J.L. Hooglandgemaal en Manometer en stoomdruk: verschil tussen pagina's

Versie van 1 apr 2014 12:01

De manometer dient ervoor om de stoomdruk in de stoomketel te meten en te kunnen controleren. In de Nederlandse Stoomwet staat aangegeven dat de aanwezigheid van een manometer wettelijk vereist is.

De manometer is volgens de fysica afgeleid van de drukmeting van de atmosfeer (de buitenlucht). Dit gebeurt met de barometer, waaraan op zijn beurt weer de buis van Torricelli (gesloten glazen buis met kwikkolom) ten grondslag ligt.

De manometer wordt algemeen-stoomtechnisch beschreven bij ons hoofdstuk Manometers

Men onderscheidt weliswaar twee soorten manometers: kwik- en metaalmanometers.
De eerste groep wordt niet meer gebruikt sinds men uitstekende metaalmanometers kan vervaardigen.

Bij het meten van de stoomspanning moet men twee verschillende principes in ogenschouw nemen:

Het meten van de absolute spanning
Dit is de spanning van de ons omringende atmosfeer (waarmee de druk in de ketel in evenwicht op het moment dat het ketelvat gesloten wordt) opgeteld met de heersende stoomspanning (overdruk) in de ketel, op het moment dat er in het gesloten ketelvat stoom wordt geproduceerd.
Het meten van de overdrukspanning
Dit is de spanning van de heersende stoomspanning bij de productie van stoom

Bij de metaalmanometers worden er hoofdzakelijk twee verschillende constructies onderscheiden:

De Manometer van Bourdon uit Frankrijk (volgens de Duitsers Schinz!)
Bij deze manometer wordt de stoomdruk gemeten met behulp van een omgebogen metalen buis, waarin de stoomspanning wordt toegelaten. Bij het toenemen van de spanning en de ovale lengte doorsnede van de buis verplaatst het uiteinde van de buis zich, de beweging wordt via een koord en meter zichtbaar gemaakt op een peilschaal.
De Manometer van Schäffer en Budenberg uit Buckau in Duitsland Deze manometer werkt met een stalen plaat tussen twee flenzen in de stoomleiding. De stalen plaat heeft ringvormige golvingen, waardoor deze flexibel wordt en door de veranderingen in de stoomspanning naar binnen of naar buiten kan worden bewogen. Deze bewegingen worden via een trekstang en meter op een peilschaal aangewezen.
Voor nadere informatie en afbeeldingen, zie: Manometers)
In Nederland wijzen de manometers de overdrukspanning aan. Als het ir. D.F. Woudagemaal in bedrijf is, wijst op iedere stoomketel dus de overdrukspanning aan.
De absolute spanning wordt gevonden door hierbij nog 1 atmosfeer op te tellen. Voor het gemak rekenen wij voor de atmosferische druk met 1 atmosfeer. In werkelijkheid varieert de ons omringende atmosferische druk met de weersomstandigheden.
Aangezien het Woudagemaal vaak ingezet wordt in de herfst of winterperiode, als er veel neerslag is gevallen en er een harde wind heerst, zal de atmosferische druk tijdens het buiïge weertype vaak betrekkelijk laag zijn. (weerbericht: gebied met lage druk) foto manometer in het Woudagemaal

