Waterkwaliteitsbeheer: verschil tussen versies

Uit Wouda's Wiki
imported>Jan Pieter Rottine
Geen bewerkingssamenvatting
imported>Jan Pieter Rottine
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 241: Regel 241:


===<strong>Chloride in zilte gebieden</strong>===
===<strong>Chloride in zilte gebieden</strong>===
[[Kwelwater]] speelt de '''land- en tuinbouwers langs de Waddenkust''' parten. Het '''[[oppervlaktewater]] nabij de zeedijk''' en '''ook verder landinwaarts bevat hier en daar te veel zout'''. '''Chloride''' is een belangrijke indicator voor zout, het komt altijd in water voor.  
'''[[Kwelwater]]''' speelt de '''land- en tuinbouwers langs de Waddenkust''' parten. Het '''[[oppervlaktewater]] nabij de zeedijk''' en '''ook verder landinwaarts bevat hier en daar te veel zout'''. '''Chloride''' is een belangrijke indicator voor zout, het komt altijd in water voor.  
<br>'''Bij een te hoog chloridegehalte is water echter niet meer geschikt voor bijvoorbeeld beregening van gewassen en drinkwater voor vee'''. De '''verzilting van de landbouwgrond''' wordt onder andere veroorzaakt door een '''[[Zeespiegelstijging|stijgende zeespiegel]]''', een '''[[bodemdaling|dalende bodem]]''' en '''zout grondwater'''. In de '''strijd tegen verzilting spoelt [[Wetterskip Fryslân]] de zoute waterwegen door met relatief zoet water'''. Het waterschap heeft '''automatische chloridemeetstations'''. Een rayonbeheerder of boezembeheerder kan op basis van de meetgegevens besluiten stuwen en opmalingen in te zetten voor het rondspoelen van zoet water.
<br>'''Bij een te hoog chloridegehalte is water echter niet meer geschikt voor bijvoorbeeld beregening van gewassen en drinkwater voor vee'''. De '''verzilting van de landbouwgrond''' wordt onder andere veroorzaakt door een '''[[Zeespiegelstijging|stijgende zeespiegel]]''', een '''[[bodemdaling|dalende bodem]]''' en '''zout grondwater'''. In de '''strijd tegen verzilting spoelt [[Wetterskip Fryslân]] de zoute waterwegen door met relatief zoet water'''. Het waterschap heeft '''automatische chloridemeetstations'''. Een rayonbeheerder of boezembeheerder kan op basis van de meetgegevens besluiten stuwen en opmalingen in te zetten voor het rondspoelen van zoet water.



Versie van 7 okt 2012 09:01

Wetterskip Fryslân: Waterkwaliteitsbeheer

Schoon water

Een van de taken van Wetterskip Fryslân is het Zuiveren en het schoonhouden van het water.
Het waterschap heeft daartoe een groot aantal zuiveringsinstallaties, verspreid over de provincie.

400×297px


Bovendien zorgt het Wetterskip ervoor dat het water schoon blijft. Daarvoor werkt men samen met partners als gemeenten en de provincie.

Waterzuivering

Zoet water
Zonder water geen leven. Dat geldt voor mens, plant en dier. Het is dan ook een kostbaar goed. Dat wil zeggen, zoet water. Want, hoewel de aarde voor meer dan zeventig procent uit water bestaat, is er maar een klein gedeelte van "zoet".

400×199px


IJsbergen ogen kolossaal, maar in totaal bestaat maar één procent van de totale waterhoeveelheid op de aarde uit ijs en sneeuw.
Liefst 97 procent van het water zit in de wereldzeeën en is zout. De resterende twee procent is zoet. En daar moeten we zuinig op zijn.

