Boezem en Bouwtekeningen stoommachines: verschil tussen pagina's

Uit Wouda's Wiki
(Verschil tussen pagina's)
imported>Bert Lems
Geen bewerkingssamenvatting
 
imported>Cierick Goos
(Meer tekeningen toegevoegd)
 
Regel 1: Regel 1:
De '''boezem''' van Friesland wordt gevormd door een aantal belangrijke kanalen en de grote meren. De oppervlakte van de boezem beslaat ruim 15.000 hectare.
Bouwtekeningen van de hoofdstoommachines gemaakt door machinefabriek "Jaffa".  


Op dit water wordt het water van 266.000 hectare land afgevoerd.


De drie belangrijkste kanalen zijn: [[Prinses Margrietkanaal]] (vanaf de '''Prinses Margrietsluizen''' naast het stoomgemaal [[ir. D.F. Woudagemaal]] tot aan Gaarkeuken), het Van Harinxmakanaal ( van Leeuwarden naar Harlingen) en het Johan Frisokanaal (van Galamadammen naar Stavoren).
Deze pagina is in bewerking. Op dit moment is een deel van de tekeningen hier te vinden maar er zullen er meer toegevoegd worden.


[[Bestand:PM-kanaal_k.jpg|600×400px|link=]]
'''Het Prinses Margrietkanaal'''


Door op de miniatuur afbeelding van de tekening te klikken opent de tekening op grote resolutie, dit kan even duren door het grote formaat van de meeste tekeningen.


De belangrijkste meren:
* Heegermar
* Fluessen
* Morra
* Sleattemermar
* Grutte Brekken
* De Kûfurd
* Snitsermar
* Pikmar en Wide Ie
* Smelle Ie
* Tsjûkemar


== '''Bewegende delen''' ==
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:999 H.D. zuiger & zuigerstang - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/5/58/999_H.D._zuiger_%26_zuigerstang.png]]
|}
''Tekening titel: H.D. zuiger.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de hogedruk zuiger en de zuigerstang.''


[[Bestand:IMG_1594_k.JPG|600×400px|link=]]
'''De Friese boezem dient ook de watersport: hier de Pikmar bij Grou'''


{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
Vanaf de Sleattemermar en de Tsjûkemar lopen twee kanalen (Follegasloot en het Sloter Gat) naar de Grote Brekken. Vanaf de Grote Brekken komt het water naar het stoomgemaal, dit in 1919 nieuw gegraven kanaal is min of meer het sluitstuk van de Friese Boezem en is het aanvoerkanaal voor het [[ir. D.F. Woudagemaal]].  
| [[Bestand:1011-2 Zuiger L.D. - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/5/5c/1011-2_Zuiger_L.D..png]]
| [[Bestand:1011 Zuiger L.D. - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/8/8d/1011_Zuiger_L.D..png]]
|}
''Tekening titel: Zuiger L.D..'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de lagedruk zuiger.''


Het '''Johan Frisokanaal''' is belangrijk voor de aanvoer van water naar het [[J.L. Hooglandgemaal]] bij Stavoren.


Het Wetterskip Fryslân heeft twee boezemgemalen: het [[J.L. Hooglandgemaal]] (1967) bij Stavoren en het [[ir. D.F. Woudagemaal]] (1920) bij Lemmer.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
Door middel van deze twee gemalen wordt het water uit de boezem op een mechanische wijze afgevoerd en uitgeslagen op het buitenwater: IJsselmeer.
| [[Bestand:912 Kruiskop - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/24/912_Kruiskop.png]]
|}
''Tekening titel: Kruiskop.''


Het water uit de boezem kan op meerdere plaatsen via een sluis en langs natuurlijk verval op het buitenwater worden gespuid.
Er zijn op meerdere plaatsen sluizen: [[Dokkumer Nieuwe Zijlen]], bij [[Harlingen]].
(Zie ook: [[Zijlen en sluizen in breed perspectief]])


[[Bestand:Sluis_bij_Harlingen_02_k.jpg|600×450px|link=]]
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
'''Zeesluizen bij Harlingen'''
| [[Bestand:782 L - Drijfstang - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/6/65/782_L_-_Drijfstang.png]]
(afbeelding: Wikipedia)
| [[Bestand:782 R - Drijfstang - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/25/782_R_-_Drijfstang.png]]
|}
''Tekening titel: Drijfstang.''




