Anonieme gebruiker
Lemmer: verschil tussen versies
k
Categorie toegevoegd
imported>Jan Pieter Rottine Geen bewerkingssamenvatting |
imported>Cierick Goos k (Categorie toegevoegd) |
||
| (10 tussenliggende versies door een andere gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 23: | Regel 23: | ||
<br>Er was oorlog tussen Groot-Brittannië en Frankrijk en daar kreeg de Republiek ook mee te maken. | <br>Er was oorlog tussen Groot-Brittannië en Frankrijk en daar kreeg de Republiek ook mee te maken. | ||
<br>'''Engelse oorlogsschepen voeren de Zuiderzee op'''. De steden '''Enkhuizen, Medemblik en Stavoren werden bezet'''. Spoedig '''daarna''' kon men in '''Lemmer''' de forse '''oorlogsschepen''' zien naderen. Het Lemster beurtschip, waarmee de ondernemende Poppe Jans menige tocht naar Amsterdam had gemaakt, werd bij Urk overmeesterd. De passagiers werden naar Stavoren gebracht. Op 24 september verschenen '''twee Engelse oorlogsschepen voor de haven van Lemmer'''. Kapitein James Boorder ging in een sloep – onder dekking van een witte vlag – aan wal om de bestuurders te ontmoeten. Een opstekende storm noodzaakte hem de nacht in herberg De Wildeman door te brengen. Drie dagen later keerde hij terug en '''eiste Lemmer voor de Engelsen op''', met inbegrip van alle geladen schepen. '''Bij weigering zou heel Lemmer aan stukken worden geschoten'''. | <br>'''Engelse oorlogsschepen voeren de Zuiderzee op'''. De steden '''Enkhuizen, Medemblik en Stavoren werden bezet'''. Spoedig '''daarna''' kon men in '''Lemmer''' de forse '''oorlogsschepen''' zien naderen. Het Lemster beurtschip, waarmee de ondernemende Poppe Jans menige tocht naar Amsterdam had gemaakt, werd bij Urk overmeesterd. De passagiers werden naar Stavoren gebracht. Op 24 september verschenen '''twee Engelse oorlogsschepen voor de haven van Lemmer'''. Kapitein James Boorder ging in een sloep – onder dekking van een witte vlag – aan wal om de bestuurders te ontmoeten. Een opstekende storm noodzaakte hem de nacht in herberg De Wildeman door te brengen. Drie dagen later keerde hij terug en '''eiste Lemmer voor de Engelsen op''', met inbegrip van alle geladen schepen. '''Bij weigering zou heel Lemmer aan stukken worden geschoten'''. | ||
[[Bestand:Engelse_aanval_op_Lemmer.jpg|350×329px|link=]] | |||
'''Lemmer wees onvervaard de eis af'''. Het had inmiddels '''versterking''' gekregen '''van 500 gewapende boeren uit Het Bildt, die veldgeschut met zich meebrachten'''. Maar tegen de '''beschieting met Engelse veertien-, zestien- en achttienponds kogels''' was het dorp niet bestand. Anderhalf uur nadat de aanval was ingezet stak men op de kerktoren '''de vlag uit''' als teken van '''overgave'''. Op verschillende plaatsen in Friesland '''riepen patriotten burgers en soldaten op om Lemmer te bevrijden'''. Op 7 oktober waren er nog 260 soldaten en mariniers in het dorp. Om een aanval te water te voorkomen werden de vaarwaters met kettingen afgesloten. | '''Lemmer wees onvervaard de eis af'''. Het had inmiddels '''versterking''' gekregen '''van 500 gewapende boeren uit Het Bildt, die veldgeschut met zich meebrachten'''. Maar tegen de '''beschieting met Engelse veertien-, zestien- en achttienponds kogels''' was het dorp niet bestand. Anderhalf uur nadat de aanval was ingezet stak men op de kerktoren '''de vlag uit''' als teken van '''overgave'''. Op verschillende plaatsen in Friesland '''riepen patriotten burgers en soldaten op om Lemmer te bevrijden'''. Op 7 oktober waren er nog 260 soldaten en mariniers in het dorp. Om een aanval te water te voorkomen werden de vaarwaters met kettingen afgesloten. | ||
