Gedenkboek Jaffa/Beschrijving buitenkant gemaal en Gedenkboek Jaffa/Beschrijving ketelhuis: verschil tussen pagina's

Uit Wouda's Wiki
(Verschil tussen pagina's)
imported>Cierick Goos
kGeen bewerkingssamenvatting
 
imported>Cierick Goos
(Illustraties toegevoegd)
 
Regel 7: Regel 7:
* [[Gedenkboek Jaffa/Definitieve plan bemaling | Definitieve plan bemaling]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Definitieve plan bemaling | Definitieve plan bemaling]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving landschap | Beschrijving landschap]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving landschap | Beschrijving landschap]]
* Beschrijving buitenkant gemaal (deze pagina)
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving buitenkant gemaal | Beschrijving buitenkant gemaal]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving machinehal | Beschrijving machinehal]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving machinehal | Beschrijving machinehal]]
* [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving ketelhuis | Beschrijving ketelhuis]]
* Beschrijving ketelhuis (deze pagina)




----
----
[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p6. Header.png|link=]]
[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p6. Header.png]]


Het nieuwe laantje inslaand, dat den toegang vormt tot het gemaal, komen we tot een gevoel van eigen kleinheid, dat langzamerhand overgaat ineen respect voor het kolossale, hetwelk hier is bereikt. Wij behoeven ter ondersteuning onzer bewering slechts te verwijzen naar de foto’s. Immers voor het gebouw zelf staande, maakt dit door zijn groote afmetingen en soliden bouw op ons een diepen indruk van kracht en duurzaamheid.
Thans begeven wij ons naar het ketelhuis. Daar treft ons nogmaals dezelfde indruk, dien wij bij het binnentreden der machinekamer ontvingen. Ook hier zijn op één rij de ketelbatterijen opgesteld. Ook hier weer dezelfde rustige symmetrie. De fundeering der ketelblokken rust diep in den grond. Onder elk blok zijn 81 palen ingeheid, terwijl op de plaat, die daarover is gelegd, stijlen in gewapend beton staan, die samen den vloer met de ketelblokken dragen. De ketelfundatie is, om schade bij uitzetting door verwarming te voorkomen, vrijgehouden van die van ’t gebouw. De lambriseering in het ketelhuis bestaat uit roode steen; daarboven zijn de muren weer gemetseld in gele Friesche handvormsteen. Wij tellen 6 stoomketels, waarvan één voor reserve. De ketels zijn z.g. Piedboeufketels, bestaande uit een Lancashire-ketel onder en een vlampijpketel boven. Ze zijn ingemetseld in drie groepen, elk van twee ketels. Het verwarmd oppervlak van elken ketel is 235 M² (waterzijde) bij een roosteroppervlak van 3.25 M². Boven- en onderketel zijn verbonden door een buis van 450 m.M. middellijn en hebben elk hun eigen stoomruimte en waterspiegel. De beide stoomruimten zijn door een stoompijp van 250 m.M. met elkaar verbonden.


Links voor ons ligt de machinehal met een lengte van 62 M. en een breedte van 15 M., waarin de centrifugaalpompen en stoommachines zijn opgesteld. De geheele architectuur is dienstbaar gemaakt aan het doel, waaraan het heeft te beantwoorden. Geen overbodige versiering of luxe is aangebracht. Sober en strak zijn de lijnen aangegeven. De hooge smalle ramen zijn er op berekend den stormwind te weerstaan, die vooral hier van enorme kracht kan zijn. Het machinegebouw staat op een gewapend betonplaat, rustend op palen, terwijl verder gewapend betonpalen aan den vloer verbonden zijn, teneinde hem, waar hij geen werktuigen behoeft te dragen, tegen oppersing te beveiligen.
De bovenketel wordt direct gevoed; door een overlooppijp loopt het voedingwater boven een bepaalden stand in den bovenketel af naar den onderketel. De laatste kan evenwel ook direct gevoed worden. Langs het front der geheele batterij is een bordes aangebracht met trappen aan de uiteinden. Achter elken ketel is een oververhitter ondergebracht met een verwarmd oppervlak (vuurzijde) van 85 M² en in staat den stoom tot 400° Celsius te verhitten.