De sluizen bij [[Dokkumer Nieuwe Zijlen]] en bij [[Harlingen]] zijn wel de belangrijkste om het overtollige water dat in het noordoosten en noordwesten van de provincie in de boezem staat af te voeren naar de Waddenzee en het [[Lauwersmeer]]. De spuisluizen bij Lauwersoog zorgen er dan voor dat er bij eb op de Waddenzee gespuid kan worden.  
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:962 Krukas - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/1/1d/962_Krukas.png]]
|}
''Tekening titel: Krukas.''


De boezem wordt gevoed met het water uit de polders. De ruim 900 [[poldergemaal|poldergemalen]] in Fryslân brengen het water uit de afzonderlijke polders in de boezem.


Naast de inzet van de gemalen wordt er bij calamiteiten nog een beroep gedaan op vrijwillig molenaars om de [[poldermolen|poldermolens]] mee te laten malen en daarmee eveneens water uit de polder uit te slaan op de boezem. Dit onder het motto: alle kleine beetjes helpen.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:947 Contragewicht - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/d/d1/947_Contragewicht.png]]
|}
''Tekening titel: Contragewicht.''


[[Bestand:Spinnenkop_k.jpg|450×600px|link=]]
'''Spinnenkopmolen'''
(afbeelding: Wikipedia)


{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1048 Vliegwiel diameter 4750 - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/4c/1048_Vliegwiel_diameter_4750.png]]
|}
''Tekening titel: Vliegwiel diameter 4750.''


De boezem kan ook gebruikt worden om water in te laten vanuit het buitenwater en door te voeren naar de polders.
In 2011 gebeurde dat langdurig omdat het voorjaar droog en warm was en ook in andere jaren zijn er al grote hoeveelheden water vanuit het IJsselmeer ingelaten. Niet ver van het [[ir. D.F. Woudagemaal]] is een [[inlaatsluis]] gebouwd.


Dat er soms sprake is van een watertekort blijkt uit het volgende: normaal valt er in de maand maart 50 - 60 mm neerslag, soms is dat wel eens slechts 20 mm. Omdat de zon de laatste decennia krachtiger wordt is er vaker behoefte aan water.
== '''Stationaire delen''' ==
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:997 Achterdeksel H.D. cilinder - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/3/36/997_Achterdeksel_H.D._cilinder.png]]
|}
''Tekening titel: Achterdeksel H.D. cilinder.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de achterdeksel van de hogedruk cilinder.''


De boezem heeft eigenlijk een dubbele functie: water afvoeren en incidenteel water aanvoeren.


Bij Gaarkeuken is de grens met een volgende boezem, daar zorgt het Waterschap Noorderzijlvest voor, vervolgens begint midden in de stad Groningen, bij de sluis, weer een andere boezem: die van het Waterschap Hunze en Aa. Zowel bij Gaarkeuken als bij Groningen is een sluis, omdat er sprake is van een peilverschil tussen de verschillende boezemgebieden.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:998 H.D. cilinder - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/8/83/998_H.D._cilinder.png]]
|}
''Tekening titel: H.D. cilinder.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de hogedruk cilinder.''


In grote delen van West-Nederland (globaal langs de lijn Groningen - Breda) is een grotere of kleinere boezem aanwezig. Het gaat om tenminste dertig tot veertig boezemstelsels, die allemaal onder beheer staan van een waterschap of hoogheemraadschap.


[[Bestand:Katwijk-1961-gemaal-en-uitw.jpg|500×354px|link=]]
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
'''Boezemgemaal bij Katwijk van het Hoogheemraadschap Rijnland'''
| [[Bestand:1010 Pakkingbussen voor L.D. cilinder - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/1/1e/1010_Pakkingbussen_voor_L.D._cilinder.png]]
|}
''Tekening titel: Pakkingbussen voor L.D. cilinder.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de pakkingbussen voor de lagedruk clinder.''




