Scheprad: verschil tussen versies
Uit wiki
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Een scheprad is het oudste opvoerwerktuig om water mee te kunnen verplaatsen. Voor het eerst toegepast in de poldermolen. Het scheprad wordt vrijwel altijd in verticva...') |
|||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | Een scheprad is het oudste opvoerwerktuig om water mee te kunnen verplaatsen. Voor het eerst toegepast in de poldermolen. Het scheprad wordt vrijwel altijd in | + | Een scheprad is het oudste opvoerwerktuig om water mee te kunnen verplaatsen. Voor het eerst toegepast in de poldermolen. Het scheprad wordt vrijwel altijd in verticale positie naast de molen geplaatst. De opvoerhoogte is plm. 2 meter. Door molens achter elkaar te plaatsen kan het water hoger opgevoerd worden. |
Een scheprad werd aanvankelijk van hout gemaakt, later van geklonken staal en gietijzer. Een scheprad voldoet prima zolang de opvoerhoogte betrekkelijk gering is en de hoeveelheid op te pompen water binnen de perken blijft. Nadeel van een scheprad is dat er sprake is van lekverlies. Het blad van een scheprad ketst eerst op het water alvorens het water op te scheppen. Door de vorm van een scheprad kan er zijdelings water wegstromen. Het rendement van een scheprad komt hierdoor op plm. 60%. | Een scheprad werd aanvankelijk van hout gemaakt, later van geklonken staal en gietijzer. Een scheprad voldoet prima zolang de opvoerhoogte betrekkelijk gering is en de hoeveelheid op te pompen water binnen de perken blijft. Nadeel van een scheprad is dat er sprake is van lekverlies. Het blad van een scheprad ketst eerst op het water alvorens het water op te scheppen. Door de vorm van een scheprad kan er zijdelings water wegstromen. Het rendement van een scheprad komt hierdoor op plm. 60%. | ||
Van iedere liter opgevoerd water wordt slechts zes deciliter aan de andere kant uitgeslagen. | Van iedere liter opgevoerd water wordt slechts zes deciliter aan de andere kant uitgeslagen. | ||
| + | |||
| + | Bij het droogmalen van de Zuidplaspolder, nabij Gouda - Moordrecht en Nieuwerkerk aan de IJssel is korte tijd gebruik gemaakt van een hellend scheprad. Door een held scheprad te gebruiken werd getracht het rendement te verhogen. Het bleef bij een kortstondig experiment. | ||
Er zijn ook stoomgemalen uitgerust met een scheprad. Enkele van de meest bekende zijn: het boezemgemaal van het Hoogheemraadschap van Rijnland bij Spaarndam (1844). Aan weerszijden van het ketelhuis waren twee keer vijf houten schepraderen opgesteld. Het gemaal fungeert nog steeds. | Er zijn ook stoomgemalen uitgerust met een scheprad. Enkele van de meest bekende zijn: het boezemgemaal van het Hoogheemraadschap van Rijnland bij Spaarndam (1844). Aan weerszijden van het ketelhuis waren twee keer vijf houten schepraderen opgesteld. Het gemaal fungeert nog steeds. | ||
Versie van 27 mrt 2012 om 21:11
Een scheprad is het oudste opvoerwerktuig om water mee te kunnen verplaatsen. Voor het eerst toegepast in de poldermolen. Het scheprad wordt vrijwel altijd in verticale positie naast de molen geplaatst. De opvoerhoogte is plm. 2 meter. Door molens achter elkaar te plaatsen kan het water hoger opgevoerd worden.
Een scheprad werd aanvankelijk van hout gemaakt, later van geklonken staal en gietijzer. Een scheprad voldoet prima zolang de opvoerhoogte betrekkelijk gering is en de hoeveelheid op te pompen water binnen de perken blijft. Nadeel van een scheprad is dat er sprake is van lekverlies. Het blad van een scheprad ketst eerst op het water alvorens het water op te scheppen. Door de vorm van een scheprad kan er zijdelings water wegstromen. Het rendement van een scheprad komt hierdoor op plm. 60%. Van iedere liter opgevoerd water wordt slechts zes deciliter aan de andere kant uitgeslagen.
Bij het droogmalen van de Zuidplaspolder, nabij Gouda - Moordrecht en Nieuwerkerk aan de IJssel is korte tijd gebruik gemaakt van een hellend scheprad. Door een held scheprad te gebruiken werd getracht het rendement te verhogen. Het bleef bij een kortstondig experiment.
Er zijn ook stoomgemalen uitgerust met een scheprad. Enkele van de meest bekende zijn: het boezemgemaal van het Hoogheemraadschap van Rijnland bij Spaarndam (1844). Aan weerszijden van het ketelhuis waren twee keer vijf houten schepraderen opgesteld. Het gemaal fungeert nog steeds. Een tweede gemaal niet ver daar vandaan is het boezemgemaal in Halfweg (1852), ook hier wordt het water met behulp van schepraderen opgevoerd. En een derde voorbeeld van een stoomgemaal met twee schepraderen is het stoomgemaal Hertog Reijnout (1883) in de Polder Arkemheem bij Nijkerk/ Putten.
Het voormalige boezemstoomgemaal in Halfweg en het poldergemaal Hertog Reijnout zijn te bezoeken en draaien periodiek, beide gemalen maken geen deel meer uit van de waterbeheersing in het gebied.