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-Het '''J.L. Hooglandgemaal''' is een '''elektrisch [[gemaal]] in Stavoren''' dat gereed kwam in 1966. Het bouwwerk met een gebogen dak is een ontwerp van de '''architect P. de Vries'''.
+De '''manometer dient ervoor om de stoomdruk in de stoomketel te meten''' en te kunnen '''controleren'''. In de Nederlandse Stoomwet staat aangegeven dat de aanwezigheid van een '''manometer wettelijk vereist''' is.
-[[Bestand:J_L_Hooglandgemaal_Stavoren.jpg|600×400px|link=]]
+De manometer is volgens de fysica '''afgeleid van de drukmeting van de atmosfeer (de buitenlucht)'''. Dit gebeurt met de '''barometer''', waaraan op zijn beurt weer de '''buis van Torricelli''' (gesloten glazen buis met kwikkolom) ten grondslag ligt.
-In de hal staan '''vier [[schroefpomp|schroefpompen]]'''. Het gemaal pompt het [[water]] '''vanuit de [[Friese boezem]] op het [[IJsselmeer]]'''. De '''[[afvoercapaciteit]]''' van het J.L. Hooglandgemaal is met ruim 6000 m3 per minuut anderhalf maal groter dan die van het '''[[Ir. D.F. Woudagemaal|Woudagemaal]]'''.
+De manometer wordt '''algemeen-stoomtechnisch beschreven''' bij ons hoofdstuk '''[[Manometers]]'''
-[[Bestand:J_L_Hooglandgemaal_Schroefpomp.jpg|450×600px|link=]]
+Men onderscheidt weliswaar twee soorten manometers: '''kwik- en metaalmanometers'''.
+<br>De eerste groep wordt niet meer gebruikt sinds men uitstekende metaalmanometers kan vervaardigen.
-Op '''10 mei 1967 werd het gemaal officieel geopend'''.
+Bij het meten van de stoomspanning moet men twee verschillende principes in ogenschouw nemen:
-<br>Het is gelegen '''ten zuiden van de Johan Frisosluis''', gelegen aan het Johan Frisokanaal.
+<ul>
-Het [[J.L. Hooglandgemaal]] nam de taak over van het andere gemaal in Friesland dat water loost op het IJsselmeer, namelijk het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' te '''Lemmer'''. Dit gemaal hoeft nu alleen nog bij zeer hoge [[waterstand|waterstanden]] bij te springen.
+<li> Het meten van de '''absolute spanning'''
+<br>Dit is de '''spanning van de ons omringende atmosfeer''' (waarmee de druk in de ketel in evenwicht op het moment dat het ketelvat gesloten wordt) '''opgeteld met de heersende stoomspanning''' (overdruk) in de ketel, op het moment dat er in het gesloten ketelvat stoom wordt geproduceerd.
-Aan het gemaal bij Stavoren zit wel een '''historisch''' verhaal vast. [[Ir. D.F. Wouda]] heeft aan provinciale staten van Friesland in zijn studie naar het waterbeheer in de provincie '''aanbevolen om twee stoomgemalen te bouwen: één bij Lemmer en één bij Stavoren'''.
+<li> Het meten van de '''overdrukspanning'''
-Met die studie was men overigens niet over één nacht ijs gegaan. De '''eerste adviezen worden al medio 1880 uitgebracht'''.
+<br>Dit is de '''spanning van de heersende stoomspanning''' bij de productie van stoom
+</ul>
-Met '''de bouw van twee stoomgemalen''' wilde ir. Wouda bereiken dat er twee punten aan de Zuiderzee waren, Lemmer en Stavoren, waar het water uit de '''[[Friese boezem]]''' uitgeslagen zou kunnen worden.
+Bij de '''metaalmanometers''' worden er hoofdzakelijk '''twee verschillende constructies''' onderscheiden:
-<br>Het gemaal bij Stavoren is er aanvankelijk nooit gekomen, althans '''niet in de tijd van Wouda'''. Dat was waarschijnlijk een centenkwestie.
+<ul>
-<br>Het gemaal bij Tacozijl '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' was al veel duurder geworden dan was begroot. De aanneemsom van 1,8 miljoen gulden werd uiteindelijk 2,5 miljoen gulden. Dan krijg je binnen de politiek niet direct de handen op elkaar om in 1920 aansluitend nog een tweede gemaal te gaan bouwen.
+<li>De '''Manometer van Bourdon''' uit Frankrijk (volgens de Duitsers Schinz!)
+<br>Bij deze manometer wordt de stoomdruk gemeten '''met behulp van een omgebogen metalen buis''', waarin de stoomspanning wordt toegelaten. Bij het toenemen van de spanning en de ovale lengte doorsnede van de buis verplaatst het uiteinde van de buis zich, de '''beweging wordt via een koord en meter zichtbaar gemaakt op een peilschaal'''.
-<br>Het '''zou tot 1966 duren''', voordat het door Wouda beoogde '''tweede gemaal''' zou worden gebouwd. De oorzaak dat het eerder beoogde gemaal er na ruim 45 jaar toch nog kwam, was de overstroming in 1965, waarbij 100.000 hectare land blank kwam te staan.
+<li>De '''Manometer van Schäffer en Budenberg''' uit Buckau in Duitsland
-<br>Het was een '''volstrekt onmogelijke opgave''' voor het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' om al dat water dat binnen korte termijn weg te malen.
+Deze manometer werkt met een stalen '''plaat tussen twee flenzen in de stoomleiding'''. De stalen plaat heeft ringvormige golvingen, waardoor deze flexibel wordt en door de veranderingen in de stoomspanning naar binnen of naar buiten kan worden bewogen. Deze '''bewegingen worden via een trekstang en meter op een peilschaal aangewezen'''.
-<br>'''Op dat moment werd de noodzaak van een tweede boezemgemaal wel heel erg duidelijk''' en kwam er ook schot in de besluitvorming.
-Ir. D.F. Wouda kreeg alsnog gelijk: '''bouw twee boezem (stoom)gemalen'''.
-[[Bestand:J.L.Hooglandgemaal_2.jpg|600×450px|link=]]
+<br>Voor '''nadere informatie en afbeeldingen''', zie: '''[[Manometers]]''')
-Op zaterdag 28 mei 2011 is het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' in Stavoren open gesteld voor publiek. Belangstellenden zijn deze dag tussen 10.00-16.00 uur van harte welkom om een kijkje te nemen in het gemaal. '''Het gemaal is namelijk ‘Klaar voor de toekomst''''. Alle '''pompen zijn gereviseerd en geautomatiseerd''' en de '''[[capaciteit]] van het gemaal is vergroot'''.
+<br>In Nederland wijzen de manometers de overdrukspanning aan.
-<br>Voor de '''ingebruikname''' van het gemaal geeft de heer''' J. Atsma, staatsecretaris van infrastructuur en milieu, het startsein op donderdag 26 mei'''. De open dag biedt een unieke kans op het gemaal van binnen te bekijken.
+Als het ir. D.F. Woudagemaal in bedrijf is, wijst op iedere stoomketel dus de overdrukspanning aan.
-Het gemaal kan nu '''volledig op afstand (via telemetrie) worden bediend'''.
+<br>De absolute spanning wordt gevonden door hierbij nog 1 atmosfeer op te tellen.
+Voor het gemak rekenen wij voor de atmosferische druk met 1 atmosfeer. In werkelijkheid varieert de ons omringende atmosferische druk met de weersomstandigheden.
+<br>Aangezien het Woudagemaal vaak ingezet wordt in de herfst of winterperiode, als er veel neerslag is gevallen en er een harde wind heerst, zal de atmosferische druk tijdens het buiïge weertype vaak betrekkelijk laag zijn. (weerbericht: gebied met lage druk)
-Het gemaal is bovendien visvriendelijk. Vissen kunnen zonder problemen door het gemaalstelsel zwemmen.
+foto manometer in het Woudagemaal
-<br>Dankzij de capaciteitsuitbreiding heeft het gemaal '''nu een maximum capaciteit van 120 kubieke meter per seconde,dus 7200 m3 per minuut'''.