Niet iedere boezem komt op het IJsselmeer of de zee uit. De boezem van bijvoorbeeld het hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden voert het water via de Oude Rijn door naar de boezem van het hoogheemraadschap van Rijnland. Rijnland slaat het water bij Katwijk uit op de Noordzee.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1006 Achterdeksel L.D. cilinder - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/43/1006_Achterdeksel_L.D._cilinder.png]]
|}
''Tekening titel: Achterdeksel L.D. cilinder.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de achterdeksel van de lagedruk cilinder.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1008 L.D. cilinder 825x10000 slag - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/4e/1008_L.D._cilinder_825x10000_slag.png]]
|}
''Tekening titel: L.D. cilinder 825x10000 slag.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de lagedruk cilinder.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:995 Voordeksel vd cilinder - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/8/82/995_Voordeksel_vd_cilinder.png]]
|}
''Tekening titel: Voordeksel v/d cilinder.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de voordeksel van de lagedruk cilinder.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1015 Cilindermantel met sierdeksel - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/45/1015_Cilindermantel_met_sierdeksel.png]]
|}
''Tekening titel: Cilindermantel met sierdeksel.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:909 Frame - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/a/a4/909_Frame.png]]
|}
''Tekening titel: Frame.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:778 Kop van het frame met aanzetbaarmetaal - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/09/778_Kop_van_het_frame_met_aanzetbaarmetaal.png]]
|}
''Tekening titel: Kop van het frame met aanzetbaarmetaal.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:932-1 Buitenblok - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/6/65/932-1_Buitenblok.png]]
| [[Bestand:932 Buitenblok - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/e/ed/932_Buitenblok.png]]
|}
''Tekening titel: Buitenblok.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1049 Vliegwiel beveiliging (hekwerk) - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/91/1049_Vliegwiel_beveiliging_%28hekwerk%29.png]]
|}
''Tekening titel: Vliegwiel beveiliging.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van het hekwerk om het vliegwiel.''
 
 
== '''Leidingen en appendages''' ==
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:910 Ontlastklep (HD) - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/22/910_Ontlastklep_%28HD%29.png]]
|}
''Tekening titel: Ontlastklep.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de ontlastklep op de hogedruk cilinder.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:994 Ontlast- en compressieregelklep - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/27/994_Ontlast-_en_compressieregelklep.png]]
|}
''Tekening titel: Ontlast- en compressieregelklep.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de ontlast- en compressieregelkleppen op de lagedruk cilinder.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:1028 Receiverpijp en afgew. Stoompijp naar condensor - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/95/1028_Receiverpijp_en_afgew._Stoompijp_naar_condensor.png]]
|}
''Tekening titel: Receiverpijp en afgew. Stoompijp naar condensor.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de receiver pijp en de pijpleiding voor de afgewerkte stoom naar de condensor.''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:939 Receiver Veiligheid 50mm Doorlaat - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/7/75/939_Receiver_Veiligheid_50mm_Doorlaat.png]]
|}
''Tekening titel: Veiligheid-50m/m doorlaat.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van de afblaasveiligheid op de reiceiver met een doorlaat diameter van 50mm.''
 
 
== '''Stoomverdeling''' ==
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:898 Stopbus voor inlaat - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/7/7c/898_Stopbus_voor_inlaat.png]]
|}
''Tekening titel: Stopbus voor inlaat.'' <br>
''Beschrijving: Tekening van tekening van de stopbus voor de inlaat, deze tekening is van latere datum als de rest van de tekeningen.''
 
 
== '''Bronnen''' ==
# Tresoar, Tekeningen- en kaartenarchief Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland 1876-1986 (archief nr. 9-05)
#: 1.1. Inv. nr. 910: ''Bouwkundige tekening betreffende een ontlastklep.'' De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnrs. 8.469 en 12.995. [[Media:910 Ontlastklep (HD).png|[Link naar tekening]]]
#: 1.2. Inv. nr. 939: ''Bouwkundige tekening betreffende de veiligheid 50 mm. doorlaat.'' De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 9.592. [[Media:939 Receiver Veiligheid 50mm Doorlaat.png|[Link naar tekening]]]
#: 1.3. Inv. nr. 994: ''Bouwkundige tekening betreffende een ontlast- en compressieregelklep.'' De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 6.848. [[Media:994 Ontlast- en compressieregelklep.png|[Link naar tekening]]]
#: 1.4. Inv. nr. 1006: ''Achterdeksel L.D. cilinder.'' De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 8.563. [[Media:1006 Achterdeksel L.D. cilinder.png|[Link naar tekening]]]


<br>
<br>
[[Category:Waterbeheer]]
[[Category:Techniek in de machinehal]]

Versie van 28 dec 2021 17:49

Bouwtekeningen van de hoofdstoommachines gemaakt door machinefabriek "Jaffa".


