imported>Jan Pieter Rottine |
imported>Jasper |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| '''Jan Gratama''' gebruikte in 1915 de term '''Amsterdamse School''' voor het eerst '''voor een stroming in de Nederlandse bouwkunst'''.
| | Het <strong>[[ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> is geen museum. Het gemaal is een "werkend monument" en eigendom van Wetterskip Fryslân, dat het gemaal in gebruik heeft als boezemgemaal. Als zodanig is dit gemaal van 1920 een [[stoombedrijf]] dat nog altijd volledig inzetbaar is en op momenten van acute zeer [[hoge waterstanden]] in de [[Friese boezem]], wordt het gemaal nog regelmatig ingezet om het overtollige boezemwater uit te slaan op het IJsselmeer. Het is het grootste nog werkend stoomgemaal ter wereld. |
| | Het gemaal vormt door zijn aard en ontwerp een industrieel erfgoed van formaat! |
|
| |
|
| <br>Deze '''kunstrichting''' maakte deel uit van de '''Moderne Bouwkunst''', bestaande uit diverse architectuur stromingen, die vooral '''expressionistisch''' van aard waren.
| | Dat was ook de reden dat het gemaal in 1998 op de UNESCO-lijst van werelderfgoederen werd geplaatst |
| <br>Tot deze periode behoren onder meer '''De Stijl''', het '''Nieuwe Bouwen''', de '''Chicago Schoo'''l en het '''Expressionisme''' zelf.
| | (korte geschiedenis en wanneer!) |
| <br>Ze zijn een reactie op de soberheid van het Rationalisme, waartoe de zogenaamde neostijlen gerekend kunnen worden.
| |
| De Amsterdamse School is eigenlijk ook '''een reactie''' op het rationele werk van H.P. Berlage, vooral '''op de Beurs van Berlage''', die als zodanig dus zeker niet tot de Amsterdamse School behoort, maar vooral aangemerkt kan worden als de start van het Nederlandse Traditionalisme.
| |
|
| |
|
| [[Bestand:Amsterdamhetschip_hc.jpg|360x284px|link=]] | | Daarmee verplichtte het <strong>[[Wetterskip Fryslân]]</strong> zich tot het openstellen van het gemaal voor bezoekers. De organisatie van bezoek en rondleiding werd in handen gelegd van een [[Stichting ir. D.F. Woudagemaal]]. |
| | Deze stichting werkt voornamelijk met vrijwilligers. Er werden vanaf juli 2001 rondleidingen verzorgd vanuit een noodlokaal dat vlakbij het gemaal werd opgericht. Gedurende een periode van 10 jaar heeft een toenemend aantal rondleiders vanuit deze locatie talloze rondleidingen door het gemaal gerealiseerd. |
|
| |
|
| Vooral '''de plasticiteit van de gevels''' in de gebouwontwerpen is een '''kenmerk van de Amsterdamse School'''. Er worden bekende materialen gebruikt: zoals baksteen, dakpannen, riet en hout. Zij worden echter '''op een nieuwe, expressieve manier gebruikt om een eigen vormgeving te realiseren'''. Kenmerkend daarbij is het toepassen van '''versieringen in de gevels, in baksteen of gebeeldhouwd natuursteen'''. De constructie wordt ondersteund door het gebruik van gewapend beton, maar dat is niet zichtbaar in de archtectuur van het gebouw.
| | Door de '''groeiende belangstelling''', ook internationaal, van bezoekers, scholen, verenigingen, bedrijven en instellingen ontstond er de behoefte om de te geven voorlichting, informatie en kennisdeling over het Woudagemaal met zijn [[stoominstallaties]] en het [[waterbeheer]] van het [[waterschap]] te gaan professionaliseren, waarbij de inzet van vrijwilligers zeer belangrijk zou blijven als de ruggengraat voor de nieuw op te zetten organisatie. |
|
| |
|
| [[Bestand:800px-Postkantoor_Neude1.jpg|500x449px|link=]]
| | Daarom hebben het Wetterskip Fryslân, de Provinsje Fryslân, het bedrijfsleven en overige sponsoren zich gezamenlijk financieel ingezet voor de totstandkoming van een '''nieuw bezoekerscentrum''' op het terrein van het Woudagemaal. |
| | Het centrum is gerealiseerd in de onmiddellijke nabijheid, echter zodanig dat het karakter van het historisch erfgoed en dat van het modern vormgegeven gebouw op geen enkele wijze een dissonant vormen. |
| | Bovendien is het nieuwe gebouw prachtig gelegen aan de "Lemster Baai", vanuit de panoramazaal geeft het een sfeervol uitzicht over het water van het IJsselmeer. |
|
| |
|
| Door toepassing van zulke nieuwe constructiemethoden worden''' nieuwe verticale en horizontale elementen in de gevelindeling''' mogelijk. Deze consequent doorgevoerde lijnen zijn dus belangrijke vernieuwende elementen die kenmerkend zijn voor de bouwstijl. De ramen liggen daarbij veelal in het vlak van de muren en gevels. De paraboolvorm is een '''terugkerend ritmisch element''' en wordt in het metselwerk van de geveldelen regelmatig toegepast. In de bouwwerken van de Amsterdamse School wordt ook vaak '''stilistisch beeldhouwwerk''' toegepast. Bekende kunstenaars en ontwerpers zijn Hendrik van der Eijnde, Hildo Krop en Johan Polet (1894-1971).
