je vanaf het grasveld buiten direct in de ondergrondse rookkanalen kommen. daar heeft men blijkbaar vanaf gezien.
-|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Profielstenen. <sup>[2.3]</sup> ''
-| style="background-color:#cccccc; width:700px; height:300px; vertical-align:middle; text-align:center;"| Hier een foto invoegen
-<!-- [[Bestand: Verwijzen naar het bestand van bouwtekening 781-39 Bestandsnaam.ext|link=]]-->
-|}
+<br clear=all>
-== '''Bronnen''' ==
+==Deurtje en klimijzers==
-# Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis v.o.f. (2013). Bouwhistorisch Onderzoek Ir. D.F. Woudagemaal, Lemmer.
+[[Bestand:PWS 05650.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|Foto van de bouwkuip en eerste schoorsteen in aanbouw, foto gedateerd 10 november 1917. Bron: Foto archief PWS.]]
-# Tresoar, Tekeningen- en kaartenarchief Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland 1876-1986 (archief nr. 9-05) Inv. nr. 781: ''Bouwkundige tekeningen betreffende de bouw van het stoomgemaal bij Lemmer inzake de bemaling van Frieslands boezem''
+Deurtje aan de zijde van het ketelhuis bij de eerste schoorsteen. Bovenop de schoorsteen is zeer vaag de hijsinrichting te zien (van het type galg).
-#: 2.1. Bestek 6, blad 65a: ''Langsgevel van het machinegebouw (zee zijde)'' [[Media:781-65a Langsgevel machinegebouw (zee zijde).png|[Link naar tekening]]]
+<br clear=all>
-#: 2.2. Bestek 6, blad 65b: ''Langsgevel machinegebouw (boezem zijde)'' [[Media:781-65b Langsgevel machinegebouw (boezem zijde).png|[Link naar tekening]]]
-#: 2.3. Bestek 6, blad 39: ''Profielstenen'' [[Media:781-39 Profielstenen.png|[Link naar tekening]]]
-# Stenvert, R. (2012). ''Biografie van de baksteen.'' Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, p. 30/31.
-<br>
+[[Bestand:PWS 05651.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|Foto van de bouwkuip en eerste schoorsteen in aanbouw, foto gedateerd 27 mei 1918. Bron: Foto archief PWS.]]
+Wederom deurtje in schoorsteen aan zijde van het ketelhuis. Nu ook te zien dat de klimijzers ook aan de ketelhuis kant zaten. Op deze foto is de hijsinrichting boven op de schoorsteen beter te zien.
-[[Category:Het gemaal bouwkundig]]
+Lijkt erop dat er 1 lijn langs de schoorsteen en 1 door de schoorsteen loopt. Langs de schoorsteen hijsen zal lastig gaan omdat de schoorsteen taps toeloopt, de last zou dan over het onderste deel van de schoorsteen langs het metselwerk schuren. Dus hijsen door de schoorsteen is waarschijnlijker. Dus hijstouw loopt buiten de schoorsteen naar beneden. Er zal aan de voet van de schoorsteen ergens een katrol zitten om de richting van het hijstouw te veranderen (van verticaal langs de schoorsteen naar horizontaal richting een paard of iets anders om er aan te trekken). Dit geldt voor de hijsinrichting van het type galg die dus bij de eerste schoorsteen gebruikt is.
+<br clear=all>
+[[Bestand:PWS 05661.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|Foto van de schoorsteen na bliksem inslag, foto gedateerd 16 juni 1918. Bron: Foto archief PWS.]]
+Op deze foto is te zien dat er geen deurtje in de schoorsteen zit aan de kant waar nu het deurtje zit. Ook de eerste schoorsteen had dus maar één schoonmaakopening. Op een van de tekeningen van Canoy is een doorsnede te zien waarop twee schoonmaakopening ingetekend staan diagonaal tegenover elkaar.