Deze pagina is in bewerking. Op dit moment is een deel van de tekeningen hier te vinden maar er zullen er meer toegevoegd worden.


Door op de miniatuur afbeelding van de tekening te klikken opent de tekening op grote resolutie, dit kan even duren door het grote formaat van de meeste tekeningen.


Bewegende delen

Tekening titel: H.D. zuiger.
Beschrijving: Tekening van de hogedruk zuiger en de zuigerstang.


Tekening titel: Zuiger L.D..
Beschrijving: Tekening van de lagedruk zuiger.


Tekening titel: Kruiskop.


Tekening titel: Drijfstang.


Tekening titel: Krukas.


Tekening titel: Contragewicht.


Tekening titel: Vliegwiel diameter 4750.


Stationaire delen

Tekening titel: Achterdeksel H.D. cilinder.
Beschrijving: Tekening van de achterdeksel van de hogedruk cilinder.


Tekening titel: H.D. cilinder.
Beschrijving: Tekening van de hogedruk cilinder.


Tekening titel: Pakkingbussen voor L.D. cilinder.
Beschrijving: Tekening van de pakkingbussen voor de lagedruk clinder.


Tekening titel: Achterdeksel L.D. cilinder.
Beschrijving: Tekening van de achterdeksel van de lagedruk cilinder.


Tekening titel: L.D. cilinder 825x10000 slag.
Beschrijving: Tekening van de lagedruk cilinder.


Tekening titel: Voordeksel v/d cilinder.
Beschrijving: Tekening van de voordeksel van de lagedruk cilinder.


Tekening titel: Cilindermantel met sierdeksel.


Tekening titel: Frame.


Tekening titel: Kop van het frame met aanzetbaarmetaal.


Tekening titel: Buitenblok.


Tekening titel: Vliegwiel beveiliging.
Beschrijving: Tekening van het hekwerk om het vliegwiel.


Leidingen en appendages

Tekening titel: Ontlastklep.
Beschrijving: Tekening van de ontlastklep op de hogedruk cilinder.


Tekening titel: Ontlast- en compressieregelklep.
Beschrijving: Tekening van de ontlast- en compressieregelkleppen op de lagedruk cilinder.


Tekening titel: Receiverpijp en afgew. Stoompijp naar condensor.
Beschrijving: Tekening van de receiver pijp en de pijpleiding voor de afgewerkte stoom naar de condensor.


Tekening titel: Veiligheid-50m/m doorlaat.
Beschrijving: Tekening van de afblaasveiligheid op de reiceiver met een doorlaat diameter van 50mm.


Stoomverdeling

Tekening titel: Stopbus voor inlaat.
Beschrijving: Tekening van tekening van de stopbus voor de inlaat, deze tekening is van latere datum als de rest van de tekeningen.


Bronnen

  1. Tresoar, Tekeningen- en kaartenarchief Provinciale Waterstaatsdienst van Friesland 1876-1986 (archief nr. 9-05)
    1.1. Inv. nr. 910: Bouwkundige tekening betreffende een ontlastklep. De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnrs. 8.469 en 12.995. [Link naar tekening]
    1.2. Inv. nr. 939: Bouwkundige tekening betreffende de veiligheid 50 mm. doorlaat. De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 9.592. [Link naar tekening]
    1.3. Inv. nr. 994: Bouwkundige tekening betreffende een ontlast- en compressieregelklep. De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 6.848. [Link naar tekening]
    1.4. Inv. nr. 1006: Achterdeksel L.D. cilinder. De bouwtekening is vervaardigd door Machinefabriek Jaffa Louis Smulders & Co te Utrecht, tekeningnr. 8.563. [Link naar tekening]