J.L. Hooglandgemaal: verschil tussen versies

Versie van 7 mrt 2017 14:45

Het J.L. Hooglandgemaal is het tweede boezemgemaal van Wetterskip Fryslân.
Dit tweede gemaal is een elektrisch gemaal in Stavoren dat gereed kwam in 1966. Het bouwwerk met een gebogen dak is een ontwerp van de architect P. de Vries. Het heeft een moderne hoge en lichte machinehal.

Het J.L. Hooglandgemaal staat net buiten de stad aan de Zuiderweg, aan het einde van het Johan Frisokanaal bij de waterkerende dijk van het IJsselmeer. Het toevoerkanaal is in 1966 gegraven en het gemaal is in 1968 in gebruik gesteld.

600×400px

In de hal staan vier schroefpompen. Het gemaal pompt het water vanuit de Friese boezem op het IJsselmeer. De afvoercapaciteit van het J.L. Hooglandgemaal was in aanleg met een capaciteit van ruim 6000 m3 per minuut anderhalf maal groter dan het eerste boezemgemaal: het Woudagemaal.

450×600px

Op 10 mei 1967 werd het gemaal officieel geopend.
Het gemaal is gelegen ten zuiden van de Johan Frisosluis, gelegen aan het Johan Frisokanaal.

Het J.L. Hooglandgemaal neemt de taak over van het oorspronkelijke gemaal in Friesland dat ook water loost op het IJsselmeer, namelijk het ir. D.F. Woudagemaal te Lemmer. Dit gemaal hoeft nu alleen nog bij zeer hoge en kritieke waterstanden bij te springen.

Aan het gemaal bij Stavoren zit wel een historisch verhaal vast. Ir. D.F. Wouda heeft aan provinciale staten van Friesland in zijn studie naar het waterbeheer in de provincie aanbevolen om twee stoomgemalen te bouwen: één bij Lemmer en één bij Stavoren. Met die studie is men overigens niet over één nacht ijs gegaan. De eerste adviezen worden al medio 1880 uitgebracht.

Met de bouw van twee stoomgemalen wil ir. Wouda bereiken dat er twee punten aan de Zuiderzee komen, namelijk Lemmer en Stavoren, waar het water uit de Friese boezem uitgeslagen zal kunnen worden.
Het gemaal bij Stavoren is er aanvankelijk nooit gekomen, althans niet in de tijd van Wouda. Dat is waarschijnlijk een financiële kwestie geweest.

Het gemaal bij Tacozijl ir. D.F. Woudagemaal is in ieder geval wel veel duurder uitgevallen dan was begroot. De aanneemsom van 1,8 miljoen gulden wordt uiteindelijk een uitgavepost van 2,8 miljoen gulden. Dan krijg je binnen de politiek niet direct de handen op elkaar om in 1920 aansluitend nog een tweede gemaal te gaan bouwen.

Het zou tot 1966 duren, voordat het door Wouda beoogde tweede gemaal inderdaad wordt gebouwd. De oorzaak dat het eerder beoogde gemaal er na ruim 45 jaar toch nog komt, is de overstroming in 1965, waarbij 100.000 hectare land blank komt te staan. Ir. D.F. Wouda krijgt met zijn eerder advies alsnog gelijk: bouw twee boezem (stoom)gemalen.

Het is een volstrekt onmogelijke opgave voor het ir. D.F. Woudagemaal om al dat water binnen een korte termijn weg te malen.
Op dat moment wordt de noodzaak van een tweede boezemgemaal wel heel erg duidelijk en dan komt er ook schot in de besluitvorming.

600×450px

Op zaterdag 28 mei 2011 is het J.L. Hooglandgemaal in Stavoren open gesteld voor publiek. Belangstellenden zijn deze dag tussen 10.00-16.00 uur van harte welkom om een kijkje te nemen in het gemaal. Het gemaal is namelijk ‘Klaar voor de toekomst'. Alle pompen zijn gereviseerd en geautomatiseerd en de capaciteit van het gemaal is nog eens aanmerkelijk vergroot.
Voor de (her)ingebruikname van het gemaal geeft de heer J. Atsma, staatsecretaris van infrastructuur en milieu, het startsein op donderdag 26 mei. De open dag biedt een unieke kans op het gemaal van binnen te bekijken.

