Bouwstijlen in Nederland en Bouwtekeningen, uitwerking bestek 6: verschil tussen pagina's

Uit Wouda's Wiki
(Verschil tussen pagina's)
VisueelWikitekst
imported>Cierick Goos
k (Pagina ontvet en categorie toegevoegd)
 
imported>Cierick Goos
(Nieuwe pagina met bouwkundige tekeningen van Bestek 6)
 
Regel 1: Regel 1:
In de periode waarin het stoomgemaal bij Tacozijl werd ontworpen en op de tekentafel lag, waren er verschillende bouwstijlen in Nederland actueel, die elkaar in vrij korte tijd afwisselden.
<!-- Om naar de grote tekening te kunnen linken vanuit de miniatuur -->
<!-- afbeelding is een directe link nodig naar deze afbeelding. -->
<!-- De directe link is op te vragen met het comando "filepath", -->
<!-- bijvoorbeeld: -->
<!-- {{filepath:781-9 Ankers Noors graniet.png}} -->


Om een beeld te schetsen wat er allemaal in korte tijd voorbij kwam, met daarbij de belangrijkste invloedsperiode volgt hierbij als overzicht:
De bouwtekeningen voor de bouwwerken zijn gemaakt door Provinciale Waterstaat Friesland. De tekeningen die betrekking hebben op Bestek 6 (de bouwwerken van het gemaal) zijn hier weergegeven. Het gehele tekeningen pakket is behoorlijk omvangrijk, de bladnummering loopt door to blad nummer 99. Op dit moment is een deel van de tekeningen hier te vinden maar er zullen er meer toegevoegd worden.


* Neogotiek: 1830 - 1910;
Door op de miniatuur afbeelding van de tekening te klikken opent de tekening op grote resolutie, dit kan even duren door het grote formaat van de meeste tekeningen. Sommige tekeningen zijn opgedeeld in 2 of meerdere afbeeldingen.
* Eclecticisme: 1840 - 1910;
* Neorenaissance: 1875 - 1915;
* Jugendstil: 1895 - 1915;
* Rationalisme: 1900 - 1920;
* Nieuw historiserende bouwstijl: 1905 - 1925;
* Expressionisme: 1910 - 1930;




Bij het ontwerp van het stoomgemaal Tacozijl heeft ir D.F. Wouda dus gebruik kunnen maken van verschillende in zwang zijnde bouwstijlen in Nederland.
----


[[Bestand:IMG_0150_gtgi.jpg|600×450px|link=]]


De jaartallen, die hierboven genoemd worden, mogen niet al te absoluut worden gehanteerd. Was het maar zo eenvoudig, vaak liep de ene bouwstijl nog wat door, terwijl een andere stijl al weer de trend zet. Oud en nieuw wisselen elkaar op deze manier voortdurend af.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-1L Overzichtsteekening graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/e/ed/781-1L_Overzichtsteekening_graniet_keersluis.png]]
| [[Bestand:781-1R Overzichtsteekening graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/6/65/781-1R_Overzichtsteekening_graniet_keersluis.png]]
|}
''Blad 1: Overzichtsteekening graniet keersluis''


Ook binnen één bouwproject kan het soms lastig zijn om het onder te brengen bij één bepaalde stijl, een architect kan wel een voorbeeld volgen, maar daar ook nog eigen stijlkenmerken aan toevoegen.


Aan het eind van de negentiende eeuw verdwenen de ,,neo" bouwstijlen (neogotiek en neorenaissance) naar de achtergrond en kwamen: Jugendstil, Rationalisme en Heroriëntatie na dit verleden als nieuwe bouwstijlen in zwang.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-1a Vleugelmuur zeezijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/9e/781-1a_Vleugelmuur_zeezijde.png]]
|}
''Blad 1a: Vleugelmuur aan de zeezijde''


Jugendstil is een meer geometrische bouwstijl, Art Nouveau heeft wat meer oog voor detail en sierlijke vormen en oogt daardoor minder strak afgemeten dan de rationele stijl van de Jugendstil. Jugendstil en Art nouveau hebben hun bloeitijd rond de eeuwwisseling (1900).