400×300px


Vies water

Al het water dat we voor onszelf gebruiken of dat de bedrijven nodig hebben, moet ook worden afgevoerd.
Water heet dan opeens afvalwater en schoon is het dan niet meer. Het is meer of minder vies.
Vroeger liep afvalwater meestal gewoon de sloot of de gracht in.
Sloten, vaarten en grachten werden troebel en het water rook er ook niet bijzonder fris. Het gevolg daarvan was dat het oppervlaktewater door de algengroei veranderde in een groene soep, zwemmen in open water werd een ongezonde bezigheid en de vissen en de waterplanten legden het loodje.

400×230px

Wat te doen bij calamiteiten? Indien men vervuiling op het oppervlaktewater constateert of wanneer er wateroverlast dreigt te ontstaan, dan is snel ingrijpen door Wetterskip Fryslân nodig.

Te denken valt daarbij aan bijvoorbeeld:

  • Er drijven dode vissen, eenden of kadavers in een vijver of sloot
  • Er drijft mest of gier in een sloot
  • Het oppervlaktewater heeft een vreemde kleur en/of stinkt
  • Er loopt verontreinigd bluswater naar het riool of naar het oppervlaktewater
  • Er is/dreigt een overstroming door overlopen of doorbreken van een kade of dijk
  • Er is een ongeluk gebeurd en er stroomt benzine/olie naar het oppervlaktewater

400×160px

Wetterskip Fryslân zal al het mogelijke doen om een calamiteit zo snel en goed mogelijk te bestrijden.
Om dit te kunnen doen heeft het waterschap een calamiteitenplan en een aantal bestrijdingsplannen opgesteld. In deze plannen staat beschreven hoe er gehandeld moet worden bij calamiteiten en rampen. Deze handelswijze wordt bovendien regelmatig geoefend door de medewerkers van Wetterskip Fryslân, waardoor ze goed voorbereid zijn op het bestrijden van calamiteiten.

Bestrijdingsplannen Wetterskip Fryslân onderscheidt vier hoofdsoorten calamiteiten, waarvoor bestrijdingsplannen zijn gemaakt:

  • Zeedijken
  • Peilbeheer en kaden
  • Waterzuiveringen
  • Waterkwaliteit

400×265px Rampenbestrijding bij Yn 'e Lijte bij Grou, januari 2012

In elk bestrijdingsplan zijn rampscenario's uitgewerkt.

Rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) In de jaren zestig begon men zich steeds meer te beseffen dat het zo niet langer kon. Hier en daar waren gemeenten al begonnen met het bouwen van een rwzi. Al het afvalwater van woningen en bedrijven werd via de riolering en speciale leidingen (persleidingen) naar zo'n rwzi gepompt, om daar te worden gezuiverd. Het gezuiverde water werd daarna weer teruggebracht naar het open water (oppervlaktewater).

300×165px

In 1970 kwam de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren. Bedrijven die afvalwater loosden hadden een vergunning nodig en er moesten veel meer rioolwaterzuiveringsinstallaties komen. In Fryslân was de Provinsje Fryslân hiervoor verantwoordelijk.
Vanaf 1 januari 1993 heeft Wetterskip Fryslân deze taken overgenomen. Op dit moment heeft Wetterskip Fryslân over de hele provincie 29 rioolwaterzuiveringsinstallaties. Daar wordt ongeveer 95% van al het Friese afvalwater gezuiverd; dit is maar liefst 80 miljoen m3 water per jaar!

400×533px

Onderling bestaan er tussen de zuiveringsinstallaties nogal wat verschillen, o.a. in capaciteit en de wijze van zuivering. Er zijn 28 rioolwaterzuiveringsinstallaties van het zuiveringssysteem Actief-Slib. In Franeker staat een rioolwaterzuiveringsinstallatie van het type Oxidatiebed.

