imported>Jan Pieter Rottine |
imported>Jan Pieter Rottine |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| '''Jan Gratama''' gebruikte in 1915 de term '''Amsterdamse School''' voor het eerst '''voor een stroming in de Nederlandse bouwkunst'''. | | Het '''Prinses Margrietkanaal''' is de '''belangrijkste vaarverbinding tussen de sluizen bij [[Lemmer]], door [[Fryslân]] naar de sluizen bij [[Gaarkeuken]].''' Het kanaal loopt '''door het [[Sneekermeer]], de [[Pikmeer]] en de [[Bergumermeer]]'''. |
|
| |
|
| <br>Deze '''kunstrichting''' maakte deel uit van de '''Moderne Bouwkunst''', bestaande uit diverse architectuur stromingen, die vooral '''expressionistisch''' van aard waren.
| | [[Bestand: |
| <br>Tot deze periode behoren onder meer '''De Stijl''', het '''Nieuwe Bouwen''', de '''Chicago Schoo'''l en het '''Expressionisme''' zelf.
| |
| <br>Ze zijn een reactie op de soberheid van het Rationalisme, waartoe de zogenaamde neostijlen gerekend kunnen worden.
| |
| De Amsterdamse School is eigenlijk ook '''een reactie''' op het rationele werk van H.P. Berlage, vooral '''op de Beurs van Berlage''', die als zodanig dus zeker niet tot de Amsterdamse School behoort, maar vooral aangemerkt kan worden als de start van het Nederlandse Traditionalisme.
| |
|
| |
|
| [[Bestand:Amsterdamhetschip_hc.jpg|360x284px|link=]] | | Het '''Prinses Margrietkanaal''' is de s'''nelste route voor binnenschepen die van [[Amsterdam]] naar [[Delfzijl]]''' willen varen en daarbij van het '''[[IJsselmeer]]''' gebruik maken. |
| | <br>Bij de sluizen van '''[[Lemmer]]''' worden de schepen geschut en komen dan op de '''[[boezem]]''' van''' [[Fryslân]]''', het peil is tot aan''' [[Gaarkeuken]]''' steeds - 0.52 cm NAP. Onderweg zijn er geen sluizen meer. |
|
| |
|
| Vooral '''de plasticiteit van de gevels''' in de gebouwontwerpen is een '''kenmerk van de Amsterdamse School'''. Er worden bekende materialen gebruikt: zoals baksteen, dakpannen, riet en hout. Zij worden echter '''op een nieuwe, expressieve manier gebruikt om een eigen vormgeving te realiseren'''. Kenmerkend daarbij is het toepassen van '''versieringen in de gevels, in baksteen of gebeeldhouwd natuursteen'''. De constructie wordt ondersteund door het gebruik van gewapend beton, maar dat is niet zichtbaar in de archtectuur van het gebouw.
| | Pas '''bij [[Gaarkeuken]]''' varen de schepen de boezem van het waterschap '''[[Noorderzijlvest]]''' binnen met een lager peil: -0.93 cm NAP. '''Vanaf Gaarkeuken tot aan de sluizen bij Oosterhoogebrug heet het kanaal: Van Starkenborghkanaal'''. Aan de oostkant van de stad Groningen ligt ook een sluis en dan gaat het '''via het [[Eemskanaal]] naar [[Delfzijl]]'''. |
|
| |
|
| [[Bestand:800px-Postkantoor_Neude1.jpg|500x449px|link=]]
| | De vaarroute is opgewaardeerd tot '''klasse V''', dat wil zeggen, dat er '''steeds grotere (container)schepen''' zullen gaan varen. Enkele belangrijke '''knelpunten zullen worden aangepakt:''' bochten worden rechtgetrokken of bruggen zullen worden vervangen. |
|
| |
|
| Door toepassing van zulke nieuwe constructiemethoden worden''' nieuwe verticale en horizontale elementen in de gevelindeling''' mogelijk. Deze consequent doorgevoerde lijnen zijn dus belangrijke vernieuwende elementen die kenmerkend zijn voor de bouwstijl. De ramen liggen daarbij veelal in het vlak van de muren en gevels. De paraboolvorm is een '''terugkerend ritmisch element''' en wordt in het metselwerk van de geveldelen regelmatig toegepast. In de bouwwerken van de Amsterdamse School wordt ook vaak '''stilistisch beeldhouwwerk''' toegepast. Bekende kunstenaars en ontwerpers zijn Hendrik van der Eijnde, Hildo Krop en Johan Polet (1894-1971).