Het Hooglandgemaal kan nu volledig op afstand (via telemetrie) vanuit Leeuwarden worden bediend.
Het gemaal is bovendien visvriendelijk gemaakt. Vissen kunnen zonder problemen door het gemaalstelsel zwemmen.

Dankzij de capaciteitsuitbreiding heeft het gemaal nu een maximum capaciteit van 120 kubieke meter per seconde, dus 7200 m3 per minuut, waar het ir D.F. Woudagemaal een capaciteit heeft van 4.000 m3 per minuut met een maximum van 4.500 m3 per minuut.
Omdat het J.L. Hooglandgemaal een elektrisch gemaal is, kan het ook veel sneller worden bijgezet, als er sprake is van hoog water in de Friese boezem. Het J.L. Hooglandgemaal is tegenwoordig dan ook als het hoofdgemaal gezien en slaat het water eveneens van de boezem uit naar het IJsselmeer, wanneer natuurlijke lozing via de verschillende sluizen niet mogelijk is.

Als de omstandigheden minder gunstig zijn, b.v. een moeilike aanvoer van boezemwater, of een plotselinge en extreme toename van de waterstand in de Friese boezem is het ir D, F. Woudagemaal een zeer gewaardeerd reserve.

Het Hooglandgemaal is niet open voor publiek.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-Het '''J.L. Hooglandgemaal''' is een '''elektrisch [[gemaal]] in Stavoren''' dat gereed kwam in 1966. Het bouwwerk met een gebogen dak is een ontwerp van de '''architect P. de Vries'''. Het heeft een moderne hoge en lichte machinehal.
+Het '''J.L. Hooglandgemaal''' is '''het tweede boezemgemaal''' van Wetterskip Fryslân.
+<br>Dit tweede gemaal is een '''elektrisch [[gemaal]] in Stavoren''' dat gereed kwam in 1966. Het bouwwerk met een gebogen dak is een ontwerp van de '''architect P. de Vries'''. Het heeft een moderne hoge en lichte machinehal.
+Het '''J.L. Hooglandgemaal''' staat '''net buiten de stad''' '''aan de Zuiderweg''', aan het einde van het Johan Frisokanaal bij de waterkerende dijk van het IJsselmeer. Het '''toevoerkanaal is in 1966 gegraven''' en het gemaal is '''in 1968 in gebruik gesteld'''.
-Het '''J.L. Hooglandgemaal''' staat '''net buiten de stad''' '''aan de Zuiderweg''', aan het einde van het Johan Frisokanaal bij de dijk van het IJsselmeer. Het toevoerkanaal is in 1966 gegraven en het gemaal is in 1968 in gebruik gesteld.
 [[Bestand:J_L_Hooglandgemaal_Stavoren.jpg|600×400px|link=]]
-In de hal staan '''vier [[schroefpomp|schroefpompen]]'''. Het gemaal pompt het [[water]] '''vanuit de [[Friese boezem]] op het [[IJsselmeer]]'''. De '''[[afvoercapaciteit]]''' van het J.L. Hooglandgemaal is met ruim 6000 m3 per minuut anderhalf maal groter dan die van het '''[[Ir. D.F. Woudagemaal|Woudagemaal]]'''.
+In de hal staan '''vier [[schroefpomp|schroefpompen]]'''. Het gemaal pompt het [[water]] '''vanuit de [[Friese boezem]] op het [[IJsselmeer]]'''. De '''[[afvoercapaciteit]]''' van het J.L. Hooglandgemaal was in aanleg met een capaciteit van ruim 6000 m3 per minuut anderhalf maal groter dan het eerste boezemgemaal: het '''[[Ir. D.F. Woudagemaal|Woudagemaal]]'''.
 [[Bestand:J_L_Hooglandgemaal_Schroefpomp.jpg|450×600px|link=]]
 Op '''10 mei 1967 werd het gemaal officieel geopend'''.
-<br>Het is gelegen '''ten zuiden van de Johan Frisosluis''', gelegen aan het Johan Frisokanaal.
+<br>Het gemaal is gelegen '''ten zuiden van de Johan Frisosluis''', gelegen aan het Johan Frisokanaal.
-Het [[J.L. Hooglandgemaal]] nam de taak over van het andere gemaal in Friesland dat water loost op het IJsselmeer, namelijk het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' te '''Lemmer'''. Dit gemaal hoeft nu alleen nog bij zeer hoge [[waterstand|waterstanden]] bij te springen.