400×300px Eenvoudig oxidatiebed

Tegenwerking

Het water dat we overal voor kunnen gebruiken, in huis of in het bedrijf, lozen we praktisch overal via de gemeentelijke riolering. Via een ingenieus systeem van rioolbuizen en persleidingen komt het afvalwater op een rioolwaterzuiveringsinstallatie of rwzi. U kunt zich voorstellen dat rioolwater weinig fris ruikt. En het is vaak onvoorstelbaar om te zien wat mensen stiekem door het toilet of de gootsteen spoelen, terwijl dat er niet in thuis hoort. Plastic, koffiedik, maandverband, blikjes, verfresten, afgewerkte olie, blokken frituurvet, noem maar op. En dan zijn er nog de zaken die we niet kunnen zien, zoals bestrijdingsmiddelen en zware metalen. Al deze stoffen zorgen ervoor dat de goede zuivering van een rwzi wordt tegengewerkt.

Niet om in te nemen - Lozing van water

Anders dan u misschien zou denken is Wetterskip Fryslân niet verantwoordelijk voor lekker drinkwater. Daar zijn de waterleidingbedrijven voor. Het is één van de taken van Wetterskip Fryslân het afvalwater te zuiveren en het gereinigde water weer te lozen op het oppervlaktewater. Bij het zuiveren wordt het afvalwater ontdaan van die bestanddelen die het natuurlijk evenwicht in het oppervlaktewater kunnen verstoren. Niet meer, maar ook niet minder!

400×196px

  • Bacteriën doen het werk Als het afvalwater op een rwzi binnenstroomt, worden eerst de grove delen uit het water gehaald. Dat gebeurt met speciale roosters, grof of fijn. Het nog steeds vieze water gaat dan naar een stelsel van grote open waterbakken die met elkaar in verbinding staan.
  • Van beluchtingstank In die bakken zitten bacteriën. Er wordt zuurstof in het water gebracht om de bacteriën in leven te houden. De bacteriën doen verder het werk. Ze eten als het ware de viezigheid op en maken zo het water weer schoon. We noemen dit proces biologische zuivering. Er komt geen chemisch preparaat aan te pas. Alleen aan het einde van het proces wordt er ijzer aan het water toegevoegd om de fosfaten te verwijderen.
  • Naar nabezinktank Het schoongemaakte water wordt doorgepompt naar een grote open bezinkbak, waar de bacteriemassa die nog in het water zit naar de bodem zakt. Deze bacteriemassa noemen we slib. Het schoongemaakte water gaat terug naar het oppervlaktewater.
    Een deel van het slib wordt weer teruggevoerd naar de rwzi, zodat de bacteriën opnieuw hun werk kunnen doen. Een ander deel is restproduct en heet het surplus-slib. Per schip of per tankwagen gaat dat slib naar de slibontwateringsinstallatie van Wetterskip Fryslân in Heerenveen. Daar wordt zoveel mogelijk water uit het slib geperst. De overblijvende slibkoeken worden door een bedrijf gedroogd. De gedroogde korrels worden verbrand in een energiecentrale om elektriciteit op te wekken.
  • Geld Het zuiveren van ons afvalwater kost geld, veel geld. Per jaar besteedt Wetterskip Fryslân ongeveer 37 miljoen euro aan het schoonmaken van het Friese afvalwater. U betaalt daar elk jaar aan mee via de verontreinigingsheffing. Huishoudingen betalen op basis van een jaarlijks vastgesteld bedrag; bedrijven betalen op basis van de hoeveelheid afvalwater die ze lozen en de verontreiniging daarvan.
    400×284px
    Er komt nogal wat kijken bij de zuivering van ons afvalwater. Dit geldt niet alleen voor de techniek om de miljoenen liters rioolwater die we jaarlijks met z'n allen produceren, zo goed mogelijk schoon te krijgen. We zullen nog meer moeten doen om de natuur een handje te helpen. Want een gezonde natuur, een gezonde leefomgeving, is voor ons mensen een voorwaarde om te leven. En wij mensen zijn, eerlijk gezegd, zelf vaak de oorzaak van veel (onnodige) vervuiling.
    Gelukkig beseffen velen dat het eigenlijk niet eens zo ingewikkeld is om onze leefomgeving gezond te houden. De wasmiddelen zijn praktisch allemaal fosfaatvrij en biologisch afbreekbaar. Het bedrijfsleven investeert veel geld in methoden om bedrijfsafvalwater zo schoon mogelijk te lozen. Het helpt allemaal. Maar kan het nog beter? Wetterskip Fryslân denkt van wel. 400×217px
    • A: influentpompen