| | De aanleg van het kanaal begon al in 1930 en zou pas '''in 1951''' zijn voltooid. '''Soms wordt er gebruik gemaakt van oude bestaande kanalen''', die dan op breedte en diepte zijn gebracht. |
| De architectuur uit de toenmalige kolonie Nederlands-Indië is een belangrijke inspiratiebron voor de Amsterdamse School.
| |
|
| |
|
| Voor de Amsterdamse School vormde het '''bureau van Eduard Cuypers (1859-1927)''' een dynamisch middelpunt. '''Michel de Klerk''' wordt aangemerkt als belagrijkste architect van de stroming. Door het overlijden op jonge leeftijd van deze inspirator en de economische recessie tussen 1920 en 1935 duurde de bloeiperiode van de Amsterdamse School slechts kort.
| | Met name '''het gedeelte tussen het tolhuis van Zuidhorn, waar het Hoendiep nu in het Van Starkenborghkanaal stroomt, tot aan Gaarkeuken''' was '''de bestaande vaarverbinding tussen Groningen en Leeuwarden die al in de 16e eeuw was gegraven'''. Ook in Friesland is gebruik gemaakt van meren en plassen (o.a. bij Grou), '''waardoor het niet nodig was om het hele kanaal opnieuw te graven'''. |
|
| |
|
| De '''hoogtepunten van de Amsterdamse School''' vormen de '''grote wooncomplexen''' "Het Schip" en de "De Dageraad" in Amsterdam, tot stand gekomen in opdracht van woningbouwverenigingen. Later worden er nog eens vele duizenden woningen gebouwd voor particulieren in Oud Zuid en Plan West. De architecten tekenden '''meestal alleen de gevelpartijen'''. De Dienst Publieke Werken van Amsterdam hebben omstreeks 1917 architecten als Piet Kramer en Hildo Krop in dienst. Zij begeleiden een serie projecten voor de gemeente, waaronder ook '''bruggen'''. | | De '''route is vooral bedoeld voor de beroepsscheepvaart'''. Door het feit, dat de '''omvang van de schepen zal toenemen en daarbij de verwachting dat er steeds meer containerschepen zullen gaan varen''', wordt het '''noodzakelijk om alternatieven aan te bieden voor de recreatievaart'''. |
|
| |
|
| foto
| | Het '''Prinses Margrietkanaal''' is ook '''van zeer groot belang voor de waterhuishouding in Friesland'''. Het is één van de boezemwateren waarop het water vanuit de '''[[polder|polders]]''' wordt uitgeslagen door middel van '''[[poldergemaal]]poldergemalen'''. |
| | <br>Naast het Prinses Margrietkanaal zijn de '''Friese meren ook onderdeel van de''' '''[[boezem]] van Friesland'''. |
|
| |
|
| Buiten Amsterdam zijn er bijvoorbeeld ook in Bergen (NH) en Groningen gebouwen gerealiseerd in de stijl van de Amsterdamse School. De Rijksgebouwendienst contracteerde ook archtitecten van de Amsterdamse School. Hierdoor verspreidde de bouwstijl zich verder in Nederland.
| | '''Bij een teveel aan water''' zorgt het '''Prinses Margrietkanaal''' er voor dat '''het water wordt afgevoerd naar het ir. D.F. Woudagemaal'''. Als dit '''[[gemaal]]''' in werking is gesteld, dan slaat het '''[[gemaal]]''' het overtollige water uit op het '''[[IJsselmeer]]'''. Het kanaal is dus de levensader van de '''[[Friese boezem]]'''. |
| | <br>De '''aanvoer''' naar het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' gaat via het Prinses Margrietkanaal en iets ten zuiden van de Grote Brekken is tijdens de bouw van het gemaal '''een speciaal aanvoerkanaal naar het gemaal gegraven''': het '''[[stroomkanaal]]'''. |
|
| |
|
| De architecten van de Amsterdamse School ontwierpen naast gebouwen, '''interieurs, meubels, smeedijzeren versieringen en gestileerd beeldhouwwerk'''. Al deze kunstuitingen kenden een individualistische uitingsvorm.
