Fabrieksschoorstenen: verschil tussen versies

246 bytes toegevoegd ,  19 mei 2022
Twee afbeeldingen toegevoegd
(Alinea toegevoegd over het metselen van een schoorsteen)
(Twee afbeeldingen toegevoegd)
Regel 31: Regel 31:


=== Het metselen van een schoorsteen ===
=== Het metselen van een schoorsteen ===
Om redenen van kostenbesparing wordt vanaf eind negentiende eeuw de schacht van binnenuit en 'over de hand' gemetseld met passende radiaalstenen en gevoegd, zonder gebruik te maken van een steiger aan de buitenzijde. Als alternatief wordt een werksteiger aan de binnenzijde van de schacht toegepast, bestaande uit een rond plateau van op balken gemonteerde houten planken. In het midden van het plateau is een vierkant gat uitgespaard waardoor bouwmaterialen en andere bouwattributen naar boven kunnen worden aangevoerd. Voor het ophijsen hiervan wordt gebruik gemaakt van een lier, hetzij via het hart van de schacht, hetzij via de buitenkant. Bij een schoorsteen met een kleinere diameter wordt hiertoe een galgboom bevestigd aan de klimijzers aan de binnenkant van de schacht die de werklieden gebruikten om boven te komen. Bij grote schoorstenen wordt veelal een bok in de vorm van een driepoot toegepast. Na het opmetselen van vijf lagen stenen wordt de werksteiger op een hoger niveau gebracht.  
[[Bestand:Schoorsteen in aanbouw.jpg|miniatuur|upright=0.9|Schoorsteen in aanbouw]]
 
Om redenen van kostenbesparing wordt vanaf eind negentiende eeuw de schacht van binnenuit en 'over de hand' gemetseld met passende radiaalstenen en gevoegd, zonder gebruik te maken van een steiger aan de buitenzijde. Als alternatief wordt een werksteiger aan de binnenzijde van de schacht toegepast, bestaande uit een rond plateau van op balken gemonteerde houten planken (zie afbeelding rechts). In het midden van het plateau is een vierkant gat uitgespaard waardoor bouwmaterialen en andere bouwattributen naar boven kunnen worden aangevoerd. Voor het ophijsen hiervan wordt gebruik gemaakt van een lier, hetzij via het hart van de schacht, hetzij via de buitenkant. Bij een schoorsteen met een kleinere diameter wordt hiertoe een galgboom bevestigd aan de klimijzers aan de binnenkant van de schacht die de werklieden gebruikten om boven te komen. Bij grote schoorstenen wordt veelal een bok in de vorm van een driepoot toegepast. Na het opmetselen van vijf lagen stenen wordt de werksteiger op een hoger niveau gebracht.  
[[Bestand:Hulpmiddelen bij de bouw van de schacht.jpg|miniatuur|links|upright=1.8|Hulpmiddelen bij de bouw van de schacht]]
<br clear=all>
==='''Vormgeving'''===
==='''Vormgeving'''===
In de jaren '''tussen 1775 en 1820''' worden er vooral '''vierkante schoorstenen''' gebouwd, zonder enige versterking van de voet of sokkel.
In de jaren '''tussen 1775 en 1820''' worden er vooral '''vierkante schoorstenen''' gebouwd, zonder enige versterking van de voet of sokkel.