Brontekst bekijken van Dagboek bouw/1917, 3e kwartaal

__NOEDITSECTION__
__NOTOC__
[[Bestand:Dagboek van bestek 6 - Voorkant.jpg | miniatuur | upright=0.75 | Dagboek door opzichter W.&nbsp;Anema over de bouw van het gemaal. <sup>[2.]</sup>]]
Vanwege de grote omvang van het dagboek is het voor deze wiki opgeknipt in de volgende delen: 

* [[Dagboek bouw | 1916, 4e kwartaal met introductie en bronnenlijst]]
* [[Dagboek bouw/1917, 1e kwartaal | 1917, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1917, 2e kwartaal | 1917, 2e kwartaal]]
* 1917, 3e kwartaal (deze pagina)
* [[Dagboek bouw/1917, 4e kwartaal | 1917, 4e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1918, 1e kwartaal | 1918, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1918, 2e kwartaal | 1918, 2e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1918, 3e kwartaal | 1918, 3e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1918, 4e kwartaal | 1918, 4e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1919, 1e kwartaal | 1919, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1919, 2e kwartaal | 1919, 2e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1919, 3e kwartaal | 1919, 3e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1919, 4e kwartaal | 1919, 4e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/1920, 1e kwartaal | 1920, 1e kwartaal]]
* [[Dagboek bouw/Aantekeningen | Deel met overzichtstaten en aantekeningen]]
<br clear=all> 

==Juli 1917==
===Maandag 2 Juli 1917===
[[Bestand:p038 & p039 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 38 & 39.]]
Gelost 600 zak portlandcement aangevoerd
per schip 30&nbsp;Juni
Geplaatst 20&nbsp;stuks gewapend betonpalen en
de volgende nummers ...
Begonnen met het aanbrengen van de gordingen
langs de voorkant penanten boezemzijde.

===Dinsdag 3 Juli 1917===
Met opzichter Jansma naar Leeuwarden en
Spannenburg geweest. Jansma m/d Hoofdingenieur
gesproken over zijne woning, of er soms ook
gelegenheid bestond om nu het vertrek van
de N.V.&nbsp;Volker Tij Zn nog op het werk
te blijven wonen. De Hoofdingenieur deelde
mede, dat de Provincie niet voor een woning kon
zorgen en zelf eens moest rond zien.
Geplaatst 2 stuks gewapend betonpalen.

===Woensdag 4 Juli 1917===
Commissaris met Hoofdingenieur op het
werk geweest te Spannenburg en Lemmer.
Besloten de schrankschoren in de achterhar en
boven dwarsregel niet met pen en gat te nemen.
Aangevoerd 600&nbsp;zak portlandcement.
Geplaatst 31 stuks gewapend betonpalen.
Met den Hoofdingenieur besproken de
verankering damwand tusschen het ketelhuis
en machinegebouw, waaraan reeds
begonnen. Het aanbrengen van deze verankering
door den Hoofdingenieur goedgekeurd.

===Donderdag 5 Juli 1917===
Klaargekomen met de verankering beschoeiing
tusschen het ketelhuis en machinegebouw.
Geplaatst 24 stuks gewapend betonpalen.
Aan de aannemers Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma
afgegeven de teekening voor de bewapening
ketelblokken met fundeering ketelhuis.
Alzoo kan met het buigen van dat ijzer
worden begonnen, doch het ijzer nog niet aanwezig.

===Vrijdag 6 Juli 1917===
Geplaatst 24 stuks gewapend betonpalen.
Met Jansma vastgesteld de breeuwnaad
in de bekleeding voorloopig aan te houden
op eene breedte van 6&nbsp;mM.
De aannemers te kennen gegeven, dat
de laatste 600&nbsp;zak aangevoerde portlandcement
bij mijne afwezigheid op Woensdag
morgen 4&nbsp;Juli niet volgens afspraak is
opgeborgen en op riet opgestapeld.
Voor de tweede maal er de aannemers
attent op gemaakt, dat de overkapping voor de
sluisdeuren niet voldoende is.

===Zaterdag 7 Juli 1917===
Geplaatst 15 stuks gewapend betonpalen.
Gestort de ondervloer onder de schoorsteenvoet. 
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;33.
Deze week totaal geplaats 116 stuks
gewapend betonpalen.
Deze week was er aangevoerd 180&nbsp;M³ grind,
360&nbsp;M³ zand en 600&nbsp;zak portlandcement,
genoemd op 2&nbsp;Juli.
Gewogen de laatst aangevoerde gegalavaniseerde
ankers voor het graniet en ingevuld op
de [[Media:781-9 Ankers Noors graniet.png | teekening van de ankers blad n<sup><u>o</u></sup> 9.]]

===Maandag 9 Juli 1917===
[[Bestand:p040 & p041 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 40 & 41.]]
Geplaatst ... stuks gewapend betonpalen.
Gesteld de onderbewapening in de schoorsteenvoet
en alles voor elkaar gebracht om morgen met
het storten te beginnen.
Wegens het slechte weer werd de halve dag
niet gewerkt. Wel werd er doorgewerkt aan de
sluisdeuren en de bewapening in de schoorsteenvoet.
De aannemers nogmaals er op aangedrongen
de overkapping van de sluisdeuren in orde te brengen
en anders werden er andere <s>mat</s> maatregelen
genomen door het werken aan de sluisdeuren stop
te zetten.