      Primaire zuivering:
    • B: roostergoedverwijdering
    • C: zandvanger
    • D: voorbezinktank

      Secundaire en tertiaire zuivering:
    • E: anaerobe tank
    • F: anoxische tank
    • G: beluchtingstank
    • H: nabezinktank

      Actiefslib stromen:
    • 1. retourslib
    • 2. interne retour

    De retourslibstroom 1 stelt het actief slib voor, dat in de nabezinktank H wordt afgezonderd en teruggepompt wordt.
    Het teruggepompte actief slib wordt gemengd met het afvalwater dat van de primaire zuivering (B-D) komt.
    De snelheid van de biologische reacties is van belang voor de volgorde van de tanks. Het organisch materiaal wordt sneller afgebroken, dan dat het ammonium wordt omgezet tot nitraat. Voor de omzetting van nitraat tot stikstofgas is echter organisch materiaal nodig.
    Efficiënte stikstofverwijdering krijgt men door de anoxische tank F voor de beluchtingstank G te plaatsen en actiefslib met nitraat terug te pompen via de interne retour 2.
    Een anäerobe tank E is aanwezig aan het begin van de biologische zuivering, indien de installatie ontworpen is voor biologische fosforverwijdering.
    De zuurstof en het nitraat dat in het retourslib 1 aanwezig is, zal na contact met het afvalwater al na enkele minuten wegreageren.

  • Investeren in de toekomst Op de wat langere termijn gaat het zuiveren van ons afvalwater nog meer geld kosten. Want Wetterskip Fryslân moet als waterkwaliteitsbeheerder aan steeds strengere normen voldoen. Deze worden vastgesteld door het Rijk, de provincie Fryslân, en de Friese gemeenten. Zo moet Wetterskip Fryslân ervoor zorgen dat in de toekomst nog meer stikstof uit het afvalwater wordt gehaald. En er moeten verouderde installaties worden vernieuwd. Dat vraagt grote investeringen voor de meeste van de 29 rwzi's van Wetterskip Fryslân. Via de verontreinigingsheffing betaalt u daaraan mee. Niet goedkoop, zeker, maar Wetterskip Fryslân investeert in de toekomst. Omdat niet alleen nu, maar ook straks, Fryslân en schoon oppervlaktewater bij elkaar blijven horen.

    Zorg voor de kwaliteit van het water

    We zijn er niet met alleen maar het zuiveren van ons afvalwater. Wetterskip Fryslân heeft ook als taak het verlenen van vergunningen en het toezicht houden op het naleven daarvan.
    Ook houdt zij de kwaliteit van het oppervlaktewater goed in de gaten. Daarom geeft Wetterskip Fryslân geld uit aan projecten, die er ook voor zorgen dat de natuur in en onder water zich weer kan herstellen.
    Zo is onder meer het Nannewiid, een klein meertje tussen Heerenveen en Joure, helemaal schoongemaakt en zijn in de nabije omgeving ervan kostbare maatregelen getroffen om het Nannewiid ook schoon te houden.
    Voor de watersport is het Vuilwatertankproject opgezet. Dit is een net van vuilwaterinzamelstations door heel Fryslân, waar boten die een vuilwatertank aan boord hebben, dit vuile water kunnen afleveren.
    Agrarische bedrijven nemen met steun van Wetterskip Fryslân proeven om huishoudelijk afval- en melkspoelwater via kleine rietveldjes te zuiveren.

