Bezoekerscentrum van het Woudagemaal en Prinses Margrietkanaal: verschil tussen pagina's

Versie van 7 nov 2013 11:52

Het Prinses Margrietkanaal is de belangrijkste vaarverbinding tussen de sluizen bij Lemmer, door Fryslân naar de sluizen bij Gaarkeuken. Het kanaal loopt door het Sneekermeer, de Pikmeer en de Bergumermeer.

[[Bestand:

Het Prinses Margrietkanaal is de snelste route voor binnenschepen die van Amsterdam naar Delfzijl willen varen en daarbij van het IJsselmeer gebruik maken.
Bij de sluizen van Lemmer worden de schepen geschut en komen dan op de boezem van Fryslân, het peil is tot aan Gaarkeuken steeds - 0.52 cm NAP. Onderweg zijn er geen sluizen meer.

Pas bij Gaarkeuken varen de schepen de boezem van het waterschap Noorderzijlvest binnen met een lager peil: -0.93 cm NAP. Vanaf Gaarkeuken tot aan de sluizen bij Oosterhoogebrug heet het kanaal: Van Starkenborghkanaal. Aan de oostkant van de stad Groningen ligt ook een sluis en dan gaat het via het Eemskanaal naar Delfzijl.

De vaarroute is opgewaardeerd tot klasse V, dat wil zeggen, dat er steeds grotere (container)schepen zullen gaan varen. Enkele belangrijke knelpunten zullen worden aangepakt: bochten worden rechtgetrokken of bruggen zullen worden vervangen.

De aanleg van het kanaal begon al in 1930 en zou pas in 1951 zijn voltooid. Soms wordt er gebruik gemaakt van oude bestaande kanalen, die dan op breedte en diepte zijn gebracht.

Met name het gedeelte tussen het tolhuis van Zuidhorn, waar het Hoendiep nu in het Van Starkenborghkanaal stroomt, tot aan Gaarkeuken was de bestaande vaarverbinding tussen Groningen en Leeuwarden die al in de 16e eeuw was gegraven. Ook in Friesland is gebruik gemaakt van meren en plassen (o.a. bij Grou), waardoor het niet nodig was om het hele kanaal opnieuw te graven.

De route is vooral bedoeld voor de beroepsscheepvaart. Door het feit, dat de omvang van de schepen zal toenemen en daarbij de verwachting dat er steeds meer containerschepen zullen gaan varen, wordt het noodzakelijk om alternatieven aan te bieden voor de recreatievaart.

Het Prinses Margrietkanaal is ook van zeer groot belang voor de waterhuishouding in Friesland. Het is één van de boezemwateren waarop het water vanuit de polders wordt uitgeslagen door middel van poldergemaalpoldergemalen.
Naast het Prinses Margrietkanaal zijn de Friese meren ook onderdeel van de boezem van Friesland.

Bij een teveel aan water zorgt het Prinses Margrietkanaal er voor dat het water wordt afgevoerd naar het ir. D.F. Woudagemaal. Als dit gemaal in werking is gesteld, dan slaat het gemaal het overtollige water uit op het IJsselmeer. Het kanaal is dus de levensader van de Friese boezem.
De aanvoer naar het ir. D.F. Woudagemaal gaat via het Prinses Margrietkanaal en iets ten zuiden van de Grote Brekken is tijdens de bouw van het gemaal een speciaal aanvoerkanaal naar het gemaal gegraven: het stroomkanaal.