==='''Scheepvaart'''=== | ==='''Scheepvaart'''=== | ||
| Regel 37: | Regel 37: | ||
De Rien mondde bij de oudste sluis in de Sylroede uit. Het "Dok" kent een sluis bij de '''blokjesbrêge''', de '''Binnenhaven''' van nu was '''destijds de buitenhaven'''. | De Rien mondde bij de oudste sluis in de Sylroede uit. Het "Dok" kent een sluis bij de '''blokjesbrêge''', de '''Binnenhaven''' van nu was '''destijds de buitenhaven'''. | ||
In 1888 wordt een nieuwe zeesluis en haven, zoals wij die nu kennen, in gebruik genomen. Ondertussen heet deze sluis in de volksmond al weer "de âlde slús". Voor deze sluis bevind zich nu een nieuwe ruime buitenhaven, ook is in deze buurt een uitgebreid industrieterrein en werfcomplex verrezen. | In 1888 wordt een nieuwe zeesluis en haven, zoals wij die nu kennen, in gebruik genomen. Ondertussen heet deze sluis in de volksmond al weer "de âlde slús". Voor deze sluis bevind zich nu een nieuwe ruime buitenhaven, ook is in deze buurt een uitgebreid industrieterrein en werfcomplex verrezen. | ||
[[Bestand:Sluis_Lemmer.JPG|400x267px|link=]] | |||
==='''Visserij'''=== | ==='''Visserij'''=== | ||
| Regel 42: | Regel 44: | ||
<br>Pas in 1877 worden er voor het eerst vissersschepen in Lemmer zelf gebouwd: het zijn twee aken, waarvan er in ieder geval één is gebouwd door Pier de Boer, een 36 voets botaak (10,20m) | <br>Pas in 1877 worden er voor het eerst vissersschepen in Lemmer zelf gebouwd: het zijn twee aken, waarvan er in ieder geval één is gebouwd door Pier de Boer, een 36 voets botaak (10,20m) | ||
Deskundigen leggen een verband tussen de tjotterachtige, Friese binnenaken en de steeds groter geworden schepen die de vissers op de Zuiderzee gingen gebruiken. De aken werden aangepast aan het ruimere water en de zich wijzigende visserijmethoden. | Deskundigen leggen een verband tussen de tjotterachtige, Friese binnenaken en de steeds groter geworden schepen die de vissers op de Zuiderzee gingen gebruiken. De aken werden aangepast aan het ruimere water en de zich wijzigende visserijmethoden. | ||
[[Bestand:Buitenhaven_Lemmer.jpg|350x227px|link=]] | |||
'''Lemster vissers in de buitenhaven''' | |||
De Lemster vissers visten vooral met fuiken, met staand want en met de kuil. | |||
Naast bot en andere vissoorten wordt voor Lemmer vooral de vangst op haring en ansjovis van groot belang. De haring werd gerookt tot bokkingsoorten of ingelegd. De ansjovis kende afwisselend echte topjaren en jaren van een geringe opbrengst. | Naast bot en andere vissoorten wordt voor Lemmer vooral de vangst op haring en ansjovis van groot belang. De haring werd gerookt tot bokkingsoorten of ingelegd. De ansjovis kende afwisselend echte topjaren en jaren van een geringe opbrengst. | ||
Uiteindelijk '''werd Lemmer een van de belangrijkste vissersplaatsen van Nederland''', mede dankzij haar vloot van 146 schepen. | Uiteindelijk '''werd Lemmer een van de belangrijkste vissersplaatsen van Nederland''', mede dankzij haar vloot van 146 schepen. | ||
| Regel 50: | Regel 56: | ||
In feite kan er in het geheel niet worden gesproken van '''de''' aak. Met dit woord, dat in ieder geval '''al vanaf de 17e eeuw voorkomt''', worden immers een aantal geheel verschillende scheepstypen aangeduid en het woord komt in allerlei verbindingen voor, zoals '''visaak, botaak, mosselaak, palingaak, Wieringer-, Enkhuizer-, Workumer-, Lemsteraak. Ook wordt er gesproken over Hasselteraak, IJsselaak, boeieraak, zandaak, stevenaak en Rijnaak....''' | In feite kan er in het geheel niet worden gesproken van '''de''' aak. Met dit woord, dat in ieder geval '''al vanaf de 17e eeuw voorkomt''', worden immers een aantal geheel verschillende scheepstypen aangeduid en het woord komt in allerlei verbindingen voor, zoals '''visaak, botaak, mosselaak, palingaak, Wieringer-, Enkhuizer-, Workumer-, Lemsteraak. Ook wordt er gesproken over Hasselteraak, IJsselaak, boeieraak, zandaak, stevenaak en Rijnaak....''' | ||