===Dinsdag 10 Juli 1917===
Begonnen met het storten van de beton in de
schoorsteenvoet en gestort tot eene hoogte van
±&nbsp;80&nbsp;cM boven de vloer. Menging van de specie
genomen 1&nbsp;portlandcement ¼&nbsp;tras 3&nbsp;zand en 5&nbsp;grind,
behalve op de bewapening, waar iets sterker specie.
Geplaatst ... stuks gewapend betonpalen.

===Woensdag 11 Juli 1917===
Aan het storten van de beton voor de schoorsteenvoet
werd doorgewerkt en gekomen tot de hoogte
van de bovenste bewapening.
Geplaatst ... stuks gewapend betonpalen.

===Donderdag 12 Juli 1917===
Bezig met het stellen van de bovenbewapening
in de schoorsteenvoet en met de kuip.
Geplaatst ... stuks gewapend betonpalen.

===Vrijdag 13 Juli 1917===
weer begonnen met het storten van de
schoorsteenvoet.
Geplaatst ... stuks gewapend betonpalen
en klaar gekomen met het plaatsen van
deze palen.
Naar Leeuwarden geweest om met den
Hoofdingenieur te spreken over de afrastering
van de rietbeplanting ten noorden van de nieuwe
draaibrug te Spannenburg.
Opdracht gekregen, waar noodig voor eene
afrastering te zorgen.

===Zaterdag 14 Juli 1917===
Bezig met storten van de beton in de
schoorsteenvoet. Door het breken van de
kamwielen v/d betonmolen niet met het storten
klaar gekomen. De aannemers op gedragen
de verdere betonspecie uit de hand klaar te
maken en te bevorderen, dat de schoorsteenvoet
zoo spoedig mogelijk klaar komt.
Een en ander tegen het zin van den
aannemers, die op het herstellen van de
betonmolen wilden wachten.
Begonnen met het plaatsen van de
damwanden.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;34.

===Maandag 16 Juli 1917===
Klaar gekomen met het storten van de
schoorsteenvoet. Aan het spuiten van de
damwanden werd doorgewerkt.
Naar Langweer geweest om met Zandstra
te spreken over het onteigenen van een
stuk rietgewas in de Groote-Brekken.
Afspraak om Donderdag middag samen
op het terrein de zaak op te nemen.
Het niet volgens afspraak opgeborgen cement
genoemd 6&nbsp;Juli verstapeld en opstapeld
volgens afspraak op ashalptpapier met riet.

===Donderdag 19 Juli 1917===
Naar Leeuwarden geweest, om met
den Hoofdingenieur te spreken over eene
wijziging in de aanleg van de walmuur.
Besloten het eerste gedeelte fundeering
van uit het machinegebouw aan te leggen op
3.20&nbsp;÷&nbsp;N.A.P. in plaats van 1,66&nbsp;M&nbsp;÷&nbsp;N.A.P.
Deze meerdere hoogte walmuur te vervangen
door een stuk beton, in aanleg 1,65&nbsp;M.
Jansma naar Spannenburg geweest, om
met Zandstra te spreken over het
onteigenen rietgewas Groote Brekken, maar
Zandstra was niet gekomen.
De heibaas W.&nbsp;Héres van Hoek van
Holland terug gekomen. Klaar gekomen
met het plaatsen van de tweede rij damwand.

===Vrijdag 20 Juli 1917===
[[Bestand:p042 & p043 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 42 & 43.]]
Begonnen met het maken van de fundeering
onder de walmuur.
Begonnen met de aanvulling met zand onder
het machinegebouw tot 5&nbsp;cM beneden onderkant
fundeeringpalen.

===Zaterdag 21 Juli 1917===
Er werd deze week in hoofdzaak gewerkt
aan het spuiten van de damwanden, het maken
van de fundeering walmuur, het maken van de
sluisdeuren, het aanbrengen verankering fundeering
v/h ketelhuis, het lossen van materialen enz.
De aannemers toegestaan Maandag morgen
te beginnen met het afbreken v/d mallen om de
schoorsteenvoet.

[[Bestand:Gedenkboek Jaffa p27. Ophaalbrug over het stroomkanaal bij Lemmer.png | miniatuur | Ophaalbrug over het stroomkanaal bij Lemmer. 24&nbsp;Juli 1917. Bron: [[Gedenkboek Jaffa]]. ]]
[[Bestand:PWS 05647.jpg | miniatuur | De funderingsput op 24 juli 1917, na afloop van het heiwerk. Op het terrein staan nog twee houten heistellingen, en meer naar achteren zijn de bijbehorende locomobielen en de cementmolen te zien. Bron: fotoarchief PWS.]]
[[Bestand:PWS 05648.jpg | miniatuur | Voor het storten van het beton van de zuigbuizen werden houten mallen gemaakt. Hier staan de mallen gereed voor gebruik. Op de achtergrond de nieuwe brug over het stroomkanaal en de bouw- en directiekeet. Foto gedateerd 24 juli 1917. Bron: fotoarchief PWS.]]
===Maandag 23 Juli 1917===
Op het werk geweest Hoofdingenieur met
Ingenieur. Begonnen met het afbreken
van de mallen om <s>het ketel...</s> de schoorsteenvoet.
Opdracht van den Hoofdingenieur ontvangen,
om de schoorsteenvoet dekkend met koolteer
te bestrijken.