Welke route er voor de afvoer van het overtollige water wordt gekozen, hangt af van de windrichting. Bij een wind uit het zuidwesten zal het water bij Dokkumer Nieuwe zijlen worden afgevoerd op het Lauwersmeer en bij een wind uit het noordwesten zal het water in eerste instantie via het Prins Johan Frisokanaal naar het J.L. Hooglandgemaal bij Stavoren worden uitgeslagen op het IJsselmeer. Het Prins Johan Frisokanaal gaat naar de Fluessen en vanaf dit meer zijn er twee verbindingen: (de Jeltesloot en de Wellesloot) met het De Koevorder waar het Prinses Margroetkanaal ook doorheen loopt. Als het J.L. Hooglandgemaal de hoeveelheid water in het zuidwesten niet alleen weg kan pompen, dan wordt het ir. D.F. Woudagemaal ook opgestart.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-Het <strong>[[ir. D.F. Woudagemaal]]</strong> is geen museum. Het gemaal is een "werkend monument" en eigendom van Wetterskip Fryslân, dat het gemaal in gebruik heeft als boezemgemaal. Als zodanig is dit gemaal van 1920 een [[stoombedrijf]] dat nog altijd volledig inzetbaar is en op momenten van acute zeer [[hoge waterstanden]] in de [[Friese boezem]], wordt het gemaal nog regelmatig ingezet om het overtollige boezemwater uit te slaan op het IJsselmeer. Het is het grootste nog werkend stoomgemaal ter wereld.
+Het '''Prinses Margrietkanaal''' is de '''belangrijkste vaarverbinding tussen de sluizen bij [[Lemmer]], door [[Fryslân]] naar de sluizen bij [[Gaarkeuken]].''' Het kanaal loopt '''door het [[Sneekermeer]], de [[Pikmeer]] en de [[Bergumermeer]]'''.
-Het gemaal vormt door zijn aard en ontwerp een industrieel erfgoed van formaat!
-Dat was ook de reden dat het gemaal in 1998 op de UNESCO-lijst van werelderfgoederen werd geplaatst
+[[Bestand:
-(korte geschiedenis en wanneer!)
-Daarmee verplichtte het <strong>[[Wetterskip Fryslân]]</strong> zich tot het openstellen van het gemaal voor bezoekers. De organisatie van bezoek en rondleiding werd in handen gelegd van een [[Stichting ir. D.F. Woudagemaal]].
+Het '''Prinses Margrietkanaal''' is de s'''nelste route voor binnenschepen die van [[Amsterdam]] naar [[Delfzijl]]''' willen varen en daarbij van het '''[[IJsselmeer]]''' gebruik maken.
-Deze stichting werkt voornamelijk met vrijwilligers. Er werden vanaf juli 2001 rondleidingen verzorgd vanuit een noodlokaal dat vlakbij het gemaal werd opgericht. Gedurende een periode van 10 jaar heeft een toenemend aantal rondleiders vanuit deze locatie talloze rondleidingen door het gemaal gerealiseerd.
+<br>Bij de sluizen van '''[[Lemmer]]''' worden de schepen geschut en komen dan op de '''[[boezem]]''' van''' [[Fryslân]]''', het peil is tot aan''' [[Gaarkeuken]]''' steeds - 0.52 cm NAP. Onderweg zijn er geen sluizen meer.
-Door de '''groeiende belangstelling''', ook internationaal, van bezoekers, scholen, verenigingen, bedrijven en instellingen ontstond er de behoefte om de te geven voorlichting, informatie en kennisdeling over het Woudagemaal met zijn [[stoominstallaties]] en het [[waterbeheer]] van het [[waterschap]] te gaan professionaliseren, waarbij de inzet van vrijwilligers zeer belangrijk zou blijven als de ruggengraat voor de nieuw op te zetten organisatie.
+Pas '''bij [[Gaarkeuken]]''' varen de schepen de boezem van het waterschap '''[[Noorderzijlvest]]''' binnen met een lager peil: -0.93 cm NAP. '''Vanaf Gaarkeuken tot aan de sluizen bij Oosterhoogebrug heet het kanaal: Van Starkenborghkanaal'''. Aan de oostkant van de stad Groningen ligt ook een sluis en dan gaat het '''via het [[Eemskanaal]] naar [[Delfzijl]]'''.
-Daarom hebben het Wetterskip Fryslân, de Provinsje Fryslân, het bedrijfsleven en overige sponsoren zich gezamenlijk financieel ingezet voor de totstandkoming van een '''nieuw bezoekerscentrum''' op het terrein van het Woudagemaal.
+De vaarroute is opgewaardeerd tot '''klasse V''', dat wil zeggen, dat er '''steeds grotere (container)schepen''' zullen gaan varen. Enkele belangrijke '''knelpunten zullen worden aangepakt:''' bochten worden rechtgetrokken of bruggen zullen worden vervangen.
-Het centrum is gerealiseerd in de onmiddellijke nabijheid, echter zodanig dat het karakter van het historisch erfgoed en dat van het modern vormgegeven gebouw op geen enkele wijze een dissonant vormen.
-Bovendien is het nieuwe gebouw prachtig gelegen aan de "Lemster Baai", vanuit de panoramazaal geeft het een sfeervol uitzicht over het water van het IJsselmeer.
-[[Bestand:Bezoekerscentrum.jpg|800x600]]
+De aanleg van het kanaal begon al in 1930 en zou pas '''in 1951''' zijn voltooid. '''Soms wordt er gebruik gemaakt van oude bestaande kanalen''', die dan op breedte en diepte zijn gebracht.
-Op 4 oktober 2011 werd het gebouw onder grote belangstelling op feestelijke wijze '''geopend door HKH Prinses Margriet'''. Sindsdien mag het Woudagemaal met het nieuwe bezoekerscentrum zich verheugen in een groeiende belangstelling van bezoekers en de vrienden van het gemaal.