    Botulisme

    200×188px

    Wat is botulisme? Botulisme is een voedselvergiftiging bij mensen of dieren, die veroorzaakt wordt door opname van voedsel waarin de bacterie Clostridium botulinum botulinumtoxine heeft gevormd. Er bestaan zeven verschillende typen van deze bacterie.
    De mens is vooral gevoelig voor de, gelukkig zeldzame, toxinetypen A, B, E, en F. Deze typen zijn na 1976 in Fryslân niet meer aangetoond.
    Bij eenden en andere watervogels komt meestal type C en D voor. Bij de sterfte van watervogels in juni 1975 in het Tjeukemeer werd type E aangetoond, waardoor extra aandacht aan de volksgezondheidsaspecten geschonken moest worden. Nadien is in Friesland steeds type C vastgesteld, dat schadelijk is voor watervogels.

    De bacteriën ontwikkelen zich snel bij gunstige omstandigheden als vuil, warm en ondiep water (ook in riooloverstortvijvers). Botulisme verspreid zich vooral via besmette kadavers. Gezonde watervogels nemen weefseldeeltjes en vliegenlarven (maden) op van de kadavers en worden hierdoor ziek. De bacterie kan ook rechtstreeks uit de bodem worden opgenomen.

    Wat is het ziektebeeld? Botulisme tast het zenuwstelsel van watervogels aan en veroorzaakt spierverlamming. Botulismeslachtoffers zijn te herkennen aan verlammingsverschijnselen aan de vleugels en de kop. De eerste tekenen die wijzen op botulisme bij watervogels zijn het niet meer kunnen vliegen of lopen, problemen met slikken en geen geluid meer kunnen voortbrengen.

    200×160px


    Tenslotte zullen de meeste watervogels verdrinken door verlamming aan de nek. De watervogels die niet verdrinken of gevonden worden, zullen uiteindelijk sterven door een ademhalingsstoornis. Reeds gestorven watervogels worden meestal aangetroffen met gestrekte poten en een slappe, enigszins gedraaide nek en kop.
    De symptomen bij de mens zijn o.a. een droge mond, slik-/spraakstoornissen en dubbelzien. In een later stadium zouden zich verlammingsverschijnselen voor kunnen doen. Echter de voor de mens gevoelige toxinetypen komen sinds 1976 niet meer voor in Fryslân.

    Is genezing mogelijk? Watervogels kunnen veelal gered worden door een spoedige behandeling in een vogelopvangcentrum. Ze vormen dan na genezig geen gevaar meer voor hun omgeving.

    Een belangrijk element bij de bestrijding van botulisme vormt de opruiming van vogelkadavers. De kans op nieuwe sterftegevallen onder watervogels neemt daardoor af en de omvang van een botulismeuitbraak wordt erdoor beperkt. Afvoer vindt plaats naar een door de gemeente aangewezen verzamelplaats of het destructiebedrijf.

    Veedrinkwater Vergiftiging van vee door het gebruik van water als veedrinkwater lijkt niet erg waarschijnlijk. Het uitsluiten van het veedrinkwater als mogelijke bron voor botulisme, is echter niet hard te maken. Overigens is het wel van het grootste belang dat kadavers, die zich op het land (in weilanden) bevinden, zo spoedig mogelijk worden geruimd, omdat dit mogelijk gevaar op kan leveren voor vee.

    Zwemverbod Op grond van de Wet hygiëne en veiligheid zwemgelegenheden (Whvz) kan een zwemverbod worden ingesteld als dat uit het oogpunt van de veiligheid en volksgezondheid noodzakelijk is. Als dit zich voordoet, vindt u hier via de sites van de overheden informatie over.