| | [[Bestand:Bezoekerscentrum.jpg|800x600]] |
| De architectuur uit de toenmalige kolonie Nederlands-Indië is een belangrijke inspiratiebron voor de Amsterdamse School.
| |
|
| |
|
| Voor de Amsterdamse School vormde het '''bureau van Eduard Cuypers (1859-1927)''' een dynamisch middelpunt. '''Michel de Klerk''' wordt aangemerkt als belagrijkste architect van de stroming. Door het overlijden op jonge leeftijd van deze inspirator en de economische recessie tussen 1920 en 1935 duurde de bloeiperiode van de Amsterdamse School slechts kort.
| | Op 4 oktober 2011 werd het gebouw onder grote belangstelling op feestelijke wijze '''geopend door HKH Prinses Margriet'''. Sindsdien mag het Woudagemaal met het nieuwe bezoekerscentrum zich verheugen in een groeiende belangstelling van bezoekers en de vrienden van het gemaal. |
|
| |
|
| De '''hoogtepunten van de Amsterdamse School''' vormen de '''grote wooncomplexen''' "Het Schip" en de "De Dageraad" in Amsterdam, tot stand gekomen in opdracht van woningbouwverenigingen. Later worden er nog eens vele duizenden woningen gebouwd voor particulieren in Oud Zuid en Plan West. De architecten tekenden '''meestal alleen de gevelpartijen'''. De Dienst Publieke Werken van Amsterdam hebben omstreeks 1917 architecten als Piet Kramer en Hildo Krop in dienst. Zij begeleiden een serie projecten voor de gemeente, waaronder ook '''bruggen'''.
| | Het '''ontwerp''' voor het nieuwe bezoekerscentrum is van de hand van [[architect Jelle de Jong]] uit Lemmer. Het gebouw is gebouwd op betonnen palen en met een loopbrug verbonden met ir. D.F. Woudagemaal. |
| | In het centrum is naast de entree met balie, een expositieruimte, een filmzaal en winkel aanwezig. |
| | De representatief en professioneel ingerichte expositie besteedt aandacht aan de volgende onderwerpen: |
|
| |
|
| [[Bestand:Brug283_k.jpg|500x346px|link=]]
| | <ul> |
| | <li> De werking van het stoomgemaal op stoom met stoomketels, stoommachines en pompen |
|
| |
|
| Buiten Amsterdam zijn er bijvoorbeeld ook in Bergen (NH) en Groningen gebouwen gerealiseerd in de stijl van de Amsterdamse School. De Rijksgebouwendienst contracteerde ook archtitecten van de Amsterdamse School. Hierdoor verspreidde de bouwstijl zich verder in Nederland.
