Bouw van het stoomgemaal: verschil tussen versies

Vanwege festiviteiten op 8 en 9 augustus in Lemmer wordt er niet of nauwelijks gewerkt.

'''Over de hele funderingsput wordt na het inheien van de palen een grindlaag aangebracht''', inclusief het ontgronden en het aanbrengen van '''20 centimeter grind''' kost dit werk''' f 5000,-'''  

De '''opzichters''' zijn opnieuw '''ontevreden over het werk van de aannemers'''. Er wordt '''gewaarschuwd''' voor '''instabiliteit van de opgebouwde stelling, die dient om cement naar boven te brengen'''.

Wat te denken van de '''schoorsteenhouwers''', die '''zonder opgaaf van reden niet verschijnen''', of om andere reden niet aan het werk zijn? (Hiervoor zulle vast en zeker wel redenen zijn geweest)

Ook de '''bemaling van de funderingsput laat regelmatig te wensen over'''. De '''[[locomobiel]]''' valt regelmatig uit en is veel buiten bedrijf, met als gevolg dat '''de funderingsput weer vol water dreigt te lopen'''. Miedema dringt dan ook aan op een adequate '''noodbemaling van de put'''. De locomobiel wordt op zeker moment '''zelfs gestookt met hout''' in plaats van steenkool, '''omdat er geen steenkool meer is'''.

Het moet in deze '''roerige en instabiele periode''' altijd weer een '''verrassing''' zijn geweest '''als er bouwmaterialen konden worden verzonden'''.

<br>Op '''25 september''' wordt er een koop van '''100.000 kg betonijzer uit Duitsland''' afgesloten, een spoedige levering wordt toegezegd. Ook kunnen er '''2000 zakken portlandcement via het distributiekantoor''' worden '''ingekocht'''.  

<br>Op 6 november komt er bericht dat er '''6000 zak portlandcement in Rotterdam''' klaarligt '''voor transport naar Lemmer'''. Het duurt dan nog '''10 dagen''' eer die zending ook in Lemmer is.

'''Eind september''' wil de aannemer al beginnen met '''het storten van beton bij de ketelblokken''', terwijl de '''bewapening nog niet voldoende gesteld''' is. Opzichter Jansma gaat ten einde raad Miedema, die uit Leeuwarden moet komen, opwachten bij de tram in Lemmer, zodat er direct overleg gevoerd kan worden. Iets later dan gedacht kan er dan toch een '''begin worden gemaakt met het storten van de vloeren'''. Iedereen die op dat moment aanwezig is werkt mee en dat zal vaker gebeuren.  

In de '''tweede helft van oktober''' wordt de '''eerste lading graniet uit Noorwegen aangevoerd'''. Het graniet zal onder andere worden '''gebruikt bij de granietdorpels, de taatsen en de slagstijlen'''. In verschillende zendingen '''komt er plm. 48 m3 graniet uit Noorwegen in Lemmer aan'''. Ook worden er '''16680 vloertegels''' geleverd. Een zware storm veroorzaakt '''schade aan het dak van de kalkloods'''.  

Het stoort de opzichters meer dan eens dat de aannemers verstek laten gaan op de bouwplaats. Zij willen daarom een gesprek met de aannemers en de hoofdingenieur ir. D.F. Wouda, waarin de '''aannemers verplicht worden aanwezig te zijn. Zij moeten in het vervolg intensief toezicht te houden op de werklieden en de aangevoerde materialen'''.

Op '''meerdere plaatsen wordt er gewerkt''' aan de voorbereidingen: bij '''Louis Smulders in Utrecht ([[Machinefabriek Jaffa]]) wordt gewerkt aan de leidingen voor de condensatie-installatie''' en bij de '''firma Zuidema in Heerenveen worden de kozijnen''' gemaakt.

Begin '''januari 1918''' wordt de '''bekisting rondom het ketelhuis''' '''weggehaald'''. Over het  resultaat onder het muurwerk is de '''opzichter niet tevreden'''. Dat zal voor een deel '''overnieuw''' gedaan moeten worden, maar het gebeurt pas nadat er de nodige woorden tussen opzichter en aannemer zijn gewisseld.  

<br>Een andere oorzaak, waardoor het werk stilligt, is de '''onregelmatige aanvoer van benodigde materialen'''. Of het nu om graniet of metselsteen gaat. '''Door de schaarste stijgen de prijzen'''. Voor '''1000 kg. portlandcement moet opeens f 3,00 extra''' worden betaald.  

'''Eind februari''' wordt er een '''begin gemaakt met het verleggen van de zeedijk'''. Het '''storten van beton gaat op verschillende plaatsen vrijwel onafgebroken''' door: '''bij de vloer in het ketelhuis en in de machinehal, bij de zuig- en persbuizen, bij de ketelblokken'''.   

Eind maart kan er een '''begin worden gemaakt door installateurs van Louis Smulders met het plaatsen van de condensatiebuizen'''.

<br>Het gebouw komt al een eindje van de grond, om precies te zijn: '''tot de onderkant van de kelderkozijnen'''.

<br>Inmiddels is er ook een '''begin gemaakt om de granietdorpels te stellen waar de sluisdeuren op worden geplaatst'''.