Vaak omvat het woord ronde en platbodemschepen met een gebogen voorsteven. | Vaak omvat het woord ronde en platbodemschepen met een gebogen voorsteven. | ||
<br>Na 1900 werden er '''ook Lemster aken gebouwd in jachtuitvoering'''. Zij | [[Bestand:LE 55 a.jpg|297x300px|link=]] | ||
'''LE 55 onder volle tuigage''' | |||
In oorsprong is de '''Lemster aak een echt werkschip voor de vissers'''. Deze schepen kennen de '''rustieke gebogen voorsteven, waarmee zij door de ervaring van de vissers uitgroeiden tot zeer soliede en zeewaardige schepen''', met bovendien een fraaie belijning. De '''vissermansaken''' hadden een l'''age achterboording en -steven''', zodat de netten gemakkelijk konden worden uitgezet of ingehaald. De vissers woonden en sliepen met hun gezinnen onder de voorplecht. | |||
<br>Na 1900 werden er '''ook Lemster aken gebouwd in jachtuitvoering'''. Zij hebben meestal '''een kajuit over de volle lengte van de aak''' en werden '''voornamelijk gebruikt voor de pleziervaart'''. De bouw van deze aken heeft vanaf ongeveer 1950 '''een grote vlucht genomen''', er zijn '''vele honderden''' aken in jachtuitvoering gebouwd en dat gebeurt nog steeds, waarbij de aken s'''teeds groter worden, de achterstevens beduidend hoger''' worden uitgevoerd. Je kunt ze eigenlijk ook '''geen Lemster aken meer noemen in de oorspronkelijke zin van de betekenis'''. De Groene Draeck, het zeilschip van Koningin Beatrix, is een Lemster aak in jachtuitvoering. | |||
[[Bestand:Lemsteraakjacht.jpg|424x599px|link=]] | |||
'''Lemsteraak in jachtuitvoering''' | |||
==='''Toerisme'''=== | ==='''Toerisme'''=== | ||
| Regel 59: | Regel 72: | ||
<br>Juist op het moment dat de visserij een sterke neergang beleefde, nam '''de watersport en recreatie in Nederland een grote vlucht''' door een sterke toename van de welvaart. Evenals bij andere voormalige Zuiderzeehavens werd Lemmer '''een belangrijk centrum voor de watersport''' die op het IJsselmeer ruim vaarwater vond. De '''havens werden geschikt gemaakt voor recreatievaart: motorboten, jachten, zeiljachten, maar ook de schepen van de bruine vaart vonden er hun ligplaats en faciliteiten'''. | <br>Juist op het moment dat de visserij een sterke neergang beleefde, nam '''de watersport en recreatie in Nederland een grote vlucht''' door een sterke toename van de welvaart. Evenals bij andere voormalige Zuiderzeehavens werd Lemmer '''een belangrijk centrum voor de watersport''' die op het IJsselmeer ruim vaarwater vond. De '''havens werden geschikt gemaakt voor recreatievaart: motorboten, jachten, zeiljachten, maar ook de schepen van de bruine vaart vonden er hun ligplaats en faciliteiten'''. | ||
Voor de Lemster economie betekent deze ontwikkeling een grote nieuwe kans. Naast Nederlanders verwelkomt Lemmer ook veel permanente Duitse gasten. | Voor de Lemster economie betekent deze ontwikkeling een grote nieuwe kans. Naast Nederlanders verwelkomt Lemmer ook veel permanente Duitse gasten. | ||
'''(bij het samenstellen van teksten en afbeeldingen is gebruikt gemaakt van:''' | |||
<br>'''Binnendiken en slieperdiken yn Fryslân, door Ir. K. A. Rienks en Ir. G.L. Walther, Boalsert 1954''' | |||
<br>'''diverse wikipedia-websites''' | |||
<br>'''foto's uit: Frysk fotoarchief - www.tresoar.nl)''' | |||
<br> | |||
[[Category:Friese plaatsen en streken]] | |||