Oostmahorn

Het dorp Oostmahorn ligt aan de westzijde van het huidige Lauwersmeer. Tot aan de afsluiting van de Lauwerszee was Oostmahorn een belangrijke haven.

De boot naar Schiermonnikoog had hier een aanlegplaats. Vanuit Oostmahorn liep een vaargeul naar het dorp Zoutkamp.

Oostmahorn heeft een vergelijkbare ontstaansgeschiedenis als Zoutkamp. Door de strategische ligging aan een open water was het belangrijk om de locatie goed te beschermen, dat kon door er een schans aan te leggen. De schans werd in 1576 aangelegd.

Oostmahorn in 1674 met Schans

Het dorp heeft nooit geprofiteerd van deze strategische ligging, in de zin dat het veel bewoners trok. Oostmahorn ligt enige kilometers ten oosten van het dorp Anjum. Dit dorp is groter en belangrijker en heeft daardoor veel meer voorzieningen.

Oostmahorn kreeg vooral veel naamsbekendheid, omdat het de uitvalsbasis was van de KNHRM-reddingboot Insulinde, waarop Toxopeus de schipper was. De Insulinde heeft in zware stormen spectaculaire reddingen verricht op de Waddenzee en Noordzee. Na de afsluiting van de Lauwerszee is het reddingsstation verplaatst naar Lauwersoog.

De naam van Oostmahorn is sinds enkele jaren verbonden aan Esonstad. Een groot bungalowpark waarvan de gevels van de woningen doen herinneren aan de lang vervlogen glorietijden van de Gouden Eeuw.

Esonstad

Voor de waterhuishouding is Oostmahorn van betekenis. De Nieuwe Vaart stroomt naar en eindigt bij het dorp. Enkele kilometers ten zuiden van Oostmahorn ligt Ezumazijl

Hier staat het poldergemaal van de Dongeradielen. Bij dit gemaal wordt het water uitgeslagen vanuit de boezem van Fryslân op de Raskes naar het Lauwersmeer. Het water wordt via de Zuider Ee aangevoerd. De Zuider Ee loopt door tot in het stadswater van de stad Dokkum.