In '''juli 1918''' worden er '''voorbereidingen''' getroffen om de '''sluisdeuren op hun plaats te gaan hangen'''. Er begint '''enige tijdsdruk''' op dit werk te ontstaan. Er wordt '''geëist''' dat '''alle acht de sluisdeuren voor 1 oktober zijn geplaatst en gebruikt kunnen worden'''. Op dat moment is de zeedijk al omgelegd en zullen de sluisdeuren het zeewater als '''zeekerende''' '''wering''' tegen moeten houden. Halverwege de maand is de eerste sluisdeur inderdaad op zijn plaats gebracht.

Bij bovenstaande foto is goed te zien dat de afmetingen van '''de machinehal''' fors zijn. Behalve dat, is het ook interessant om te weten dat er vanaf de vloer van de machinehal gerekend, '''nog twee ruimten onder die hal''' zijn.

<br>De eerste is zichtbaar: '''de kelder''' waar de condensor staat opgesteld; de tweede die '''de catacombe''' wordt genoemd is niet zichtbaar. De catacombe zit '''onder de kelder''' en is '''de ruimte''' waarin de '''zuigbuizen''' het gemaal vanuit de boezem binnenkomen en naar de centrifugaalpompen voeren.  

Inmiddels zijn we in '''september''' 1918, het begint slechter weer te worden en meerdere keren wordt het werk onderbroken. De '''vloer van de''' '''condensatieinrichting''' wordt aangelegd, eind september wordt de '''bewapening van de vloer gesteld'''. Daarnaast wordt er '''aan het [[ontvang- en stortebed]] gewerkt'''.

<br>De '''deurkozijnen zijn gemaakt van Amerikaans grenenhout'''.

Opzichter Miedema verbaast zich over de '''prijs van het metselwerk voor het ketelhuis: f 9,50 voor 1000 stenen en inclusief voegwerk is dat f 12,50, bij de machinehal was dit nog f 11,75'''.  

'''In het ketelhuis wordt aan de onderkant van de [[lateien]] ruimte vrijgelaten om de ketels naar binnen te kunnen brengen'''.

Soms is het nodig om de '''hulp in te roepen van medewerkers van [[machinefabriek Jaffa]]'''. Begin oktober wordt er per telegram verzocht een monteur naar Lemmer te laten komen, de volgende dag is de tekenaar aanwezig om te adviseren bij '''het stellen van de bouten van de [[condensatieinrichting]]'''.  

Behalve dat er aan de buitenzijde van het gebouw, ketelhuis en machinehal wordt gewerkt, wordt er '''in oktober 1918''' inmiddels ook binnen hard doorgewerkt. Men is '''bezig om de bekisting te plaatsen''' '''voor de condenstatie-inrichting''' in de kelder en ook is er een begin gemaakt met '''het plaatsen van de kap'''.  

De opzichters zijn '''allerminst tevreden over het tempo en de gestage vorderingen''', die daar het gevolg van zijn. Besloten wordt om '''een nieuwe aanbesteding uit te schrijven''', om zodoende meer aannemers en arbeiders aan het werk te krijgen. Een week later lijkt er nog nauwelijks verbetering te zijn.  

Aannemer J. Zoethout is met één man personeel begonnen met '''het stellen van de tweede condensatie-inrichting'''.  

'''Eind november komt er toch schot in de zaak''', de '''dakpannen''' zijn ondertussen aangevoerd en er wordt een begin gemaakt met '''het leggen''' van de dakpannen. De '''topgevel aan de boezemzijde is op 7 december 1918''' gereed, aan de zeezijde zijn in de topgevel '''twee stenen aangebracht die het jaartal markeren: Anno 1918'''.

'''Half december''' komt er '''een motorboot van de Firma Smulders uit Utrecht met daarop onderdelen van de loopkraan''', die in de machinehal geïnstalleerd zal gaan worden met tevens een hijskraan.  

In '''april 1919''' worden de eerste '''zendingen van de Machinefabriek Jaffa uit Utrecht van het schip''' gehaald. De Gebroeders Broersma willen deze opdracht uitvoeren voor een bedrag van f 450,-, de opzichter wil niet verder gaan dan f 250,-. In '''ruil''' daarvoor wordt '''het gebruik van de al aanwezige loopkraan in het machinegebouw''' aangeboden. Tegelijkertijd worden de '''oververhitters geplaatst''' door J. Zoethout, samen met zeven medewerkers.  

Twee '''monteurs van Louis Smulders''', hierbij geassisteerd door vier sjouwers, beginnen vervolgens te werken aan '''de installatie ter plaatse: pompen en ketels'''.

Omdat nu '''alle grote onderdelen''' in zowel het Machinegebouw als het Ketelhuis '''staan opgesteld''', kan er binnen '''begonnen''' worden '''met het leggen van de tegelvloer en de keldervloer'''. Het '''tarief''' dat hiervoor in rekening wordt gebracht is '''f 1,40 per vierkante meter''', in het overzicht staat een opsomming van de aantallen tegels per kleur en maat. Het gaat om bijna '''dertigduizend tegels'''.