Het veen is, vóór met den bouw begonnen werd, geheel verwijderd. Dit had hier een dikte van 2,60 M. Daaronder ligt 9 Meter geel zand en nog een kniplaag van 50 c.M. dikte.


Vijf waterdichte damwanden zijn onder de fundeering van het gebouw ingeheid, dat tot maaiveldhoogte geheel uit gewapend beton bestaat. Binnen- en buitenzijde der muren zijn gevoegd. De slagdorpels, slagstijlen, hoekblokken en dekzerken zijn van Noorsch- en de versieringen der gevels van Beyersch graniet. De gevels zijn in grijze Waalsteen opgetrokken. De keldervloeren liggen op 0.80 M. - N.A.P., de vloeren van het machinegebouw op 2.70 M. + N.A.P.
[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p85. Ketelhuis.png]]
''Ketelhuis.''




[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p67. Interieur der machinehal.png|link=]]
Op de stookplaats tegenover de ketelbatterijen zien wij twee horizontale duplexpompen opgesteld. Elke pomp is op zichzelf voldoende voor de voeding der gezamenlijke ketels. De warmwaterpompen, die wij reeds opmerkten in den machinekamerkelder, voeren het water uit de filterbakken, welke in den kelder opgesteld zijn, door de persoliefilters met electrische inrichting naar de voedingwaterbakken in het ketelhuis. Elke voedingwaterbak heeft een inhoud van 3 M³. In de persleidingen der duplexvoedingpompen is een voorwarmer ingeschakeld. Het voedingwater wordt door de pijpen van dezen voorwarmer geperst. In de stoomruimte rondom de pijpen wordt de afgewerkte stoom der blaasmachines en der voedingpomp afgegeven. De afvoerpijp voor het water, dat in genoemde stoomruimte wordt verzameld, gaat als koperen spiraal door den voedingwaterbak en mondt uit in de overvloeipijp van dezen bak, die naar de filterbakken in de machinekamer leidt.
''Interieur der machinehal.''




Onder de machinehal aan de boezemzijde heeft het water toegang tot de acht openingen, die elk twee rechthoekige zuigmondingen hebben van 3 M. bij 1.60 M. De openingen zelf zijn 6.41 M. wijd en gevormd door de uitgemetselde penanten, waartusschen schotbalken kunnen worden aangebracht en waarin de eenigszins hellende krooshekken zijn geplaatst. Deze laatsten hebben te zorgen, dat geen door den stroom meegevoerd vuil of anderszins in de pomphuizen kan komen en daar schade zou aanrichten.
{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Stoomwerktuig met ventilator in het ketelhuis.''
| [[Bestand:Gedenkboek Jaffa p87. Stoomwerktuig met ventilator in het ketelhuis.png]]
|}


Over een loopbrug, welke op de penanten rust, kan het voor de krooshekken verzamelde vuil enz. worden weggevoerd.


Ook drijven er nog tusschen deze penanten houten [[vlotten]], welke het vormen van luchtkolken tegengaan, daar het binnentreden van lucht in de zuigleiding het rendement zeer zou verminderen. Eindelijk bevinden zich in het middenpenant de cokesfilters voor het circulatiewater der condensors.
Voor den kunstmatigen luchttoevoer onder de roosters dient een inrichting, welke wij eveneens op de stookplaats zien opgesteld, en die 2 blaasmachines bevat, elk bestaande uit een ventilator gedreven dooreen verticaal stoomwerktuig. De ventilatoren blazen de lucht in een gemeenschappelijk gemetseld luchtkanaal, vanwaar ze wordt verdeeld en geregeld voor elk der vuren. De twee verticale stoomwerktuigen zijn van het geheel gesloten type en zoodanig geconstrueerd, dat zij zoo geruischloos mogelijk werken. Zij maken 600 toeren per minuut, en hebben druksmering. Wij hadden reeds het voorrecht aan de fabriek "Jaffa" te Utrecht deze gesloten verticale snelloopende stoomwerktuigen met veel grooter capaciteit en toerental te bewonderen. Het eigenaardige van deze werktuigen is wel, dat het karakter van stoommachines schier niet meer te herkennen valt. Zij zijn constructief prachtig van uitvoering.