===Woensdag 25 Juli 1917===
Op het werk geweest de Griffier met
Hoofdingenieur Prengelen van Arnhem.
Bij het slaan van de fundeering voor de
walmuur doet het zich voor, dat de grond
begint in te vallen. Dit is hoofdzaak een
oorzaak hiervan, dat wij de fundeering dieper
aanleggen, dan eerst de bedoeling was.
Volgens beweering van de aannemers moest de
heistelling van W.&nbsp;Héres van morgen hierom
stilstaan. Volgens bewering van opzichter Hoekstra
is <s>niet</s> dit niet het geval en hadden zij
niet eens stoom op. Het was gister avond
afgesproken met het spuiten van de damwanden
te beginnen.

===Zaterdag 28 Juli 1917===
Op het werk geweest Herfkens&nbsp;J<sup><u>r</u></sup> om te
spreken over het bouwen van de schoorsteen.
Afgesproken om hiermee te beginnen Maandag
6&nbsp;Augustus. Zand en portlandcement (±&nbsp;100&nbsp;zak)
zou worden geleverd door Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma.
Zand per M³ ƒ&nbsp;2,10. Portlandcement ƒ&nbsp;5,&ndash; per zak.
Begonnen met het lossen van de aangevoerde
kalk voor de schoorsteen.
Er werd deze week in hoofdzaak gewerkt aan
het plaatsen van damwanden onder de
keersluis, het slaan van de fundeering onder
de walmuur, het maken van de sluisdeuren,
het lossen van de aangevoerde
materialen enz. Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;36.
Bijzonderheden deze week niet te melden.

===Maandag 30 Juli 1917===
Op het werk geweest Sollaart, Hijgenaar en
Kolpa, afgehaald door Jansma en Hoekstra
van Spannenburg.
Op het werk werd weinig uitgevoerd, wegens
reparatie aan de locomobiel en het water
in de fundeeringput te hoog om goed
te kunnen werken.

===Vrijdag 27 Juli 1917===
Bericht van het silicaatbureau ontvangen,
dat de prijs van de portlandcement was gestegen
tot de prijs van ƒ&nbsp;78,75. 
Per telefoon hiervan kennis gegeven aan
den Ingenieur en opdracht ontvangen, de
benoodigde portlandcement tot eene hoeveelheid
van 400.000&nbsp;KG maar te axepteeren.
Hiervan was reeds geleverd 125.000&nbsp;KG
tegen de prijs van ƒ&nbsp;65,&ndash; per 1000&nbsp;KG.
Thans weer aangevoerd tegen de nieuwe gestelde
prijs 900&nbsp;zak of 45000&nbsp;KG.

===Dinsdag 31 Juli 1917===
Klaar gekomen met het plaatsen van de
damwanden onder het machinegebouw, ketelhuis
enz.
Aangevoerd twee schepen met tras ...&nbsp;KG
Klaar gekomen met het lossen van de kalk
voor de schoorsteenbouwer.

<br clear=all> 
==Augustus 1917==
===Woensdag 1, Donderdag 2 en Vrijdag 3 Augustus 1917===
Wegens het slechte weer werd er weinig gewerkt.
Begonnen met het plaatsen van de damwanden
onder de walmuren.

===Zaterdag 4 Augustus 1917===
[[Bestand:p044 & p045 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 44 & 45.]]
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;37.
Er werd deze week in hoofdzaak gewerkt aan
het maken van de fundeering walmuur, het
maken van de sluisdeuren, het vervoeren van
grond en het lossen van de aangevoerde materialen. 
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma gewaarschuwd, dat op het lossen
van de portlandcement beter moest worden toegezien.
Hoekstra aangewezen, om mede er op
toe te zien. De verzending van de portlandcement
is slecht.

===Maandag 6 Augustus 1917===
Aangevoerd 4 ladingen portlandcement, warmee
begonnen te lossen. De aankomst van de
portlandcement is slecht. Veel zakken welke
stuk zijn en enkele reeds verhard, wanneer ze
uit de waggons komen. 
De aannemers gewaarschuwd, dat deze portlandcement
bij het werken niet voor goeie cement
werd geaxepteerd.
Bij het lossen ook zeer moeilijk te zeggen, welke
goed zijn en welke niet. Dit openbaart zich
bij het verwerken beter. De aannemers er op
aangedrongen, hiervan aan het cilicaatbureau
bericht te doen.

===Dinsdag 7 Augustus 1917===
Begonnen met twee metselaars aan de onderbouw
(rookkanalen enz) van de schoorsteen.
De schoorsteenbouwer Vorstermans met nog drie
metselaars hier gekomen om te beginnen met de
bouw van de schoorsteen.

===Woensdag 8 en Donderdag 9 Augustus 1917===
Wegens de feestelijkheden te Lemmer werd er
deze dag weinig uitgevoerd. Begonnen met het
buigen van ijzer voor de vloeren. 
In Leeuwarden toezegging ontvangen, het ijzer
van 12&nbsp;mM, welke te veel is aangevoerd, te
verwerken in de vloeren machinegebouw.