Het Rationalisme gaat uit van een robuust bouwvolume, grotere bouwvlakken van baksteen.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-1b Grondkeerende muren zeezijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/f0/781-1b_Grondkeerende_muren_zeezijde.png]]
|}
''Blad 1b: Grondkeerende muren aan de zeezijde''




Bekende rationele architecten zijn: H.P. Berlage en K.P.C. de Bazel. Zij zouden zich gedurende hun hele loopbaan als architect bezig blijven houden met deze bouwstijl. Hun invloed reikte verder dan alleen Amsterdam waar zij veel werken realiseerden. In het land namen anderen hun bouwstijl over.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-2L Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/c/c7/781-2L_Details_graniet_keersluis.png]]
| [[Bestand:781-2R Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/2b/781-2R_Details_graniet_keersluis.png]]
|}
''Blad 2: Details graniet keersluis''




In Friesland is de zeevaartschool in Harlingen (1914) een bekend voorbeeld van rationeel bouwen.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-2a Doorsneden vleugelmuur zeezijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/a/ab/781-2a_Doorsneden_vleugelmuur_zeezijde.png]]
|}
''Blad 2a: Dwarsdoorsneden vleugelmuren zeezijde''


Na de Jugendstijl en het Rationalisme kwam er een hang naar het historisch bouwen: deze stijl gaat terug naar het verleden en wordt historiserend bouwen genoemd.


Het was zoeken naar een nieuwe toonaangevende markante bouwstijl.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-3L Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/24/781-3L_Details_graniet_keersluis.png]]
| [[Bestand:781-3R Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/1/1c/781-3R_Details_graniet_keersluis.png]]
|}
''Blad 3: Details graniet keersluis''


Hierbij werd gebruik gemaakt van elementen uit de voorafgaande bouwstijlen, maar op een nieuwe manier toegepast.


[[Bestand:Raadhuis_Grou_gi.jpg‎|600×353px|link=]]
Raadhuis van Grou, architect J.A. Kropholler
<br>(Afbeelding: Wikipedia)


Wie naar de raadhuizen van architect J. A. Kropholler kijkt (onder ander in Grou), in de voormalige gemeente Idaarderadeel, ziet wel dat het om een nieuw raadhuis gaat, maar heeft daarbij ook het gevoel dat het sterk doet denken aan een veilig bouwwerk uit de geschiedenis. Een hoog zadeldak, een trap en bordes dat maakt het tot een imposant geheel. Gelet op bovenstaande jaartallen zou Kropholler geen gebruik hebben kunnen maken van historiserend bouwen op het moment dat hij zijn raadhuizen heeft ontworpen, dat was in de jaren 40. De bouwstijl wordt bij 1915 afgebakend. Een mooi voorbeeld van een bouwstijl die toch nog nog langer een stempel heeft gedrukt op de bouwkunst.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-3a Smalpenant zeezijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/f1/781-3a_Smalpenant_zeezijde.png]]
|}
''Blad 3a: Smalpenant aan de zeezijde''


Um 1800 - stijl was de Duitse variant van het historiserend bouwen, architect J. Th. J. Cuypers is één van de toonaangevende architecten, de Beurs (1911 - 1914) aan het Beursplein in Amsterdam is een markant voorbeeld van deze bouwstijl.


[[Bestand:Beurs1_gi.jpg|600×379px|link=]]
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
Beurs van Berlage te Amsterdam
| [[Bestand:781-4L Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/46/781-4L_Details_graniet_keersluis.png]]
<br>(afbeelding: Wikipedia)
| [[Bestand:781-4R Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/1/15/781-4R_Details_graniet_keersluis.png]]
|}
''Blad 4: Details graniet keersluis''


Het Expressionisme was nog weer een latere fase, waarvan de [[Amsterdamse School]] een zeer bekende variant is, met toonaangevende architecten als: De Klerk, Kramer en Van der Meij beleefde die het eerste hoogtepunt tussen 1913 en 1916 toen het Scheepvaarthuis  aan de Prins Hendrikkade in Amsterdam werd gebouwd.


Kort hierna is er sprake van De Stijl, die meer vorm gaat krijgen vanaf 1917, toonaangevende architecten zijn: Theo van Doesburg en J.J.P. Oud.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-4a Behoort bij de bladen 1a en 3a - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/c/c7/781-4a_Behoort_bij_de_bladen_1a_en_3a.png]]
|}
''Blad 4a: Behoort bij de bladen 1a en 3a''


De opvolger van deze bouwstijl is het Nieuwe Bouwen, het hoogtepunt van deze bouwstijl ligt tussen 1920 en 1935 en daarna volgt nog de Delftse school vlak na 1945 tot aan het begin van de jaren vijftig.


Evenals bij de letteren (proza en poëzie) worden de ontwikkelingen in het buitenland nauwlettend in de gaten gehouden. In de literatuur geldt de periode aan het begin van de 20e eeuw als het Interbellum: een overgangsperiode van de ene naar het andere. De literaire stroming van de tachtigers begint aan invloed in te boeten en moet toezien dat een nieuwe generatie schrijvers en dichters het stokje langzaam maar zeker overgaat nemen.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-5L Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/fe/781-5L_Details_graniet_keersluis.png]]
| [[Bestand:781-5R Details graniet keersluis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/c/c2/781-5R_Details_graniet_keersluis.png]]
|}
''Blad 5: Details graniet keersluis''


Dit zou ook van toepassing kunnen zijn op de snelle afwisseling van de genoemde bouwstijlen. Waarbij het allerminst zo is dat ze strikt gescheiden zijn, maar veelal door elkaar heen zullen lopen.
Ook onder architecten was het gebruikelijk om te kijken wat er gaande en gangbaar was, zo werden bouwstijlen gekopieerd en soms werden er nieuwe elementen aan toegevoegd.


