Anonieme gebruiker
geen bewerkingssamenvatting
imported>Jan Pieter Rottine Geen bewerkingssamenvatting |
imported>Jan Pieter Rottine Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 146: | Regel 146: | ||
===='''waaiersluis'''==== | ===='''waaiersluis'''==== | ||
Een waaiersluis is een speciale sluis, die als voornaamste eigenschap heeft dat hij tegen de waterdruk in geopend en gesloten kan worden. Dit type sluis is uitgevonden door Jan Blanken (1755-1838), de zoon van een dorpstimmerman uit Bergambacht. Blanken was Inspecteur-Generaal bij de Waterstaat van 1808 tot 1826, ten tijde van Napoleon. De uitvinding werd betwist door enkele personen die claimden dat zij dit idee eerder hadden geopperd. De uitvoering hiervan heeft echter nooit eerder plaatsgevonden. Blanken heeft zijn recht met succes kunnen verdedigen. Van dit type sluis zijn nog maar enkele exemplaren in Nederland te vinden. | Een '''waaiersluis''' is een '''speciale sluis''', die als '''voornaamste eigenschap heeft dat hij tegen de waterdruk in geopend en gesloten kan worden'''. | ||
Een waaierdeur bestaat uit twee aan elkaar verbonden delen, die rond kunnen draaien in een komvormige inkassing. Het ene blad heeft een breedte van 5/6 van het andere blad. De delen vormen samen een soort waaier. De waaierdeuren kunnen naar beide zijden het water keren. Door de waaierkas via buizen met water te vullen verandert de druk op de deuren zodanig dat deze zowel tegen de stroom in als met de stroom mee open en dicht gedraaid kunnen worden | <br>Dit type sluis is '''uitgevonden door Jan Blanken (1755-1838)''', de zoon van een dorpstimmerman '''uit Bergambacht'''. Blanken was Inspecteur-Generaal bij de Waterstaat van 1808 tot 1826, ten tijde van Napoleon. De uitvinding werd betwist door enkele personen die claimden dat zij dit idee eerder hadden geopperd. De uitvoering hiervan heeft echter nooit eerder plaatsgevonden. Blanken heeft zijn recht met succes kunnen verdedigen. Van dit type sluis zijn nog maar enkele exemplaren in Nederland te vinden. | ||
<br>Een waaierdeur '''bestaat uit twee aan elkaar verbonden delen''', die '''rond kunnen draaien in een komvormige inkassing'''. '''Het ene blad heeft een breedte van 5/6 van het andere blad'''. De delen vormen '''samen een soort waaier'''. | |||
<br>De waaierdeuren kunnen '''naar beide zijden het water keren'''. Door de''' waaierkas via buizen met water te vullen verandert de druk op de deuren zodanig dat deze zowel tegen de stroom in als met de stroom mee open en dicht gedraaid kunnen worden'''. | |||
De | De '''Wilhelminasluis in Andel''' heeft '''aan twee zijden waaierdeuren'''. De sluis is '''gebouwd rond 1896''' om bij de scheiding van de Maas en de Waal om scheepvaart mogelijk te laten blijven. De sluis is nog steeds in gebruik. | ||
In de jaren 1854-1856 werd een dam bij Gouda in de rivier gelegd met daarin een spuisluis en een schutsluis. De dam met het sluizencomplex vormt dus de scheiding tussen het getijdegedeelte van de Hollandsche IJssel en de gekanaliseerde Hollandsche | De '''Waaiersluis in de Hollandsche IJssel ten oosten van Gouda''' werd '''in 1860 in gebruik''' genomen door de scheepvaart. | ||
<br>In de jaren 1854-1856 werd een dam bij Gouda in de rivier gelegd met daarin een '''spuisluis''' en een '''schutsluis'''. De dam met het sluizencomplex vormt dus de '''scheiding tussen het getijdegedeelte van de Hollandsche IJssel en de gekanaliseerde Hollandsche IJsse'''l. De schutsluis in het complex heeft vier paar puntdeuren, namelijk in beide sluishoofden een paar '''ebdeuren''' en een paar '''vloeddeuren'''. Door deze constructie '''kan zowel tijdens hoogwater als tijdens laagwater geschut worden'''. | |||
<br>'''In het tussenhoofd bevinden zich de waaierdeuren'''. Aan de waaierdeuren heeft de Waaiersluis zijn naam te danken. | |||
De Papsluis is een inundatiewaaiersluis in de Schenkeldijk bij Werkendam. De sluis is in 1815 opgenomen in een dijk tussen twee polders. Wanneer één van de twee polders onder water staat, voorkomt de sluis dat het water de andere polder instroomt. Wanneer beide polders onder water staan, is er een doorgang voor boten door de dijk. Deze sluis is een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. | De '''Papsluis is een inundatiewaaiersluis''' in de '''Schenkeldijk bij Werkendam'''. De sluis is '''in 1815 opgenomen in een dijk tussen twee polders'''. | ||