    250×149px

    Zwemwater Het zwemseizoen loopt van 1 mei tot en met 30 september. In deze periode wordt volop gezwommen in de Friese plassen, meren en kanalen.
    Iedereen wil graag veilig zwemmen in schoon water. Sommige plaatsen zijn daarvoor meer geschikt dan andere. In het beheergebied van Wetterskip Fryslân zijn in totaal 32 (officiële) zwemwateren opgenomen. [[Wetterskip Fryslân]] controleert hier iedere twee weken de waterkwaliteit. Ze kijkt dan naar de helderheid, zuurgraad, temperatuur en of er bacteriën in het water zijn die ziektes kunnen veroorzaken. Wanneer bijvoorbeeld blauwalg of een te grote fecale verontreiniginging in het zwemwater voorkomen, kan een zwemverbod worden ingesteld.
    Op de website Zwemwater in Fryslân vindt u informatie over alle officiële zwemwateren in Fryslân, waaronder een overzichtskaart met zwemwateren.

    Eigen risico Zwemmen blijft wel op alle locaties altijd een activiteit op basis van eigen risico.

    Zwemwaterprofiel Van elk zwemwater bestaat een zogenaamd zwemwaterprofiel. Dit is een rapport waarin de risico's voor de gezondheid van zwemmers staan beschreven. Daarbij wordt aangegeven waaruit dat risico bestaat en wat er verbeterd kan worden. Op een speciale infopagina vindt men de zwemwaterprofielen van de 32 zwemwateren in het beheergebied van Wetterskip Fryslân.

    350×233px

    Riooloverstorten

    Onder normale omstandigheden wordt regen- en afvalwater via het rioolstelsel afgevoerd naar een rwzi. Bij hevige regenval echter is daarvoor de capaciteit van de riolering niet voldoende.
    Vanuit ongeveer 1200 overstortputten in Fryslân stroomt dan een deel van het afvalwater, verdund met regenwater, weg naar het oppervlaktewater. Na elke overstorting is het oppervlaktewater daardoor bepaalde tijd min of meer vervuild.
    Dat kan problemen opleveren bij het gebruik van dit water, bijvoorbeeld als drinkwater voor vee. Als een aantal veehouders bijv. heeft te kampen met gezondheidsproblemen bij hun vee, zoals vruchtbaarheidsproblemen en verminderde melkproduktie, wordt als oorzaak wel eens gedacht aan het drinken uit oppervlaktewater dat vanuit een overstortput met rioolwater is vervuild. Onderzoek toont die directe relatie niet aan, maar door de samenstelling van rioolwater kunnen risico's voor de gezondheid van weidend vee ook niet worden uitgesloten.

    Overstorten en vervuiling

    Water uit een riooloverstortput is vervuild met zuurstofbindende en bemestende stoffen, met micro-verontreinigingen en bacteriën. Soms is het ook zichtbaar met afvalstoffen vervuild, of is het grijsbruin tot zwart door het opgewoelde rioolslib.
    De grootste problemen kunnen ontstaan bij riooloverstortingen op stilstaand water, bijvoorbeeld een sloot of een vijver. Door de natuurlijke afbraak daalt het zuurstofgehalte in dat water, waardoor waterorganismen sterven. Soms komt ook vissterfte voor. Als verbindingen uit het bodemslib weer in het water oplossen en worden afgebroken kan het zuurstofgehalte zelfs vrij lang laag blijven.

    400×266px

    Rioolwater en de overheid

    Het milieubeleid van de overheid heeft tot doel de komende jaren de vervuiling uit riooloverstortputten fors terug te dringen. Dit kan door verbetering en capaciteitsvergroting van de rioleringen, de rioolgemalen, de persleidingen en de zuiveringsinstallaties.
    Door deze maatregelen treden overstortputten minder vaak in werking en als er toch een overstorting plaatsvindt stroomt er minder vuil weg. In hun rioleringsplannen schenken de gemeenten aandacht aan dergelijke maatregelen. Wetterskip Fryslân vergroot zo nodig de capaciteit van de eigen gemalen, persleidingen en zuiveringsinstallaties. Het is de bedoeling dat deze maatregelen binnen enkele jaren voltooid zijn. Per gemeente kunnen de investeringen sterk verschillen, maar naar schatting zullen alleen al de gezamenlijke Friese gemeenten daarin zo'n 230 miljoen gulden moeten investeren. Een kostbare zaak!