-Aan het gemaal bij Stavoren zit wel een '''historisch''' verhaal vast. '''[[Ir. D.F. Wouda]]''' heeft aan provinciale staten van Friesland in zijn studie naar het waterbeheer in de provincie '''aanbevolen om twee stoomgemalen te bouwen: één bij Lemmer en één bij Stavoren'''.
+Het '''J.L. Hooglandgemaal''' neemt de taak over van het oorspronkelijke gemaal in Friesland dat ook water loost op het IJsselmeer, namelijk het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' te '''Lemmer'''. Dit gemaal hoeft nu alleen nog bij zeer hoge en kritieke [[waterstand|waterstanden]] bij te springen.
-Met die studie was men overigens niet over één nacht ijs gegaan. De '''eerste adviezen worden al medio 1880 uitgebracht'''.
-Met '''de bouw van twee stoomgemalen''' wilde ir. Wouda bereiken dat er twee punten aan de Zuiderzee waren, Lemmer en Stavoren, waar het water uit de '''[[Friese boezem]]''' uitgeslagen zou kunnen worden.
+Aan het gemaal bij Stavoren zit '''wel een historisch verhaal''' vast. '''[[Ir. D.F. Wouda]]''' heeft aan provinciale staten van Friesland in zijn studie naar het waterbeheer in de provincie '''aanbevolen om twee stoomgemalen te bouwen: één bij Lemmer en één bij Stavoren'''.
-<br>Het gemaal bij Stavoren is er aanvankelijk nooit gekomen, althans '''niet in de tijd van Wouda'''. Dat was waarschijnlijk een centenkwestie.
+Met die studie is men overigens niet over één nacht ijs gegaan. De '''eerste adviezen worden al medio 1880 uitgebracht'''.
-<br>Het gemaal bij Tacozijl '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' was al veel duurder geworden dan was begroot. De aanneemsom van 1,8 miljoen gulden werd uiteindelijk 2,5 miljoen gulden. Dan krijg je binnen de politiek niet direct de handen op elkaar om in 1920 aansluitend nog een tweede gemaal te gaan bouwen.
-<br>Het '''zou tot 1966 duren''', voordat het door Wouda beoogde '''tweede gemaal''' zou worden gebouwd. De oorzaak dat het eerder beoogde gemaal er na ruim 45 jaar toch nog kwam, was de overstroming in 1965, waarbij 100.000 hectare land blank kwam te staan. Ir. D.F. Wouda kreeg met zijn eerder advies alsnog gelijk: '''bouw twee boezem (stoom)gemalen'''.
+Met '''de bouw van twee stoomgemalen''' wil ir. Wouda bereiken dat er twee punten aan de Zuiderzee komen, namelijk Lemmer en Stavoren, waar het water uit de '''[[Friese boezem]]''' uitgeslagen zal kunnen worden.
-<br>Het was een '''volstrekt onmogelijke opgave''' voor het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' om al dat water binnen een korte termijn weg te malen.
+<br>Het '''gemaal bij Stavoren is er aanvankelijk nooit gekomen''', althans '''niet in de tijd van Wouda'''. Dat is waarschijnlijk een financiële kwestie geweest.
-<br>'''Op dat moment werd de noodzaak van een tweede boezemgemaal wel heel erg duidelijk''' en kwam er ook schot in de besluitvorming.
+Het gemaal bij Tacozijl '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' is in ieder geval wel '''veel duurder uitgevallen dan was begroot'''. De aanneemsom van 1,8 miljoen gulden wordt uiteindelijk een uitgavepost van 2,8 miljoen gulden. Dan krijg je binnen de politiek niet direct de handen op elkaar om '''in 1920 aansluitend nog een tweede gemaal''' te gaan bouwen.
+Het '''zou tot 1966 duren''', voordat het door Wouda beoogde '''tweede gemaal''' inderdaad wordt gebouwd. De '''oorzaak''' dat het eerder beoogde gemaal er na ruim 45 jaar toch nog komt, is '''de overstroming in 1965''', waarbij '''100.000 hectare land blank''' komt te staan. Ir. D.F. Wouda krijgt met zijn eerder advies alsnog gelijk: '''bouw twee boezem (stoom)gemalen'''.