Wanneer we nu langs de balustrade, die rondom het gebouw loopt, ons naar de zeezijde begeven, vallen direct de sluizen in het oog. Ze zijn 4 in getal, elk met een wijdte van 10.70 M., waarin de 8 persbuizen paarsgewijze uitmonden.
De zoo even genoemde luchttoevoer kan ook nog door stoomstraalinjectie geschieden. Eveneens is de mogelijkheid opengehouden, dat uitsluitend met natuurlijken trek kan worden gewerkt, terwijl ook minderwaardige brandstof kan worden gestookt.


De persopeningen kunnen worden afgesloten door de 4 stellen puntdeuren, welke reiken tot 4.10 M. + N.A.P., overeenkomende met de kruin van den zeedijk.
Hiermede acht ik mijn taak volbracht. Natuurlijk zou er - in bijzonderheden tredend - nog wel meer te vertellen zijn, doch desniettemin vertrouw ik, dat ieder, die belang stelt in de vorderingen onzer nationale nijverheid, na lezing van het voorgaande tot de overtuiging zal gekomen zijn, dat het hier tot stand gebrachte bij zal dragen tot verhooging van onzen roem op waterbouw- en werktuigkundig gebied.


Voor deze deuren is groenharthout toegepast, dat, zooals bekend, bestand is tegen den paalworm. Beneden op den vloer sluiten zij aan tegen een drempel van Noorsch graniet. Teneinde bij buitengewoon hoogen zeestand deze deuren tegendruk te kunnen geven, zijn nog riolen met schuiven aangebracht. De puntdeuren, eigenlijk stormdeuren, behoeven alleen gesloten te worden bij hevigen storm, wanneer toch niet wordt gemalen. Het gemaal zelf is waterkeerend tot een hoogte van 2.70 M. + N.A.P. of 0.20 M. boven den hoogst bekenden zeestand.
’t Vertrouwen van Gedeputeerde Staten is gerechtigd, dat door de plaatsing van dezen stoeren wachter aan Friesland’s zuidkust voor goed een eind is gemaakt aan elken verraderlijken aanval van het vijandige binnenwater, en het werk alzoo tot zegen voor de provincie zal strekken.


Ik wil besluiten met een woord van hulde, zoowel aan hen die ’t initiatief hebben genomen tot de oprichting, als aan degenen, die, op welke wijze dan ook, tot de verwezenlijking van dit reeds zoo lang gekoesterd Friesche ideaal hebben bijgedragen.


[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p69. Pompaggregaat.png|link=]]
''Pompaggregaat capaciteit 1,5 millioen M³. per etmaal bij 1 M. opvoerhoogte.''


<p style="text-align:right;"> De schrijver. &emsp; &emsp; &emsp; &emsp; &emsp;</p>


Voorts ziet men recht vooruit een dam elleboogsgewijze in zee steken over een lengte van 220&nbsp;M. met een kruinhoogte van 2.50&nbsp;M.&nbsp;+&nbsp;N.A.P., die de werken beveiligt tegen stormen uit Zuidelijke, ZuidsWestelijke en Westelijke richting.


Ter linkerzijde is een hellingbaan, waarop de sluisdeuren geschoven kunnen worden ter herstelling of reiniging.
[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p9. Footer.png]]


Van de balustrade afdalend, staan we om den hoek van het ketelhuis eensklaps voor den schoorsteenkolos. 60 Meter boven den voet priemt hij de lucht in, met zijn enorme hoogte als betrouwbaar orienteeringspunt dienend voor de Zuiderzeevaarders.


Als bijzonderheid geldt nog, dat de schoorsteen, vóór hij van afleiders had kunnen worden voorzien, door den bliksem werd getroffen en vernield. Nadat men de overgebleven pl.m. 30&nbsp;M. hooge stomp had laten vallen, moest men van voren af aan met den opbouw beginnen.
{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Overzicht der door de N.V. Machinefabriek "Jaffa" te Utrecht geleverde polderbemalingsinstallaties. De grootte der cirkels geeft het bemalen oppervlak aan.''
| [[Bestand:Gedenkboek Jaffa p91. Overzicht door Machinefabriek Jaffa geleverde polderbemalingsinstallaties.png]]
|}


Boven den voet heeft hij een uitwendige middellijn van 6.25&nbsp;M. beneden en van 3&nbsp;M. boven. De rookkanalen, tot twee groepen vereenigd, monden aan twee zijden diametraal tegenover elkaar daarin uit. Evenals deze schoorsteen zijn ook de andere gebouwen tegen den bliksem beveiligd.