+In de tekeningen van Canoy staan er per schoonmaakopening twee deurtjes geteken, één aan de buitenkant maar ook één aan de binnenkant van de schoorsteen (ter hoogte van de schutwand). In beide contracten met Canoy wordt gesproken over een schoonmaakdeurtje (á 25 gulden). Waarschijnlijk altijd maar 1 schoonmaakdeurtje in de schoorsteen, dus niet volgens de tekening bij de offerte.
+Ook te zien dat tijdens de bouw je een veel betere toegang tot de schoorsteen had via het rookgaskanaal dan via het deurtje. Bij de bouw van de eerste schoorsteen zal vast de rookgaskanalen gebruikt zijn om materialen naar binnen te brengen. Het hijstouw liep al aan de buitenzijde langs de schoorsteen en hoefde dus niet meer door een opening naar buiten, zie boven.
+<br clear=all>
+[[Bestand:PWS 05663.jpg|miniatuur|rechtop=0.75|Aanzicht van het bijna voltooide gebouw in juli 1919 aan de zeezijde. Foto gedateerd 18 juli 1919. Bron: Foto archief PWS.]]
+Piere vertelde dat zijn vader altijd een driepoot gebruikte als hijsinrichting. De foto hiernaast bevestigd dat er bij de bouw van de tweede schoorsteen een driepoot gebruikt is als hijsinrichting. Aan de driepoot zit tussen twee van de poten een rol om het hijstouw over te lijden zodat het opgaande en neergaande touw verder van elkaar af lopen. Anders zou het neergaande hijstouw tegen de hijslast aanschuren.
+Onderin de schoorsteen zal er dan ergens een katrol zijn bevestigd om de richting van het hijstouw te veranderen en en hijstouw horizontaal naar buiten de schoorsteen te leiden. Het kan goed zijn dat hiervoor de schoonmaakopening gebruikt is, maar het valt niet uit te sluiten dat het touw door een van de rookgasopeningen geleid is. Heb hier geen foto of ander aanwijzing voor kunnen vinden.
+<br clear=all>
+==Toegankelijkheid schoorsteen==
+Dagboek fragmenten mbt tot rookkanalen en rookschuiven
+april 1919 begonnen met de eerste helft rookkanalen
+aug 1919 schoorsteen gereed
+Maandag 8 t/m Zaterdag 13 September 1919: Door de metselaars werd er gewerkt aan het afwerken rookkanalen, voegwerk ketelblokken en schoonmaken windwerkkasten en schuifkasten penanten zeezijde.
+Maandag 15 t/m Zaterdag 21 September 1919: Donderdag 18 September begonnen met het afwerken van de rookkanalen achter de ketels.
+Maandag 27 oktober t/m Zaterdag 1 November: Het baggeren boezemzijde gaat deze week goed van stapel en de zuiger werd verplaatst naar de walmuur om het uitkomende zand te spuiten op het terrein rondom den schoorsteen.
+Maandag 19 Januari t/m Zaterdag 24 Januari: De monteurs aan het stellen condensatie inrichtingen, schuiven schoorsteen, hoekijzers onder de vloerplaten enz.
+Er is al begonnen met het bouwen van de rookkanalen voordat de schoorsteen gereed was. Afwerking van de rookkanalen ook na gereedkomen van de schoorsteen. Stellen van de schuiven aan de schoorsteen pas maanden na gereedkomen van de schoorsteen.
+Onduidelijk of de schoorsteen tijdens de bouwperiode toegankelijk is gebleven via een van de rookgasopeningen. Zou goed kunnen dat ze een deel van een rookkanaal vlak bij de schoorsteen opengehouden hebben voor toegang en deze pas na gereedkomen van de schoorsteen dicht gemetseld hebben. Na gereedkomen van de schoorsteen duurde het nog een paar maanden voordat ze zand zijn gaan opspuiten rond de schoorsteen, toen moest alles dicht zijn.