===Vrijdag 10 Augustus 1917===
De schoorsteenbouwers begonnen met het bouwen
van de schoorsteen. Begonnen met de bekisting
voor het gedeelte betonmuur.
Door de aannemers is mij meegedeeld, dat zij
het cilicaatbureau er mee in kennis hebben gesteld,
wat betreft de slechte aankomst van de
portlandcement. Ook de [https://nl.wikipedia.org/wiki/Hollandsche_IJzeren_Spoorweg-Maatschappij H.S.M] is hiermee
in kennis gesteld. Van de station chef
v/d H.S.M. te Sneek bericht ontvangen,
dat er <s>Vrijdag</s> 's&nbsp;middags iemand kwam
om nader onderzoek in te stellen.
Hieraan werd ook gevolg gegeven en kwam
de chef persoonlijk. De aannemer Jac.&nbsp;Broersma,
de chef en ik de zaak opgenomen en is
de schade vast gesteld als volgt:<br/>
1<sup><u>ste</u></sup> lading 47 zak geheel verloren.<br/>
2<sup><u>de</u></sup> lading 142 zak geheel verloren.<br/>
2<sup><u>de</u></sup> lading 42 zak half verloren.<br/>
Totaal 210 zak geheel verloren, waarvoor
schade vergoeding wordt aangevraagd.
Toestemming van de Chef ontvangen, dat
wij met deze portlandcement kunnen doen,
wat wij willen. Met de aannemers afgesproken,
deze cement de volgende week te zeefen en
in de walmuur te verwerken.

===Zaterdag 11 Augustus 1917===
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;38.
Eene lading cement van 900&nbsp;zak gelost, waarin
verscheidene bedorven zakken.
Deze week aangevoerde materialen:<br/>
62000 KG betonijzer.<br/>
4200 zak portlandcement.<br/>
600 M³ zand voor de beton.<br/>
Er werd deze week in hoofdzaak gewerkt aan
het buigen van betonijzer, het stellen van de
bekisting voor de walmuur, het aanvullen
met zand onder stortebed, onvangbed en
fundeering machinegebouw en verder het lossen
van de aangevoerde materialen.
De schoorsteenbouwer gekomen tot 2&nbsp;Meter
boven de betonfundering of 3,20&nbsp;M&nbsp;+&nbsp;N.A.P.

===Maandag 13 Augustus 1917===
Kolpa op het werk geweest, om enkele gegevens
betreffende het ijzerbuigen van Buwalda over te
nemen. Klaar gekomen met het stellen van
de bekisting voor de walmuur.

===Dinsdag 14 Augustus 1917===
[[Bestand:p046 & p047 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 46 & 47.]]
Begonnen met het storten van de beton
voor de walmuur. In deze walmuur verwerkt
8&nbsp;staven ijzer lang 12,&ndash;&nbsp;M en zwaar 16&nbsp;m/m.
Onder de walmuur van het gedeelte beton
zijn geplaatst totaal 119&nbsp;stuks dennen palen,
waaronder 36&nbsp;schoorpalen.

===Woensdag 15 Augustus 1917===
Klaar gekomen met het storten van de beton
voor de walmuur. Verder gestort de werkvloer
onder de ketelblokken. Uitgezet de perkoenrij
langs het ontvangbed, waarmee begonnen te heien.
Jansma naar Leeuwarden vertrokken, om
morgen naar Arnhem te gaan voor het bezien van
een woonark.
Met de aannemers gesproken om de overgebleven
einden van de verschillende staven te gebruiken in
de ondervloer onder de ketelblokken.
Werd door den Hoofdingenieur toegestaan onder
die voorwaarden, dat de meerdere lasschen, welke
hierdoor ontstaan voor rekening van de aannemers
kwam om de lasschen 25&nbsp;cM <s>moet</s> lang werden.
Dit is aan de aannemers persoonlijk meegedeeld.

===Donderdag 16 Augustus 1917===
Uitgezet de perkoenrij langs het stortebed. 
De aannemers meegedeeld, dat de aanvulling
met zand onder het stortebed 35&nbsp;cM te hoog
kwam, waarop zij hebben geantwoord, dat het
met opzet werd gedaan om boven water te komen
en plan hadden, dit later weer af te graven.
Ook de hoogten van de perkoenpalen direct aangegeven.

===Vrijdag 17 Augustus 1917===
Begonnen met het stellen van de bewapening
betonvloer onder de ketelblokken. 
Met de aannemers afgesproken het bovennet
tegelijk te stellen met het ondernet, zodat
de storting ineens kan plaats hebben.
Hoekstra opgedragen een staat nakeurig aan
te houden van het verwerkte ijzer.

===Zaterdag 17 Augustus 1917===
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;39, waarop de aangevoerde
materialen en uigevoerde werkzaamheden vermeld.

===Maandag 20 Augustus 1917===
Met verlof geweest. Het ontvangbed op diepte
gemaakt en verwerkt het benodigde riet met
rijshout. Aan het stellen van de bewapening
onder het ketelhuis werd doorgewerkt.
Verder werd er gewerkt aan het op diepte brengen
van het stortebed en het slaan van de perkoenpalen
langs het stortebed.

===Dinsdag 21 Augustus 1917===
Naar Leeuwarden geweest om met den
Ingenieur te spreken over het storten van de
beton in de verdiepte gedeelten.
De Ingenieur maakte er geen bezwaar tegen,
om beton te storten onder water.
Om ± 5 uur wilden de aannemers tijdens
mijne afwezigheid nog met het storten van de
verdiepte gedeelte beginnen te storten, wat
door Jansma niet werd toegestaan en
mijn terugkomst wilde afwachten.