Hierbij moet ook gekeken worden naar wat er in het buitenland gaande was. En dan lijkt de Amerikaanse architect
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
Frank Lloyd Wright (1867 - 1959) zeer belangrijk te zijn. Zijn werk wordt gekenmerkt door het invullen van de
| [[Bestand:781-5a Borstwering zeezijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/03/781-5a_Borstwering_zeezijde.png]]
drie dimensionale ruimte.
|}
''Blad 5a: Borstwering aan zeezijde''


[[Bestand:Robie_House_gi.jpg‎|600×394px|link=]]
Robie House van architect Wright
<br>(afbeelding: Wikipedia)


Het lijkt aannemelijk om te veronderstellen, dat student Wouda tijdens zijn studie bouwkunde in Delft colleges heeft gekregen van een hoogleraar die goed op de hoogte moet zijn geweest van het werk van Wright. Bouwkunde was een vrij jonge studie in Delft en dan wil je de laatste, internationale, ontwikkelingen op de voet volgen.  
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-6 Graniet boezemzijde overzichtsteekening - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/0a/781-6_Graniet_boezemzijde_overzichtsteekening.png]]
|}
''Blad 6: Graniet boezemzijde overzichtsteekening''


Voor de bouwstijl van het stoomgemaal bij Tacozijl (Lemmer) zal meer moeten worden gekeken naar wat er in Delft op dat moment werd onderwezen en naar het werk van Wright.
<br>Deze was waarschijnlijk op dat moment al toonaangevend en had zich als architect al bewezen. De Amsterdamse school stond nog in de kinderschoenen en het Scheepvaarthuis was het eerste grote bouwproject waar de stijl ten volle tot uiting kwam.


Wouda zal van het Scheepvaarthuis in Amsterdam gehoord kunnen hebben maar het was al te laat om dat nog te integreren in het ontwerp van zijn stoomgemaal. Daarvoor waren de plannen al te ver gevorderd.
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-6a Metselwerk boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/f4/781-6a_Metselwerk_boezemzijde.png]]
|}
''Blad 6a: Metselwerk aan de boezemzijde''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-7L Details graniet boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/02/781-7L_Details_graniet_boezemzijde.png]]
| [[Bestand:781-7R Details graniet boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/96/781-7R_Details_graniet_boezemzijde.png]]
|}
''Blad 7: Details graniet boezemzijde''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-7a Metselwerk boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/d/d5/781-7a_Metselwerk_boezemzijde.png]]
|}
''Blad 7a: Metselwerk aan de boezemzijde''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-7b Versterking walmuur - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/49/781-7b_Versterking_walmuur.png]]
|}
''Blad 7b: Versterking v/d walmuur lang ± 20 meter''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-8L Details graniet boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/03/781-8L_Details_graniet_boezemzijde.png]]
| [[Bestand:781-8R Details graniet boezemzijde - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/7/7b/781-8R_Details_graniet_boezemzijde.png]]
|}
''Blad 8: Details graniet boezemzijde''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-9 Ankers Noors graniet - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/94/781-9_Ankers_Noors_graniet.png]]
|}
''Blad 9: Ankers voor het Noorsch graniet''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-10 Sluisdeur - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/0/0a/781-10_Sluisdeur.png]]
|}
''Blad 10: Sluisdeur''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-11 Sluisdeuren, details ijzerwerk - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/b/b9/781-11_Sluisdeuren%2C_details_ijzerwerk.png]]
|}
''Blad 11: Sluisdeuren, details ijzerwerk''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-12L Sluisdeuren, details ijzerwerk - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/c/ce/781-12L_Sluisdeuren%2C_details_ijzerwerk.png]]
| [[Bestand:781-12R Sluisdeuren, details ijzerwerk - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/9/9a/781-12R_Sluisdeuren%2C_details_ijzerwerk.png]]
|}
''Blad 12: Sluisdeuren, details ijzerwerk''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-13 Sluisdeuren, details ijzerwerk - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/7/7c/781-13_Sluisdeuren%2C_details_ijzerwerk.png]]
|}
''Blad 13: Sluisdeuren, details ijzerwerk''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-14 Sluisdeuren, details ijzerwerk - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/b/bd/781-14_Sluisdeuren%2C_details_ijzerwerk.png]]
|}
''Blad 14: Sluisdeuren, details ijzerwerk''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-15L Paalfundeering - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/b/bb/781-15L_Paalfundeering.png]]
| [[Bestand:781-15M Paalfundeering - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/b/be/781-15M_Paalfundeering.png]]
| [[Bestand:781-15R Paalfundeering - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/5/5f/781-15R_Paalfundeering.png]]
|}
''Blad 15: Paalfundeering''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-15a Detail gewapendbetonpaal - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/2/20/781-15a_Detail_gewapendbetonpaal.png]]
|}
''Blad 15a: Detail gewapendbetonpaal''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-52 Regenwaterbak en beerput - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/3/3b/781-52_Regenwaterbak_en_beerput.png]]
|}
''Blad 52: Regenwaterbak en beerput van cementbeton''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-53 Riolering ketelhuis - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/fa/781-53_Riolering_ketelhuis.png]]
|}
''Blad 53: Riolering in het ketelhuis''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-54 Riolering sanitaire inrichting - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/b/b5/781-54_Riolering_sanitaire_inrichting.png]]
|}
''Blad 54: Riolering sanitaire inrichting''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-58 Waterreservoir sanitaire inrichting - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/4/49/781-58_Waterreservoir_sanitaire_inrichting.png]]
|}
''Blad 58: Waterreservoir voor de sanitaire inrichting''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-68 Detail voor acht vlotten - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/5/5a/781-68_Detail_voor_acht_vlotten.png]]
|}
''Blad 68: Detail voor acht vlotten''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:781-90 Ketelhuis bijbouw - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/e/e7/781-90_Ketelhuis_bijbouw.png]]
|}
''Blad 90: Ketelhuis-bijbouw''
 