+Het is een '''volstrekt onmogelijke opgave''' voor het '''[[ir. D.F. Woudagemaal]]''' om al dat water '''binnen een korte termijn''' weg te malen.
+<br>'''Op dat moment wordt de noodzaak van een tweede boezemgemaal wel heel erg duidelijk''' en dan komt er ook schot in de besluitvorming.
 [[Bestand:J.L.Hooglandgemaal_2.jpg|600×450px|link=]]
-Op zaterdag 28 mei 2011 is het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' in Stavoren open gesteld voor publiek. Belangstellenden zijn deze dag tussen 10.00-16.00 uur van harte welkom om een kijkje te nemen in het gemaal. '''Het gemaal is namelijk ‘Klaar voor de toekomst''''. Alle '''pompen zijn gereviseerd en geautomatiseerd''' en de '''[[capaciteit]] van het gemaal is vergroot'''.
+Op zaterdag 28 mei 2011 is het '''[[J.L. Hooglandgemaal]]''' in Stavoren open gesteld voor publiek. Belangstellenden zijn deze dag tussen 10.00-16.00 uur van harte welkom om een kijkje te nemen in het gemaal. '''Het gemaal is namelijk ‘Klaar voor de toekomst''''. Alle '''pompen zijn gereviseerd en geautomatiseerd''' en de '''[[capaciteit]] van het gemaal is nog eens aanmerkelijk vergroot'''.
-<br>Voor de '''ingebruikname''' van het gemaal geeft de heer''' J. Atsma, staatsecretaris van infrastructuur en milieu, het startsein op donderdag 26 mei'''. De open dag biedt een unieke kans op het gemaal van binnen te bekijken.
+<br>Voor de '''(her)ingebruikname''' van het gemaal geeft de heer '''J. Atsma, staatsecretaris van infrastructuur en milieu, het startsein op donderdag 26 mei'''. De open dag biedt een unieke kans op het gemaal van binnen te bekijken.
+Het Hooglandgemaal kan nu '''volledig op afstand (via telemetrie) vanuit Leeuwarden worden bediend'''.
+<br>Het gemaal is '''bovendien visvriendelijk''' gemaakt. Vissen kunnen '''zonder problemen door het gemaalstelsel zwemmen'''.
-Het gemaal kan nu '''volledig op afstand (via telemetrie) worden bediend'''.
+Dankzij de capaciteitsuitbreiding heeft het gemaal '''nu een maximum capaciteit van 120 kubieke meter per seconde, dus 7200 m3 per minuut''', waar het '''[[ir D.F. Woudagemaal]]''' een capaciteit heeft van 4.000 m3 per minuut met een maximum van 4.500 m3 per minuut.
+<br>Omdat het '''J.L. Hooglandgemaal''' een elektrisch gemaal is, kan het ook veel sneller worden bijgezet, als er sprake is van hoog water in de Friese boezem. Het '''J.L. Hooglandgemaal''' is tegenwoordig dan ook als '''het hoofdgemaal''' gezien en slaat het water eveneens van de boezem uit naar het IJsselmeer, wanneer '''[[natuurlijke lozing]]''' via de verschillende '''sluizen''' niet mogelijk is.
-Het gemaal is bovendien visvriendelijk. Vissen kunnen zonder problemen door het gemaalstelsel zwemmen.
+Als de omstandigheden minder gunstig zijn, b.v. een moeilike aanvoer van boezemwater, of een plotselinge en extreme toename van de waterstand in de Friese boezem is '''het ir D, F. Woudagemaal''' '''een zeer gewaardeerd reserve'''.
-<br>Dankzij de capaciteitsuitbreiding heeft het gemaal '''nu een maximum capaciteit van 120 kubieke meter per seconde,dus 7200 m3 per minuut''', waar het '''[[ir D.F. Woudagemaal]]''' een capaciteit heeft van 4.000 m3 per minuut met een maximum van 4.500 m3 per minuut.
-<br>Omdat het '''J.L. Hooglandgemaal''' een elektrisch gemaal is, kan het veel sneller worden bijgezet, als er sprake is van hoog water in de Friese boezem. Het '''J.L. Hooglandgemaal''' slaat het water uit de boezem uit naar het IJsselmeer, wanneer '''[[natuurlijke lozing]]''' via de verschillende sluizen niet mogelijk is, of wanneer daar onvoldoende capaciteit is.
 Het Hooglandgemaal is niet open voor publiek.