===Woensdag 22 Augustus 1917===
Begonnen met het storten van de verdiepte
gedeelten op eene breedte van ± ... en ... .
Het maken van een werkvloer was onmogelijk
en onder de beton gelegd een platte laag van
klinker steen. 
De beton zoo goed mogelijk gestort in de droge,
toch heele maal in de droge was onmogelijk.
Na de storting onder water laten loopen en
met de aannemers afgesproken met de
verdere storting te wachten tot Vrijdag, daar
vermoedelijk de Ingenieur dan komt.

===Donderdag 23 Augustus 1917===
Begonnen met het stellen van de bekisting
voor de verdieping langs het ontvangbed.
Deze verdieping genomen over eene breedte
van 1,20&nbsp;Meter.
De aannemers opgedragen de perkoenpalen langs
het ontvang en stortebed om de andere in
de gording te bespijkeren, waaraan geen gevolg
werd gegeven. De vierde sluisdeur, welke
thans niet onder de kap ligt, onderdak op te
sluiten en de beplanking aan te brengen.
Met het stellen van de bewappening vloer onder
de ketelblokken klaar gekomen.

===Vrijdag 24 Augustus 1917===
[[Bestand:p048 & p049 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 48 & 49.]]
Door het slechte weer werd er de halve dag
maar gewerkt. Bezig met het op diepte brengen
van het stortebed.

===Zaterdag 25 Augustus 1917===
Begonnen met het storten van de beton
voor de vloer onder de ketelblokken.
Ingenieur op het werk geweest om de fundeeringput
machinegebouw met keersluis op te nemen.
Ook deze put onvoldoende bevonden, om zoo de
werkvloer met de bewapende balken te storten.
Tot de conclusie gekomen, dat in de bemaling
weinig verbetering was te brengen, in geen geval
voldoende verbetering. 
Besloten om onder de geheele opvlakte van de
werkvloer te storten een laag grind ter dikte van
20&nbsp;cM en hierover een platte laag in plaats van 5&nbsp;cM
beton en deze zaak eerst met den Hoofdingenieur
te bespreken. Met den Ingenieur naar Leeuwarden
gegaan om één en ander mede met den
Hoofdingenieur te bespreken.
Vast gesteld, om over te gaan tot het aanbrengen
van een grindlaag zwaar 20&nbsp;cM, waarover een laag
stampbeton zwaar 5&nbsp;cM in plaats van een platte
laag, waartegen de Hoofdingenieur bezwaar maakte.
Verder afgesproken, dat ik met de aannemers
de prijs zou vaststellen per M³ en deze aan den
Ingenieur mee te deelen.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;40.

===Maandag 27 Augustus 1917===
Wegens het slechte weer werd er weinig
uitgevoerd en het storten van de beton verboden
om de harde wind. Door de schoorsteenbouwers
werd niet gewerkt wegens afwezigheid.
De aannemers Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma prijsopgaaf
gevraagd voor het aanbrengen van 20&nbsp;cM grind onder
de werkvloer machinegebouw met keersluis en het
zand te verwijderen, alles per M³.<br/>
Deze opgaaf luidt als volgt:<br/>
Het verwijderen van zand per M³ te rekenenen
op ƒ&nbsp;1,25.<br/>
Het leveren van grind ter plaatse op ƒ&nbsp;6,25 per
M³. Inkoopsprijs volgens ontvangen telegram
van Vlietstra te Harlingen ƒ&nbsp;4,50; en van
Breejenhout te Nijmegen voor ƒ&nbsp;5,&ndash; per
M³, beide te lemmer in de haven.
Gerekend ƒ&nbsp;1,&ndash; voor verder vervoer en ƒ&nbsp;0,75
voor het lossen en in de put brengen. 
De prijzen van ƒ&nbsp;6,25 per M³ grind en
ƒ&nbsp;1,25 M³ vervoeren zand aan de Ingenieur
per telefoon meegedeeld en vermeld, dat
het aanbrengen van deze grindlaag enz. <s>komt</s>
op ±&nbsp;ƒ&nbsp;5000,&ndash; komt.
Opdracht v/d Ingenieur per telefoon ontvangen,
maar aan de aannemers op te dragen.
Kreeg met de aannemers verschil over de
bemaling tijdens het verwijderen van het zand
en het aanbrengen van de grindlaag.
Heb de aannemers meegedeeld, dat ik deze
kosten niet voor rekening van de Provincie
wilde nemen, waarop Broersma antwoorde,
dat hij hierover bij den Hoofdingenieur dan
nader terug kwam.
Ook heb ik de aannemers opgedragen in de
Z.W.&nbsp;hoek van de funderingput eene afdamming
te slaan, om het water komende van het
ketelhuis en achter de schoorsteen te brengen
achter het stortebed om zoo, door een geul zijn uitweg
te vinden naar de pomp. Gezegd dat deze afdamming
voor hun rekening kwam, waar de aannemer
direct mee axoort ging.

===Dinsdag 28 Augustus 1917===
Begonnen met het stellen van spoor voor het
vervoeren van zand uit de funderingsput.
Er werd ook nog gewerkt aan het stortebed
en aan het plaatsen van damplanken op de
hoek bij de locomobiel.
Verder werd er gewerkt aan de bewapening
kolommen onder het ketelhuis.
Wegens de harde wind verboden om de beton
te storten voor de vloer onder het derde ketelblok.
De aannemers gevraagd om te bestellen
de noodige meetlatten.
Wegens het slechte weer werd er door de
schoorsteenbouwers niet gewerkt.