    Riooloverstort en de volksgezondheid

    De in ongezuiverd rioolwater voorkomende vervuiling levert niet alleen voor vee, maar ook voor mensen gezondheidsrisico's op. Het wordt afgeraden te gaan zwemmen in de buurt van een overstort. Ook is het niet verstandig om vlak bij een overstort oppervlaktewater op te pompen of op andere wijze te onttrekken voor bijvoorbeeld het begieten van een volkstuin.

    300×165px Een oplossing, om de druk op het rioleringssysteem te ontlasten, kan ook gevonden worden door de afvoer van het regenwater (van de daken van gebouwen) af te leiden en direct te laten afstromen op het oppervlaktewater. Dit eist de aanleg van gescheiden rioleringssystemen, waarmee ondertussen vorderingen worden gemaakt.

    Vuil water aan boord?

    Door het toiletwater niet meer direct te lozen, maar op te vangen in een vuilwaterinstallatie aan boord en regelmatig af te leveren bij één van de inzamelstations in de provincie Fryslân, kunnen watersporters zelf een bijdrage leveren aan een betere waterkwaliteit.

    Fryslân is een waterrijke provincie. In de zomer is het druk met boten op en zwemmers in het Friese water. Iedereen wil volop genieten en niemand zit te wachten op vies en onveilig water in meren, kanalen en sloten. Uit onderzoek van Wetterskip Fryslân blijkt dat er - ondanks de invoering van het lozingsverbod voor toiletwater van pleziervaartuigen in 2009 - nog steeds veel toiletwater in het Friese water wordt geloosd.

    Lozingsverbod toiletwater en toiletspoelwater

    Het lozingsverbod geldt voor alle pleziervaartuigen tussen de 2,4 meter en 24 meter. Het verbod gaat alleen over toiletwater en toiletspoelwater (het zogenoemde ‘zwarte' water) en niet over het andere huishoudelijke afvalwater. Wetterskip Fryslân stimuleert via voorlichting en bewustwording watersporters om het lozingsverbod na te leven en is één van de instanties die hierop toeziet. Wanneer blijkt dat er toch vuilwater wordt geloosd, kan het waterschap een boete opleggen. Vuilwater, vang het op!
    Wetterskip Fryslân beheert de kwaliteit van het Friese oppervlaktewater. Het waterschap zorgt ervoor dat het water schoon blijft. Helaas gaat het niet altijd even goed met het Friese water. In 2009 en 2010 onderzocht Wetterskip Fryslân de kwaliteit van het zwemwater. Nabij de onderzochte aanlegsteigers bleek het zwemwater in het algemeen niet betrouwbaar. Er is een verband aangetoond tussen de slechte zwemwaterkwaliteit en de aanwezigheid van recreatieschepen (onderwatertoilet). Ook in open water komt incidenteel een slechte zwemwaterkwaliteit voor, mogelijk veroorzaakt door lozingen van vuilwatertanks.

    400×200px


    Vooral toiletwater van de recreatievaart zorgt voor vervuiling van het zwemwater. Het doorspoelen van het toilet brengt veel bacteriën in het water. Behalve dat het zwemwater vies wordt, lopen zwemmers in water met een hoge concentratie aan ziekmakende bacteriën en virussen een risico op ziekte op. Ze kunnen bijvoorbeeld maag-darmklachten, last van de luchtwegen of gehoorgangen oplopen.
    Verbetering van de waterkwaliteit en het schoon kunnen zwemmen rond je boot is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Waterrecreanten kunnen helpen om de waterkwaliteit te verbeteren en de gezondheidsrisico's te verkleinen. Dit kan door meer gebruik te maken van de toiletvoorzieningen op de wal. Daarnaast zijn er verschillende mogelijkheden voor het opvangen van uw vuilwater van het toilet aan boord van uw schip. Bij watersportwinkels is er keuze uit diverse opvangsystemen: een chemisch toilet, droog toilet of vuilwatertank. Een tank laten inbouwen is een investering, maar draagt wel bij aan fris, Fries oppervlaktewater!
    Het legen of afpompen van opgevangen vuilwater kan in jachthavens met meer dan 50 ligplaatsen voor motorjachten en kajuitboten. Het gebruik is gratis als er ook liggeld of havengeld is betaald. Er zijn ook inzamelstations op andere plaatsen in de provincie. Om het aan wal brengen van het afvalwater te vergemakkelijken kan afvalwater ter plekke op de passantenligplaats (!) worden geloosd.