Onzen tocht verder voortzettend, loopen we langs het ketelhuis, waarvan de lengte 32 en de breedte 15&nbsp;M. bedraagt, en zien dan links voor ons eenige, eveneens nieuw gebouwde,' ruime en aardig uitziende dienstwoningen, waarin enkele beambten onderdak zullen vinden. Recht voor ons liggen de kolenschepen, die hun lading lossen in het open kolenpark, waarvan de brandstof door een ruime deuropening in de breedte-zijde van het ketelhuis naar de stookplaats gereden kan worden. Verder bevinden zich in een bijgebouw van ’t ketelhuis een kamer voor den chef-stoker, een schaftlokaal voor het stokerspersoneel, waschinrichtingen en dergelijke. Met alle eischen van comfort is dus ruimschoots rekening gehouden. Wanneer we nog eenmaal onzen blik over het geheel, gemaal en toevoerkanaal, laten gaan, kunnen wij niets dan lof hebben voor den ontwerper en leider van het werk, den Heer ir. D. F. Wouda, Hoofdingenieur van den Provincialen Waterstaat in Friesland, wiens plannen op even solide als keurige wijze zijn uitgevoerd.
{| style="border-collapse:collapse; margin: auto;"
 
|+ style="caption-side:bottom; text-align:left; padding: 2px" | ''Kantoor der N.V. Machinefabriek "Jaffa", v.h. Louis Smulders en Co, Utrecht''
 
| [[Bestand:Gedenkboek Jaffa p93. Kantoor Machinefabriek Jaffa gedraaid.png]]  
<p style="text-align:center; line-height:100%">
|}
&#42; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &#42;<br>
&#42;<br>
</p>
 
[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p9. Footer.png|link=]]
----
 
 
<p style="text-align:center;"> [[Gedenkboek Jaffa/Beschrijving machinehal | Volgende deel ──>]]</p>

Versie van 14 sep 2021 09:45



Bestand:Gedenkboek Jaffa p6. Header.png

Thans begeven wij ons naar het ketelhuis. Daar treft ons nogmaals dezelfde indruk, dien wij bij het binnentreden der machinekamer ontvingen. Ook hier zijn op één rij de ketelbatterijen opgesteld. Ook hier weer dezelfde rustige symmetrie. De fundeering der ketelblokken rust diep in den grond. Onder elk blok zijn 81 palen ingeheid, terwijl op de plaat, die daarover is gelegd, stijlen in gewapend beton staan, die samen den vloer met de ketelblokken dragen. De ketelfundatie is, om schade bij uitzetting door verwarming te voorkomen, vrijgehouden van die van ’t gebouw. De lambriseering in het ketelhuis bestaat uit roode steen; daarboven zijn de muren weer gemetseld in gele Friesche handvormsteen. Wij tellen 6 stoomketels, waarvan één voor reserve. De ketels zijn z.g. Piedboeufketels, bestaande uit een Lancashire-ketel onder en een vlampijpketel boven. Ze zijn ingemetseld in drie groepen, elk van twee ketels. Het verwarmd oppervlak van elken ketel is 235 M² (waterzijde) bij een roosteroppervlak van 3.25 M². Boven- en onderketel zijn verbonden door een buis van 450 m.M. middellijn en hebben elk hun eigen stoomruimte en waterspiegel. De beide stoomruimten zijn door een stoompijp van 250 m.M. met elkaar verbonden.

De bovenketel wordt direct gevoed; door een overlooppijp loopt het voedingwater boven een bepaalden stand in den bovenketel af naar den onderketel. De laatste kan evenwel ook direct gevoed worden. Langs het front der geheele batterij is een bordes aangebracht met trappen aan de uiteinden. Achter elken ketel is een oververhitter ondergebracht met een verwarmd oppervlak (vuurzijde) van 85 M² en in staat den stoom tot 400° Celsius te verhitten.


Bestand:Gedenkboek Jaffa p85. Ketelhuis.png Ketelhuis.