===Woensdag 29 Augustus 1917===
[[Bestand:p050 & p051 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 50 & 51.]]
Gestort de beton voor de gewapende vloer
onder het derde ketelblok.
Begonnen met het inbrengen van een laag
grind onder de fundeering machinegebouw met
keersluis ter dikte van ± 20&nbsp;cM. Zie aant. 27&nbsp;Aug.
Wegens het slechte weer werd er weinig uitgevoerd.

===Vrijdag 31 Augustus 1917===
Wegens het slechte weer werd de halve dag maar
gewerkt van 's&nbsp;morgens 6&nbsp;uur tot 9&nbsp;uur niet.
Commissaris op het werk geweest met zijn plezierjacht.
Er werd doorgewerkt aan het aanbrengen van een
laag grind onder de fundeering machinegebouw met
keersluis enz.
<br clear=all> 

==September 1917==
===Zaterdag 1 September 1917===
[[Bestand:PWS 05649.jpg | miniatuur | Smalspoor met kiepkarren en een stoomlocomotief op de bouwplaats. Er lag op het bouwterrein ongeveer 600 meter smalspoor. Op de voorgrond het rijshout voor het stortebed. Foto gedateerd 1 september 1917. Bron: fotoarchief PWS.]]
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;41. Er werd deze
week gewerkt aan het metselen van de walmuur,
gestort de betonvloer onder het derde ketelblok,
het aanbrengen van een laag grind onder de fundeering
machinegebouw met keersluis enz.
Op het werk geweest de Ingenieur met Commissaris.
Met de Ingenieur besproken het storten van de
betonbalken haaksch op de damwanden, wat
voor het drooghouden van de grindlaag en het
opdrijven van de vloer een groot bezwaar is.
Verder de Ingenieur voorgesteld, om het sorteeren
van de steen door de metselaar te laten doen en niet
de vaste arbeiders. Eén en ander zou door den Ingenieur
nogmaals met den Hoofdingenieur worden besproken.
Door de schoorsteenbouwers deze week weinig uitgevoerd
en is de schoorsteen thans tot eene <s>hoof</s> hoogte hoogte van
13&nbsp;Meter.

===Maandag 3 September 1917===
Begonnen met het lossen van eene lading schoorsteen
steen totaal 100&nbsp;last.
De schoorsteenbouwers niet op het werk en
prachtig te werken. Met Jansma naar
Spannenburg geweest en opgenomen het werk van
bestek n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;5 aangenomen door de N.V.&nbsp;J.&nbsp;Volker.
Er werd gewerkt aan het metselen van de
walmuur, het inbrengen van grind onder de fundeering
machinegebouw, keersluis enz, het maken van de
sluisdeuren, het buigen van ijzer voor het opgaande
muurwerk ketelhuis enz.

===Dinsdag 4 September 1917===
De werkzaamheden als vermeld op 3&nbsp;September.
Met de aannemer Joh.&nbsp;Broersma en de uitvoerder
Plas gesproken over de bemaling fundeeringput.
Door hun word steeds beweerd, dat de bemaling
voor de fundeeringput voldoende is, wat door
mij werd tegengesproken. Ik heb hun gezegd,
dat het mij wenschlijk voorkomt om eerst
betere maatregelen te nemen, voordat met het
storten van de beton wordt begonen.
Thans wil ik niet tegenspreken, dat de
bemaling voldoende is, maar te vaak moet deze
stop worden gezet, wegens reparatie, wat tijdens
het betonstorten moet worden voorkomen. 
Volgens hun bewering was er geen sprake van
over het niet droog houden van de fundeeringput.
Een reserve bemaling zou kunnen worden
verkregen door het plaatsen van een heikar achter
de locomobiel en zou geen groote kosten
meebrengen. De aannemers blijven volhouden,
dat de bemaling voldoende is en ik houd
er mij aan, dat een reserve bemaling wenschelijk
is.
In de fundeeringput wordt gewerkt aan het
uitgraven van zand en het in brengen van grind.
Tevens wordt in de fundeeringput gewerkt aan
het stellen van het betonijzer aan de verdiepingsbalk
langs het stortebed. Bezig met het verstellen
van de betonmolen met de heikar.

===Woensdag 5 September 1917===
De werkzaamheden genoemd als op 4&nbsp;September.
Nog begonnen met het stellen van de
mallen voor de betonwerken onder de
ketels. Elk stel door de timmerlieden aangenomen
voor ƒ&nbsp;165.
Het breeuwen van de deuren door
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Beljan aangenomen voor ƒ&nbsp;60,&ndash; per stuk,
met bijlevering van materialen.
Vanaf Maandag morgen door de schoorsteenbouwers
niets uitgevoerd en nog niet hier.
Broersma nogmaals besteld, om meetlatten
te willen bestellen.

