Désirée Brakenhoff
28 apr 2022 lid geworden
geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
<div style="margin: auto; text-align: center;"><ul style="margin: 0;><!-- | <div style="margin: auto; text-align: center;"><ul style="margin: 0;><!-- | ||
--><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">[[Bestand:921 Toegansdeurtje.jpg|miniatuur|geen|x260px|Fig. 5. Blauwdruk voor bouwtekening toegangsdeurtje.]]</li><!-- | --><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">[[Bestand:921 Toegansdeurtje.jpg|miniatuur|geen|x260px|Fig. 5. Blauwdruk voor bouwtekening toegangsdeurtje.<ref name="Inventaris nummer 921" />]]</li><!-- | ||
--><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">[[Bestand:Doorgang van toegangsdeurtje naar schutwand.jpg |miniatuur|geen|x260px|Fig. 6. Doorgang van toegangsdeurtje naar schutwand.]]</li> | --><li style="display: inline-block; margin: 0.5em; vertical-align: top;">[[Bestand:Doorgang van toegangsdeurtje naar schutwand.jpg |miniatuur|geen|x260px|Fig. 6. Doorgang van toegangsdeurtje naar schutwand.]]</li> | ||
</ul></div> | </ul></div> | ||
==Functies== | ==Functies== | ||
[[Bestand:PWS 05651.jpg|miniatuur|upright=1.5|Fig. 7. Foto dd. 27/05/1918 tijdens bouw eerste schoorsteen.<ref>Tresoar, uit het fotoarchief van de Provinciale Waterstaat van Friesland</ref>]] | [[Bestand:PWS 05651.jpg|miniatuur|upright=1.5|Fig. 7. Foto dd. 27/05/1918 tijdens bouw eerste schoorsteen.<ref name="Tresoar, fotoarchief PWS>Tresoar, uit het fotoarchief van de Provinciale Waterstaat van Friesland</ref>]] | ||
[[Bestand:PWS 05663.jpg|miniatuur|upright=1.5|Fig. 8. Foto dd. 18/07/1919 tijdens bouw tweede schoorsteen.<ref name="Tresoar, fotoarchief PWS/>]] | |||
De schoonmaakopening en het bijbehorende deurtje vervullen diverse functies. Om te beginnen konden de metselaars tijdens de bouw via deze opening de schoorsteen binnenkomen en verlaten. Ook konden de bouwmaterialen op deze wijze naar binnen worden gebracht. Waarschijnlijk konden mensen en materialen tijdens de bouw van de (eerste) schoorsteen ook binnengebracht worden via de openingen die voor de aansluiting met de rookgaskanalen waren opengelaten. Het is onbekend in hoeverre dit tijdens de bouw van de tweede schoorsteen ook nog mogelijk was. | De schoonmaakopening en het bijbehorende deurtje vervullen diverse functies. Om te beginnen konden de metselaars tijdens de bouw via deze opening de schoorsteen binnenkomen en verlaten. Ook konden de bouwmaterialen op deze wijze naar binnen worden gebracht. Waarschijnlijk konden mensen en materialen tijdens de bouw van de (eerste) schoorsteen ook binnengebracht worden via de openingen die voor de aansluiting met de rookgaskanalen waren opengelaten. Het is onbekend in hoeverre dit tijdens de bouw van de tweede schoorsteen ook nog mogelijk was. | ||
De schoonmaakopening heeft tijdens de bouw van de tweede schoorsteen waarschijnlijk ook een rol gespeeld met betrekking tot de hijsinstallatie die gebruikt werd om stenen en ander materiaal op te hijsen. Bij de eerste schoorsteen, waarbij een zogenaamde galg als hijsinstallatie is gebruikt, was dit niet nodig. Op een foto gedateerd 27 mei 1918 (Fig. 7) is te zien dat het hijstouw aan de ene kant van de galg langs de buitenkant van de schoorsteen naar beneden loopt; de andere kant, niet zichtbaar op de foto, zal het door het inwendige van de schoorsteen naar beneden lopen. Het hijstouw hoeft dus niet door een opening onderaan de schoorsteen naar binnen/buiten. Bij de tweede schoorsteen is er een andere hijsinstallatie gebruikt, een driepoot. Daarbij lopen beide uiteinden van het hijstouw door de het inwendige van de schoorsteen naar beneden. Onderaan | De schoonmaakopening heeft tijdens de bouw van de tweede schoorsteen waarschijnlijk ook een rol gespeeld met betrekking tot de hijsinstallatie die gebruikt werd om stenen en ander materiaal op te hijsen. Bij de eerste schoorsteen, waarbij een zogenaamde galg als hijsinstallatie is gebruikt, was dit niet nodig. Op een foto gedateerd 27 mei 1918 (Fig. 7) is met enige moeite te zien dat het hijstouw aan de ene kant van de galg langs de buitenkant van de schoorsteen naar beneden loopt; de andere kant, niet zichtbaar op de foto, zal het door het inwendige van de schoorsteen naar beneden lopen. Het hijstouw hoeft dus niet door een opening onderaan de schoorsteen naar binnen/buiten. Bij de tweede schoorsteen is er een andere hijsinstallatie gebruikt, een driepoot. Daarbij lopen beide uiteinden van het hijstouw door de het inwendige van de schoorsteen naar beneden. Onderaan moest dan het uiteinde waar (door een paard) aan getrokken werd om de last naar boven te hijsen, door een opening naar buiten lopen. Dit kon via de schoonmaakopening. | ||
<br clear=all> | |||
Naast deze rol tijdens de bouw heeft het deurtje door de jaren heen een belangrijke functie gehad bij het opstarten van het gemaal. Het verschaft de stokers/machinisten toegang tot het inwendige van de nog koude schutwand. Door deze voor te verwarmen wordt de trek op gang gebracht. In het verleden werd dit gedaan door het stoken van een vuur van houtwol. Tegenwoordig wordt er bij het opstarten een gasbrander geplaatst in de gang achter het | Naast deze rol tijdens de bouw heeft het deurtje door de jaren heen een belangrijke functie gehad bij het opstarten van het gemaal. Het verschaft de stokers/machinisten toegang tot het inwendige van de nog koude schutwand. Door deze voor te verwarmen wordt de trek op gang gebracht. In het verleden werd dit gedaan door het stoken van een vuur van houtwol. Tegenwoordig wordt er bij het opstarten een gasbrander geplaatst in de gang achter het toegangsdeurtje. Om valse trek te voorkomen wordt het deurtje overigens vervangen door een dicht exemplaar wanneer het gemaal in bedrijf is (zie Fig. 9). Op dagen dat het gemaal niet in bedrijf is, wordt het deurtje van Fig. 1 gebruikt. Lucht van buiten kan dan vrij via het raster van het deurtje via de schutwand naar boven stromen, wat helpt om deze goed geventileerd en droog te houden. | ||