| | Welke '''route''' er voor de afvoer van het overtollige water wordt gekozen, '''hangt af van de windrichting'''. Bij een wind uit het '''zuidwesten''' zal het water '''bij Dokkumer Nieuwe zijlen worden afgevoerd''' op het '''[[Lauwersmeer]]''' en bij een wind uit het '''noordwesten''' zal het water '''in eerste instantie via het '''[[Prins Johan Frisokanaal]]''' naar het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' bij Stavoren''' worden uitgeslagen op het '''[[IJsselmeer]]'''. Het '''[[Prins Johan Frisokanaal]]''' gaat naar de '''[[Fluessen]]''' en vanaf dit meer zijn er twee verbindingen: (de '''Jeltesloot''' en de '''Wellesloot''') met het '''De Koevorder''' waar het '''Prinses Margroetkanaal''' ook doorheen loopt. |
| | | Als het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' de hoeveelheid water in het zuidwesten niet alleen weg kan pompen, dan wordt het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' ook opgestart. |
| '''Voorbeelden van ontwerpers''': Michel de Klerk, Pieter Lodewijk Kramer, Pieter Lucas Marnette, Johan Melchior van der Mey, Cornelis Jonke Blaauw, Margaret Staal-Kropholler, Jan Frederik Staal , Guillaume Fréderic La Croix, Hendricus Theodorus Wijdeveld, Siebe Jan Bouma, Jan Boterenbrood, Cornelis Kruyswijk, Bernd Tobia Boeyinga, Jacques Hurks, Dolf Eibink en Jan Snellebrand. | |
| | |
| '''Voorbeelden van gebouwen''': Scheepvaarthuis (Amsterdam), Park Meerwijk (Bergen NH), Woningbouw Spaarndammerplantsoen (Amsterdam), Microbiologie Laboratorium Landbouwuniversiteit (Wageningen), “Het Schip” (Amsterdam), Het Schip (Wageningen), Woonblok Vrijheidslaan (Amsterdam), De Dageraad (Amsterdam), Woongebouwen, Woningen en winkels (Amsterdam) | |
| | |
| De bouwstijl <strong>Amsterdamse school</strong> is zo genoemd omdat deze door de bekende architecten Berlage en Dudok voor het eerst werd toegepast in Amsterdam.
| |
| Met name in de <strong>Spaarndammerbuurt</strong> in Amsterdam, waar veel Amsterdamse schoolgebouwen staan.
| |
| | |
| Na dit succes kreeg deze bouwstijl <strong>landelijk navolging</strong>.
| |
| Zo vinden wij gebouwen van Willem Dudok in Hilversum en het werk van Siebe Jan Bouma in Groningen.
| |
| | |
| Soms was het zo dat één van de Amsterdamse architecten zelf een opdracht kreeg (raadhuis van Usquert), het kwam echter ook voor dat een plaatselijke architect elementen uit de Amsterdamse school over heeft genomen in het ontwerp.
| |
| <br>Bouwwerken van de Amsterdamse school hebben vaak een <strong>grote samenhang in symmetrie</strong> en <strong>decoratieve elementen</strong>.
| |
| | |
| Ook de bouwtrant van het Woudagemaal behoort tot deze Amsterdamse School.
| |
| <br>Bij het <strong>[[ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> is de <strong>symmetrie</strong> aanwezig.
| |
| | |
| Spiegel de machinehal bij de ,,U" van Wouda en je ziet twee gelijke bouwdelen. Het is een sober gebouw omdat de decoratieve elementen enigszins ontbreken. Aan de buitengevel is mooi metselwerk te zien, binnen in de machinehal valt de trap met leuning op, de tegels aan de wanden en de kantoorruimten met meubilair.
| |
| | |
| (Bij het samenstellen van deze tekst is o.a. gebruik gemaakt van de wiki-website:
| |
| http://secure.wikimedia.org/wikipedia/nl/wiki/Amsterdamse_School_%28bouwstijl%29)
| |