===Donderdag 6 September 1917===
[[Bestand:p052 & p053 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 52 & 53.]]
De werkzaamheden bestaan in hoofdzaak uit
het metselen van de walmuur, het vervoeren van
zand en aanbrengen van grind onder de fundeering
machinegebouw met keersuis enz, het opstellen
van de mallen voor het betonwerk onder de
ketels, het maken van de sluisdeuren, het
stellen van het ijzer voor de verdiepte balk langs
het stortebed, het opstellen van de betonmolen
met heikar, het lossen van zand en grind enz.
De schoorsteenbouwers niet hier en deze week
nog niets aan de schoorsteen uitgevoerd.
Begonnen met de herbestrating van den nieuwen
parallelweg.
Ben door den Ingenieur opgebeld en werd mij
de volgende vragen gesteld in tegenwoordigheid van
Joh.&nbsp;Broersma.<br/>
1<sup><u>ste</u></sup> Van waar komt de graniet uit Noorwegen of Zweden
en uit welke groef?<br/>
Antw: Groef ons niet niet bekend, maar uit Noorwegen.<br/>
2<sup><u>de</u></sup> Wanneer is door den leverancier voor het eerst
over vergoeding gesproken?<br/>
Antw: Ongeveer twee maanden geleden, doch niet met
zekerheid bekend, omdat de brief bij de deurwaarder is.<br/>
3<sup><u>de</u></sup> Welke datum is de levering aan de leverancier
opgedragen?<br/>
Antw: De levering is opgedragen 10 November 1916.<br/>
4<sup><u>de</u></sup> Wanneer de teekening gestuurd?<br/>
Antw: Teekeningen gezonden in twee gedeelten
19&nbsp;December en 21&nbsp;Januari.<br/>
5<sup><u>de</u></sup> Zijt de graniet klaar?<br/>
Antw: Volgens bewering van de leverancier aan
Gebr<sup><u>s</u></sup>&nbsp;Broersma ligt alle graniet aan de groeven klaar.

===Vrijdag 7 September 1917===
De werkzaamheden genoemd als op 6&nbsp;September.
Wegens reparatie aan de locomotief werd er
in de fundeeringput 's&nbsp;namiddags alleen
gewerkt aan het stellen van betonijzer en
het maken van een sleuf voor de betonbalkje's.
Met Jansma en van Hes nagegaan het
sorteeren van de steen. Monsters uitgezocht
waaraan het sorteeren zou moeten gebeuren, waarvan
één monster opgestuurd naar Leeuwarden.

===Zaterdag 8 September 1917===
Deze week werd door de schoorsteenbouwers
niets uitgevoerd.
Naar Leeuwarden geweest en met den
Ingenieur besproken het sorteeren van steen, door
den metselaar van&nbsp;Hes en anderen.
Het sorteeren moest kosten ƒ&nbsp;1,30 per
duizend gerekend het geheele aantal steenen,
welke moesten worden omgezet en ƒ&nbsp;4,&ndash; per
duizend gerekend de uitgesorteerde steenen
en geschikt voor voorwerkers.
Besloten, voorlopig niet met het sorteeren
te beginnen.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;42.
In de fundeeringput werd gewerkt aan
het vervoeren van zand en het stellen van
betonijzer voor de verdiepte gedeelten.
Vertrokken met verlof tot Maandag 17&nbsp;September.

===Maandag 10 September 1917===
Bezig met het vervoeren van zand en
daarvoor in de plaats brengen van een laag
grind. Eén betonvlechter bezig met het
stellen van betonijzer in de verdiepte gedeelten.
De timmerlieden bezig met het timmeren van
de mallen voor het betonwerk onder de
ketelblokken en het maken van de sluisdeuren.
Verder werd er gewerkt aan het lossen van
de aangevoerde grind.

===Dinsdag 11 September 1917===
De schoorsteenbouwers teruggekomen (2 man)
voor het bouwen van de schoorsteen. 
Verder werd er gewerkt als op 10&nbsp;Sept- genoemd.

===Woensdag 12 September 1917===
Damwand van het verdiepte gedeelte ±&nbsp;2&nbsp;M¹
verhoogd. De betonbalkjes in het voorste
vak gedeeltelijk gesteld.
Verder werd er gewerkt als genoemd op 10&nbsp;Sept-.

===Donderdag 13 September 1917===
Klaar gekomen met het vervoeren van zand
uit de fundeeringput en daarvoor in de plaats
brengen van een laag grind van 20&nbsp;cM.
Twee betonwerkers aan 't&nbsp;balkijzerstellen.
Drie <s>maa</s> man aan ’t&nbsp;damopspuiten aan
de voorste damwanden.
Verder werd er gewerkt aan het opstellen van de
mallen voor het betonwerk onder de ketelblokken
en het maken van de sluisdeuren.

===Vrijdag 14 September 1917===
[[Bestand:p054 & p055 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 54 & 55.]]
Twee betonbalken met twee tusschenbalkjes
gestort aan de zeezijde.
Eerst geen voldoende volk op het stort, welke
aanmerking door Kolpa en Jansma werd
gemaakt, omdat het ijzer met het storten met
karren te veel van zijn plaats ging.
Bij de tweede balk dit veranderd en werd er
gestort in een stortbak.

===Zaterdag 15 September 1917===
Er werd gewerkt aan het lossen van materialen,
het optimmeren van de mallen voor het betonwerk
onder de ketelblokken en het maken van de
sluisdeuren. Verder het opruimen van spoor
en het omzetten van turf.

===Maandag 17 September 1917===
Begonnen met het stellen van het ijzer voor
de bewapening onder de ketelblokken.
Verder werd behalve het maken van de sluisdeuren
in hoofdzaak gewerkt aan het lossen van
materialen het omzetten enz van turf.

