Natuurlijke lozing: verschil tussen versies

(foto: Tresoar)

Vele eeuwen lang kon dat via de scheepvaartsluizen in de zeedijk, vaak ook werden er speciale spuisluizen aangelegd, die eigenlijk de functie van de historische zijlen overnamen. Op vele locaties kon het water worden afgespuid: Lemmer, Tacozijl, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Makkum, Harlingen en Dokkum.  

Met de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 verandert deze situatie drastisch: slechts Harlingen en Dokkumer Nieuwe Zijlen kunnen het boezemwater nog op natuurlijke wijze bij eb afvloeiien.

De andere locaties vervallen als spuisluizen: immers het IJsselmeer heeft een hoger waterpeil dan de Friese boezem.  

Historisch gezien is ook de druk op de Friese boezem gestaag toegenomen. Daardoor is ook de druk op de spuisluizen van Harlingen en Dokkum toegenomen.  

Toch doen zich regelmatig situaties voor dat er langdurig niet geloosd kan worden. Tijdens najaars- en winterstormen, bij aanzienlijke verhoging van het zeewaterpeil door langdurige windstuwing op de Nederlandse kust, kan er soms onmogelijk tijdens eb worden geloosd.

Daarom zijn in Friesland in de 20e eeuw de zeegemalen (boezemgemalen) gebouwd. Bij dreigende toename van het boezemwaterpeil kunnen zij het overtollige water op het IJsselmeer lozen. Het stoomgemaal Woudagemaal bij Lemmer en het electrische Hooglandgemaal bij Stavoren hebben een enorme capaciteit: 4000 + 10000 m3 water per minuut. Zij moeten garanderen dat Friesland zijn water altijd kwijt kan.

Toch is er politieke discussie over een nieuw zeegemaal bij Lauwersoog.

Dat de huidige capaciteit bij plotselinge waterpeilverhogingen toch nog wel eens problematisch kan zijn, blijkt in januari 2012. Door herhaalde stormen met grote hoeveelheden neerslag vult de Friese boezem zich zo snel dat de beide gemalen grote moeite hebben om Friesland alsnog droog te houden.