Machinist

aan deze pagina wordt nog gewerkt

De machinist heeft als taak erop toe te zien dat de stoomwerktuigen op de juiste manier en met grote regelmaat hun arbeid kunnen leveren. Hij heeft daarbij de supervisie over de gehele stoominstallatie: de stoomketel, de stoommachines en alle bijbehorende hulpapparatuur.
Hij moet daarbij voortdurend waken voor gevaren die zich tijdens het werken met de machines en toestellen kunnen voordoen.
De vakopleiding tot machinist vraagt kennis van de opbouw en werking van stoommachines en alles wat daarbij tot een complete stoominstallatie behoort.
Zowel de machinist als de eigenaar van de stoomtoestellen moeten op de hoogte zijn van de eisen die aan het uitoefenen van een dergelijke functie worden gesteld.

De werkzaamheden van de machinist worden bepaald door de omvang en het doel van de stoominstallatie.
Vaak wordt er onderscheid gemaakt: een machinist kan zijn werk uitoefenen bij de spoorwegen (spoorwegmachinist), op de grote vaart (scheepsmachinist) of bij stoombedrijven op het vaste land (landmachinist). Tot de stoombedrijven op het vaste land behoren ook de stoomgemalen.
In principe behoren tot de werkzaamheden van de machinist het stoken van de ketel, het verzorgen van de stoommachine, maar ook het overbrengen van het bewegende arbeidsvermogen op het productiesysteem.
Bij de uitgebreide stoominstallaties van fabrieken of de grote gemalen kan één enkel persoon dit werk niet allemaal tegelijk uitvoeren. Daarom krijgt hij extra personeel toegewezen, die eenvoudiger werkzaamheden kunnen overnemen: het schoonhouden, poetsen, smeren, aanvoer van brandstof (steenkolen). Ook de afvoer van as en sintels kan door helpers worden verricht.
Het stoken van de ketels gebeurt dan door de stokers, een werkzaamheid die veel vakbekwaamheid vraagt. De stoker moet een goed oog voor de veiligheid hebben en hij moet vooral zuinig kunnen stoken. Het is van belang dat de machinist de geheimen van het stokersvak ook zelf beheerst en zijn kennis en vaardigheden op de stokers kan overbrengen.

Naast de vakkennis wordt van een machinist ook andere eigenschappen gevraagd: verantwoordelijkheidsgevoel, eerlijkheid, en plichtsbesef. Een machinist moet sociaal gezien goed kunnen omgaan met zijn personeel met een juist begrip van de verhoudingen in zijn organisatie.
Het is een voordeel als de machinist gebruik kan maken van veel ervaring en een gedegen algemene ontwikkeling.

De gezondheid en lichaamskracht van een machinist worden vaak op de proef gesteld. De werkzaamheden omvatten zware lichamelijke inspanningen bij het stoken van de ketel, regelen van het vuur, het aanzetten en stoppen van de machines. <De arbeidstijd van een machinist duurt meestal een paar uur langer dan de normale werkdag i.v.m. het voorbereiden en verzorgen van de machines. Hiertoe behoren ook handelingen als het schoonmaken van de roookkanalen en de ketels. Bij grote revisies en reparaties moet er vaak dag en nacht worden doorgewerkt: de installatie moet zo snel mogelijk weer in bedrijf gesteld worden.