| | <li> Het waterbeheer in zijn algemeenheid en in Friesland in het bijzonder |
|
| |
|
| De architecten van de Amsterdamse School ontwierpen naast gebouwen, '''interieurs, meubels, smeedijzeren versieringen en gestileerd beeldhouwwerk'''. Al deze kunstuitingen kenden een individualistische uitingsvorm. | | <li> De beleving van het gemaal "in werking" |
| | </ul> |
|
| |
|
| '''Voorbeelden van ontwerpers''': Michel de Klerk, Pieter Lodewijk Kramer, Pieter Lucas Marnette, Johan Melchior van der Mey, Cornelis Jonke Blaauw, Margaret Staal-Kropholler, Jan Frederik Staal , Guillaume Fréderic La Croix, Hendricus Theodorus Wijdeveld, Siebe Jan Bouma, Jan Boterenbrood, Cornelis Kruyswijk, Bernd Tobia Boeyinga, Jacques Hurks, Dolf Eibink en Jan Snellebrand. | | Naast het '''verstrekken van informatie aan het publiek''', beoogt men ook het '''leggen van verbanden''' met andere stoom-, water- en <strong>[[UNESCO gerelateerde sites]]</strong> en objecten. Bij het geven van informatie streeft men daarnaast ook naar multifunctionaliteit: men wil in het centrum ook de mogelijkheden tot educatie, schoolbezoeken, bedrijfsbezoeken en het geven van presentaties ten volle benutten. Bij de inrichting en opzet heeft men vooral een '''interactieve sfeer''' voor de bezoekers nagestreefd: door middel van films, computers met 3D-animaties, interactieve opstellingen, informatiepanelen, schaalmodellen en maquettes is geprobeerd op technisch hoogstaande wijze de communicatieve boodschap over te brengen. |
|
| |
|
| '''Voorbeelden van gebouwen''': Scheepvaarthuis (Amsterdam), Park Meerwijk (Bergen NH), Woningbouw Spaarndammerplantsoen (Amsterdam), Microbiologie Laboratorium Landbouwuniversiteit (Wageningen), “Het Schip” (Amsterdam), Het Schip (Wageningen), Woonblok Vrijheidslaan (Amsterdam), De Dageraad (Amsterdam), Woongebouwen, Woningen en winkels (Amsterdam) | | Daarmee is het centrum zeer geschikt geworden voor een '''grote diversiteit aan doelgroepen''': dagtoeristen van toeroperators en VVV's, stoomliefhebbers en liefhebbers van gemalen, geïnteresseerden in waterbeheer, onderwijs in alle geledingen, regionale en landelijke verenigingen, belangstellenden voor de UNESCO-erfgoederen, bedrijven (excursies, workshops en presentaties), liefhebbers van monumenten en landschaps- en natuurliefhebbers. |
|
| |
|
| [[Bestand:Lahayebijenkorf19_k.jpg|300x400px|link=]]
| | '''Vrijwilligers''' staan iedere dag klaar om de bezoekers te ontvangen en in het centrum te begeleiden. Tijdens een bezoek aan het bezoekerscentrum is '''een rondleiding''' in het naastgelegen grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld '''één van de hoogtepunten'''. De rondleiders stellen de bezoekers in de gelegenheid om onder begeleiding deel te nemen aan een uitgebreide rondleiding waarbij een gedegen uitleg wordt gegeven over de werking en de installaties van het gemaal. |
|
| |
|
| De bouwstijl <strong>Amsterdamse school</strong> is zo genoemd omdat deze door de bekende architecten Berlage en Dudok voor het eerst werd toegepast in Amsterdam.
| | In de '''panoramazaal''' is er gelegenheid tot ontspanning. Hier vindt u ook een koffie- en theeschenkerij, waar u kunt genieten van een geweldig uitzicht over het IJsselmeer en op het Woudagemaal. |
| Met name in de <strong>Spaarndammerbuurt</strong> in Amsterdam, waar veel Amsterdamse schoolgebouwen staan.
| | Het is een plek met allure voor bijeenkomsten, vergaderingen, trouwerijen en lunches. |
| | |
| Na dit succes kreeg deze bouwstijl <strong>landelijk navolging</strong>.
| |
| Zo vinden wij gebouwen van Willem Dudok in Hilversum en het werk van Siebe Jan Bouma in Groningen.
| |
| | |
| Soms was het zo dat één van de Amsterdamse architecten zelf een opdracht kreeg (raadhuis van Usquert), het kwam echter ook voor dat een plaatselijke architect elementen uit de Amsterdamse school over heeft genomen in het ontwerp.
| |
| <br>Bouwwerken van de Amsterdamse school hebben vaak een <strong>grote samenhang in symmetrie</strong> en <strong>decoratieve elementen</strong>.
| |
| | |
| Ook de bouwtrant van het Woudagemaal behoort tot deze Amsterdamse School.
| |
| <br>Bij het <strong>[[ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> is de <strong>symmetrie</strong> aanwezig.
| |
| | |
| Spiegel de machinehal bij de ,,U" van Wouda en je ziet twee gelijke bouwdelen. Het is een sober gebouw omdat de decoratieve elementen enigszins ontbreken. Aan de buitengevel is mooi metselwerk te zien, binnen in de machinehal valt de trap met leuning op, de tegels aan de wanden en de kantoorruimten met meubilair.
| |
| | |
| (Bij het samenstellen van deze tekst en afbeeldingen is o.a. gebruik gemaakt van de wiki-website:
| |
| http://secure.wikimedia.org/wikipedia/nl/wiki/Amsterdamse_School_%28bouwstijl%29)
| |