+Met name '''het gedeelte tussen het tolhuis van Zuidhorn, waar het Hoendiep nu in het Van Starkenborghkanaal stroomt, tot aan Gaarkeuken''' was '''de bestaande vaarverbinding tussen Groningen en Leeuwarden die al in de 16e eeuw was gegraven'''. Ook in Friesland is gebruik gemaakt van meren en plassen (o.a. bij Grou), '''waardoor het niet nodig was om het hele kanaal opnieuw te graven'''.
-Het '''ontwerp''' voor het nieuwe bezoekerscentrum is van de hand van [[architect Jelle de Jong]] uit Lemmer. Het gebouw is gebouwd op betonnen palen en met een loopbrug verbonden met ir. D.F. Woudagemaal.
+De '''route is vooral bedoeld voor de beroepsscheepvaart'''. Door het feit, dat de '''omvang van de schepen zal toenemen en daarbij de verwachting dat er steeds meer containerschepen zullen gaan varen''', wordt het '''noodzakelijk om alternatieven aan te bieden voor de recreatievaart'''.
-In het centrum is naast de entree met balie, een expositieruimte, een filmzaal en winkel aanwezig.
-De representatief en professioneel ingerichte expositie besteedt aandacht aan de volgende onderwerpen:
-<ul>
+Het '''Prinses Margrietkanaal''' is ook '''van zeer groot belang voor de waterhuishouding in Friesland'''. Het is één van de boezemwateren waarop het water vanuit de '''[[polder|polders]]''' wordt uitgeslagen door middel van '''[[poldergemaal]]poldergemalen'''.
-<li> De werking van het stoomgemaal op stoom met stoomketels, stoommachines en pompen
+<br>Naast het Prinses Margrietkanaal zijn de '''Friese meren ook onderdeel van de''' '''[[boezem]] van Friesland'''.
-<li> Het waterbeheer in zijn algemeenheid en in Friesland in het bijzonder
+'''Bij een teveel aan water''' zorgt het '''Prinses Margrietkanaal''' er voor dat '''het water wordt afgevoerd naar het ir. D.F. Woudagemaal'''. Als dit '''[[gemaal]]''' in werking is gesteld, dan slaat het '''[[gemaal]]''' het overtollige water uit op het '''[[IJsselmeer]]'''. Het kanaal is dus de levensader van  de '''[[Friese boezem]]'''.
+<br>De '''aanvoer''' naar het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' gaat via het Prinses Margrietkanaal en iets ten zuiden van de Grote Brekken is tijdens de bouw van het gemaal '''een speciaal aanvoerkanaal naar het gemaal gegraven''': het '''[[stroomkanaal]]'''.
-<li> De beleving van het gemaal "in werking"
+Welke '''route''' er voor de afvoer van het overtollige water wordt gekozen, '''hangt af van de windrichting'''. Bij een wind uit het '''zuidwesten''' zal het water '''bij Dokkumer Nieuwe zijlen worden afgevoerd''' op het '''[[Lauwersmeer]]''' en bij een wind uit het '''noordwesten''' zal het water '''in eerste instantie via het '''[[Prins Johan Frisokanaal]]''' naar het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' bij Stavoren''' worden uitgeslagen op het '''[[IJsselmeer]]'''. Het '''[[Prins Johan Frisokanaal]]''' gaat naar de '''[[Fluessen]]''' en vanaf dit meer zijn er twee verbindingen: (de '''Jeltesloot''' en de '''Wellesloot''') met het '''De Koevorder''' waar het '''Prinses Margroetkanaal''' ook doorheen loopt.
-</ul>
+Als het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' de hoeveelheid water in het zuidwesten niet alleen weg kan pompen, dan wordt het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' ook opgestart.
-Naast het '''verstrekken van informatie aan het publiek''', beoogt men ook het '''leggen van verbanden''' met andere stoom-, water- en <strong>[[UNESCO gerelateerde sites]]</strong> en objecten. Bij het geven van informatie streeft men daarnaast ook naar multifunctionaliteit: men wil in het centrum ook de mogelijkheden tot educatie, schoolbezoeken, bedrijfsbezoeken en het geven van presentaties ten volle benutten. Bij de inrichting en opzet heeft men vooral een '''interactieve sfeer''' voor de bezoekers nagestreefd: door middel van films, computers met 3D-animaties, interactieve opstellingen, informatiepanelen, schaalmodellen en maquettes is geprobeerd op technisch hoogstaande wijze de communicatieve boodschap over te brengen.
-Daarmee is het centrum zeer geschikt geworden voor een '''grote diversiteit aan doelgroepen''': dagtoeristen van toeroperators en VVV's, stoomliefhebbers en liefhebbers van gemalen, geïnteresseerden in waterbeheer, onderwijs in alle geledingen, regionale en landelijke verenigingen, belangstellenden voor de UNESCO-erfgoederen, bedrijven (excursies, workshops en presentaties), liefhebbers van monumenten en landschaps- en natuurliefhebbers.
-'''Vrijwilligers''' staan iedere dag klaar om de bezoekers te ontvangen en in het centrum te begeleiden. Tijdens een bezoek aan het bezoekerscentrum is '''een rondleiding''' in het naastgelegen grootste nog werkende stoomgemaal ter wereld '''één van de hoogtepunten'''. De rondleiders stellen de bezoekers in de gelegenheid om onder begeleiding deel te nemen aan een uitgebreide rondleiding waarbij een gedegen uitleg wordt gegeven over de werking en de installaties van het gemaal.
-In de '''panoramazaal''' is er gelegenheid tot ontspanning. Hier vindt u ook een koffie- en theeschenkerij, waar u kunt genieten van een geweldig uitzicht over het IJsselmeer en op het Woudagemaal.
-Het is een plek met allure voor bijeenkomsten, vergaderingen, trouwerijen en lunches.