<br>Wanneer één van de twee polders onder water staat, voorkomt de sluis dat het water de andere polder instroomt. Wanneer beide polders onder water staan, is er een doorgang voor boten door de dijk. Deze sluis is een onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. | |||
Ook de innundatiewaaiersluizen bij Asperen zijn sluizen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. | Ook de '''innundatiewaaiersluizen bij Asperen''' zijn sluizen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. | ||
De | De '''Roggebotsluis nabij Kampen''' heeft '''aan één zijde waaierdeuren'''. De sluis ligt op de weg van Kampen naar Lelystad. Deze waaierdeuren worden nog iedere dag gebruikt. | ||
===='''duikersluis'''==== | ===='''duikersluis'''==== | ||
Een inlaatduiker, of kortweg inlaat is een waterstaatkundig kunstwerk, dat in de waterkering is gelegen en dat bedoeld is om (vers) water in de polder in te laten. | Een '''inlaatduiker''', of kortweg '''inlaat''' is een '''waterstaatkundig kunstwerk''', dat '''in de waterkering is gelegen en dat bedoeld is om (vers) water in de polder in te laten'''. | ||
<br>Een inlaat wordt ook wel duikersluis genoemd. Zo genoemd omdat hij primair de taak heeft (net als een sluis) het water te keren. | |||
<br>Een inlaat bestaat bijna altijd uit een duiker met aan de kant van het buitenwater '''een schuif''' of '''klep die kan worden opengezet''' om water binnen te laten. Dit '''binnen laten van water is nodig om het water vers te houden''' - stilstaand water wordt "dood". Bij een te lage waterstand, bijvoorbeeld na een lange periode van droogte en de daarbij voorkomende verdamping, wordt de inlaat ook gebruikt om het water weer op peil te krijgen. | |||
De '''duikersluis in de Bergsche Maasdijk''', ten zuiden van Nederhemert-Zuid, dateert uit 1893 en is de oudste betonnen duikersluis in Nederland. De fronten aan weerszijden van de dijk bestaan uit metselwerk. De duikersluis was zowel een inlaat- als een spuisluis. | |||
De duikersluis in de Bergsche Maasdijk, ten zuiden van Nederhemert-Zuid, dateert uit 1893 en is de oudste betonnen duikersluis in Nederland. De fronten aan weerszijden van de dijk bestaan uit metselwerk. De duikersluis was zowel een inlaat- als een spuisluis. | |||
===='''dam- en schotbalksluis'''==== | ===='''dam- en schotbalksluis'''==== | ||
schotbalksluis | Een '''schotbalksluis''' wordt ook wel keersluis of stuw genoemd, waarbij de opening door bovenelkaar geplaatste balken afgesloten worden. Dit type sluis dient om '''water te keren d.m.v. balken die in sponningen worden geplaatst'''; veelal toegepast als '''inundatiesluis'''; bij toepassing van '''een dubbele rij balken''' kon de tussengelegen ruimte worden gevuld met grond; Schotbalksluis (dubbel) met tussenliggende penanten | ||
keersluis of stuw, | <br>Bij een sluis denkt men meestal aan een waterstaatkundig werk dat schepen in staat stelt om hogerop te komen. Een schotbalksluis is het tegendeel: waar eerst gewoon gevaren kon worden '''werpt deze sluis een dam op''', '''waardoor iedere vorm van scheepvaart onmogelijk wordt'''. | ||
Bij een sluis denkt men meestal aan een waterstaatkundig werk dat schepen in staat stelt om hogerop te komen. Een schotbalksluis is het tegendeel: waar eerst gewoon gevaren kon worden werpt deze sluis een dam op, waardoor iedere vorm van scheepvaart onmogelijk wordt. | |||
'''Bij het samenstellen van deze tekst en de afbeeldingen is gebruik gemaakt van:''' | '''Bij het samenstellen van deze tekst en de afbeeldingen is gebruik gemaakt van:''' | ||
<br>"Binnendiken en slieperdiken yn Fryslân", door Ir. K. A. Rienks en Ir. G.L. Walther, Boalsert 1954 | <br>"Binnendiken en slieperdiken yn Fryslân", door Ir. K. A. Rienks en Ir. G.L. Walther, Boalsert 1954 | ||
<br>"De Loop van het Friese water", door G. ter haar en P.L. Polhuis, Franeker 2004 | <br>"De Loop van het Friese water", door G. ter haar en P.L. Polhuis, Franeker 2004 | ||
<br>Fotoarchief van Tresoar te Leeuwarden | <br>'''Fotoarchief van Tresoar''' te Leeuwarden | ||
<br>'''diverse wikipedia-sites''' | |||