 
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
| [[Bestand:782-90a Details lucht- en lichtkap ketelhuis - Bijbouw - miniatuur.png | link=https://wiki.woudagemaal.nl/w/images/f/f8/782-90a_Details_lucht-_en_lichtkap_ketelhuis_-_Bijbouw.png]]
|}
''Blad 90a: Details lucht- en lichtkap ketelhuis-bijbouw''
 


<br>
<br>
[[Category:Het gemaal bouwkundig]]
[[Category:Het gemaal bouwkundig]]

Versie van 15 nov 2021 20:49


De bouwtekeningen voor de bouwwerken zijn gemaakt door Provinciale Waterstaat Friesland. De tekeningen die betrekking hebben op Bestek 6 (de bouwwerken van het gemaal) zijn hier weergegeven. Het gehele tekeningen pakket is behoorlijk omvangrijk, de bladnummering loopt door to blad nummer 99. Op dit moment is een deel van de tekeningen hier te vinden maar er zullen er meer toegevoegd worden.

Door op de miniatuur afbeelding van de tekening te klikken opent de tekening op grote resolutie, dit kan even duren door het grote formaat van de meeste tekeningen. Sommige tekeningen zijn opgedeeld in 2 of meerdere afbeeldingen.



Blad 1: Overzichtsteekening graniet keersluis


Blad 1a: Vleugelmuur aan de zeezijde


Blad 1b: Grondkeerende muren aan de zeezijde


Blad 2: Details graniet keersluis


Blad 2a: Dwarsdoorsneden vleugelmuren zeezijde


Blad 3: Details graniet keersluis


Blad 3a: Smalpenant aan de zeezijde


Blad 4: Details graniet keersluis


Blad 4a: Behoort bij de bladen 1a en 3a


Blad 5: Details graniet keersluis


Blad 5a: Borstwering aan zeezijde


Blad 6: Graniet boezemzijde overzichtsteekening


Blad 6a: Metselwerk aan de boezemzijde


Blad 7: Details graniet boezemzijde


Blad 7a: Metselwerk aan de boezemzijde


Blad 7b: Versterking v/d walmuur lang ± 20 meter


Blad 8: Details graniet boezemzijde


Blad 9: Ankers voor het Noorsch graniet


Blad 10: Sluisdeur


Blad 11: Sluisdeuren, details ijzerwerk


Blad 12: Sluisdeuren, details ijzerwerk


Blad 13: Sluisdeuren, details ijzerwerk


Blad 14: Sluisdeuren, details ijzerwerk


Blad 15: Paalfundeering


Blad 15a: Detail gewapendbetonpaal


Blad 52: Regenwaterbak en beerput van cementbeton


Blad 53: Riolering in het ketelhuis


Blad 54: Riolering sanitaire inrichting


Blad 58: Waterreservoir voor de sanitaire inrichting


Blad 68: Detail voor acht vlotten


Blad 90: Ketelhuis-bijbouw


Blad 90a: Details lucht- en lichtkap ketelhuis-bijbouw



Overgenomen van "https://wiki.woudagemaal.nl/w/index.php?title=Bouwstijlen_in_Nederland&oldid=3247"