    De blauwe diamant

    Helder water in de stad Al eerder zijn afspraken gemaakt omtrent de binnenstadsgrachten. Het waterschap en de provincie zagen kans om de binnenstad te gaan baggeren en ook nog de singels mee te nemen. Het weghalen van de ernstig vervuilde bagger was de eerste maatregel. Riooloverstorten in de binnenstad werden gesloten. Om dat te kunnen realiseren werden twee grote buffers (bergbezinkbassins) geplaatst. De hekjes langs de grachten werden vervangen door betonnen randen zodat het afspoelend straatwater kon worden tegengehouden. Met het verwijderen van de bagger, de overstorten en het voorkomen van afspoelend water wordt de waterkwaliteit aanzienlijk verbeterd.

    Doorvaarbare waterkering

    Zoals zoveel stadswater in Fryslân, staan de binnenstadsgrachten in open verbinding met de boezem. Dit betekent dat ook al is de lokale vervuiling gesaneerd, de waterkwaliteit nooit beter wordt dan boezemwaterkwaliteit. Nu is de boezem de afgelopen tien jaar natuurlijk sterk in kwaliteit verbeterd, maar hij voldoet in veel opzichten niet aan de norm voor gezond water. Er is lang gestudeerd op een methode waarmee het water van de binnenstad verbeterd zou kunnen worden. De doorvaarbare waterkering werd ontwikkeld.
    Deze waterkering remt de indringing van het boezemwater af, maar is wel doorvaarbaar. Alleen afschermen van de boezem helpt natuurlijk niet. Er moet enige verschoning plaatsvinden. De gemeente heeft een vuilwater transportleiding van de binnenstad naar de rioolwaterzuivering laten aanleggen.

    De waterlelie is de kroon op het werk

    En als dan in maart het schone water op twee plaatsen de binnenstad binnenstroomt, dan breken er spannende tijden aan. Kan de belofte van helder water worden waargemaakt? En leeft het water? Om dat leven in de binnenstad op gang te helpen, worden in maart waterplanten in de binnenstad en in de singels geplant. Sommige waterplanten blijven onder het wateroppervlak en zullen daar het water schoon houden en een onderkomen bieden voor kleinere dieren. Waterlelies bieden die functie ook (schuilplaats), maar de lelies zullen vooral het schone water symboliseren.

    600×450px

    Chloride in zilte gebieden

    Kwelwater speelt de land- en tuinbouwers langs de Waddenkust parten. Het oppervlaktewater nabij de zeedijk en ook verder landinwaarts bevat hier en daar te veel zout. Chloride is een belangrijke indicator voor zout, het komt altijd in water voor.
    Bij een te hoog chloridegehalte is water echter niet meer geschikt voor bijvoorbeeld beregening van gewassen en drinkwater voor vee. De verzilting van de landbouwgrond wordt onder andere veroorzaakt door een stijgende zeespiegel, een dalende bodem en zout grondwater. In de strijd tegen verzilting spoelt Wetterskip Fryslân de zoute waterwegen door met relatief zoet water. Het waterschap heeft automatische chloridemeetstations. Een rayonbeheerder of boezembeheerder kan op basis van de meetgegevens besluiten stuwen en opmalingen in te zetten voor het rondspoelen van zoet water.

    (teksten en informatie:
    Wetterskip Fryslân afbeeldingen:
    Wetterskip Fryslân
    Wikipedia)