Op de stookplaats tegenover de ketelbatterijen zien wij twee horizontale duplexpompen opgesteld. Elke pomp is op zichzelf voldoende voor de voeding der gezamenlijke ketels. De warmwaterpompen, die wij reeds opmerkten in den machinekamerkelder, voeren het water uit de filterbakken, welke in den kelder opgesteld zijn, door de persoliefilters met electrische inrichting naar de voedingwaterbakken in het ketelhuis. Elke voedingwaterbak heeft een inhoud van 3 M³. In de persleidingen der duplexvoedingpompen is een voorwarmer ingeschakeld. Het voedingwater wordt door de pijpen van dezen voorwarmer geperst. In de stoomruimte rondom de pijpen wordt de afgewerkte stoom der blaasmachines en der voedingpomp afgegeven. De afvoerpijp voor het water, dat in genoemde stoomruimte wordt verzameld, gaat als koperen spiraal door den voedingwaterbak en mondt uit in de overvloeipijp van dezen bak, die naar de filterbakken in de machinekamer leidt.


Stoomwerktuig met ventilator in het ketelhuis.
Bestand:Gedenkboek Jaffa p87. Stoomwerktuig met ventilator in het ketelhuis.png


Voor den kunstmatigen luchttoevoer onder de roosters dient een inrichting, welke wij eveneens op de stookplaats zien opgesteld, en die 2 blaasmachines bevat, elk bestaande uit een ventilator gedreven dooreen verticaal stoomwerktuig. De ventilatoren blazen de lucht in een gemeenschappelijk gemetseld luchtkanaal, vanwaar ze wordt verdeeld en geregeld voor elk der vuren. De twee verticale stoomwerktuigen zijn van het geheel gesloten type en zoodanig geconstrueerd, dat zij zoo geruischloos mogelijk werken. Zij maken 600 toeren per minuut, en hebben druksmering. Wij hadden reeds het voorrecht aan de fabriek "Jaffa" te Utrecht deze gesloten verticale snelloopende stoomwerktuigen met veel grooter capaciteit en toerental te bewonderen. Het eigenaardige van deze werktuigen is wel, dat het karakter van stoommachines schier niet meer te herkennen valt. Zij zijn constructief prachtig van uitvoering.

De zoo even genoemde luchttoevoer kan ook nog door stoomstraalinjectie geschieden. Eveneens is de mogelijkheid opengehouden, dat uitsluitend met natuurlijken trek kan worden gewerkt, terwijl ook minderwaardige brandstof kan worden gestookt.

Hiermede acht ik mijn taak volbracht. Natuurlijk zou er - in bijzonderheden tredend - nog wel meer te vertellen zijn, doch desniettemin vertrouw ik, dat ieder, die belang stelt in de vorderingen onzer nationale nijverheid, na lezing van het voorgaande tot de overtuiging zal gekomen zijn, dat het hier tot stand gebrachte bij zal dragen tot verhooging van onzen roem op waterbouw- en werktuigkundig gebied.

’t Vertrouwen van Gedeputeerde Staten is gerechtigd, dat door de plaatsing van dezen stoeren wachter aan Friesland’s zuidkust voor goed een eind is gemaakt aan elken verraderlijken aanval van het vijandige binnenwater, en het werk alzoo tot zegen voor de provincie zal strekken.

Ik wil besluiten met een woord van hulde, zoowel aan hen die ’t initiatief hebben genomen tot de oprichting, als aan degenen, die, op welke wijze dan ook, tot de verwezenlijking van dit reeds zoo lang gekoesterd Friesche ideaal hebben bijgedragen.


De schrijver.          


Bestand:Gedenkboek Jaffa p9. Footer.png


Overzicht der door de N.V. Machinefabriek "Jaffa" te Utrecht geleverde polderbemalingsinstallaties. De grootte der cirkels geeft het bemalen oppervlak aan.
Bestand:Gedenkboek Jaffa p91. Overzicht door Machinefabriek Jaffa geleverde polderbemalingsinstallaties.png


Kantoor der N.V. Machinefabriek "Jaffa", v.h. Louis Smulders en Co, Utrecht
Bestand:Gedenkboek Jaffa p93. Kantoor Machinefabriek Jaffa gedraaid.png