===Dinsdag 18 September 1917===
Er werd gewerkt genoemd als op 17&nbsp;September.
Door de aannemers werd mij meegedeeld, dat
zij hadden besteld 120&nbsp;M¹ <s>ijzerenaarb</s> ijzeren aardbuis
wijd binnenwerks 10&nbsp;cM.
Deze buizen dachten de aannemers te leggen
onder de grindlaag in de fundeeringput voor
afwatering van de Z.W.&nbsp;hoek van de fundeeringput
naar de centrifugaalpompen.
Hier was ik niet voor en deelde hun mee,
dat ik daarover de Hoofdingenieur eerst wenschte
te hooren. Besloten voorloopig twee rijen
buizen te leggen om zoolang er niet beton
wordt gestort, het terrein zoo droog mogelijk te houden.
De buizen tijdens het storten van de werkvloer
zoonoodig weer weg te nemen.

===Woensdag 19 September 1917===
Jansma naar Leeuwarden geweest om met
den Ingenieur te spreken of het bandijzer
voor de bewapening kan worden vervangen door
draad zwaar 5&nbsp;mM.
Toegestaan, maar de helft meer draad
van 5&nbsp;mM te gebruiken, dan er bandijzer staat
voorgeschreven.
Met den Hoofdingenieur gesproken over
het leggen van de buizen onder de grind.
Hiertegen maakte de Hoofdingenieur bezwaar
en wilde geen filter onder het gebouw hebben
en moest worden voorkomen door op drie
plaatsen onder het gebouw beton balkjes te
storten, dieper dan de grindlaag. Verder
de einden van de fundeeringput met damwanden
af te sluiten.
Eén en ander aan de aannemers meegedeeld
en maakte groot bezwaar tegen het storten van
de betonbalkje, wat zij schriftelijk aan den
Hoofdingenieur wilden meedeelen.

===Donderdag 20 September 1917===
De aannemers opgedragen, om te beginnen
met het afsluiten van de fundeeringput in de
Z.W.&nbsp;hoek. Hier te slaan een damwand,
breed ±&nbsp;22&nbsp;Meter en damplanken lang
1,50&nbsp;M. De zwaarte nader te bepalen, doch
eerst te vernemen, welke zwaarte van hout
door de firma Sleeswijk het geschikst geleverd
kon worden. Toegestaan het malhout van
de betonbalken gestort 14&nbsp;September weg te
nemen, waaraan werd gewerkt.
Verder werd er gewerkt aan het stellen van ijzer
voor de ketelblokken, het maken van de
sluisdeuren en het lossen van materialen.
Door de schoorsteenbouwers werd de halve
dag gewerkt.

===Vrijdag 21 September 1917===
Begonnen met het plaatsen van de damwanden
aan de aannemers opgedragen d.t. gisteren.
Begonnen met het storten van de werkvloer
met de betonbalken haaksch op de damwanden
in de Z.W.&nbsp;hoek van de fundeeringput.
Verder werd er gewerkt aan het stellen van
de bewapening kolommen, balken en vloer eerste
ketelblok. Verder aan de sluisdeuren en het lossen
van de aangevoerde materialen.

===Zaterdag 22 September 1917===
[[Bestand:p056 & p057 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 56 & 57.]]
Gestort een gedeelte werkvloer in de fundeering
onder het machinegebouw met keersluis.
Verder werd er gewerkt genoemd als op 21&nbsp;September.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;44.

===Maandag 24 September 1917===
Er werd gewerkt aan het vlechtwerk op het
stortebed, het stellen van ijzer ketelblok, het
maken van de sluisdeuren en het lossen van
de aangevoerde grind.
Wegens gebrek aan buizen kon aan de werkvloer
niet worden doorgewerkt.

===Dinsdag 25 September 1917===
Met den aannemer Jac. Broersma naar
Leeuwarden geweest. Eerst gesproken met den
Directeur v/d N.V&nbsp;Hartelust over de levering
van ijzer in verband met de door hun gestuurd
telegram uit Duitschland, inhoudende dat
de aannemers zeer waarschijnlijk deze maand
nog konden verwachten 100.000&nbsp;KG ijzer 11&nbsp;m/m.
Daar werd ons meegedeeld, dat de Directeur
zelf in Duitschland was, om de levering zoo
spoedig mogelijk te doen plaats hebben, maar
verder van de levering in deze maand niets konden
melden.
Met den Hoofdingenieur gesproken over de
aankoop van 2000&nbsp;zak portlandcement welke ons
<s>onder</s> door het cylicaatbureau werden aangeboden.
Besloten deze hoeveelheid portlandcement aan
te nemen. Mocht het ijzer voor de vloer onder
het machinegebouw met keersluis niet komen,
het stortebed met ontvangbed af te maken en
door te werken aan het ketelhuis.
Het aanbrengen van draaineerbuizen in de
grindlaag met betonbalken haaksch op de
damwanden aan te houden.
De schoorsteenbouwer Vorstermans en met
Jansma over het voegwerk gesproken waarop door
mij aan Canoy&nbsp;Herfkens aanmerkingen was gemaakt.
Door den schoorsteenbouwer Vorstermans
werd gezegd, dat de aanmerkingen het uitgeregende
voegwerk betreffende, door hem later
geheel ten genoegen der Directie zou worden
bijgewerkt. Wat het gewone voegen betreft, dit
werd door hem nooit anders gemaakt en zou
zeker ten genoegen van de firma Canoy&nbsp;Herfkens
zijn. Omtrent het bijbrengen van de verafstaande
steenen, verklaarde hij, dit niet voor zijne
rekening te willen nemen, doch dit zou zeker
ook wel door de firma erkend worden, als hare
vertegenwoordiger ter plaatse den toestand had
opgenomen.

===Woensdag 26 September 1917===
Verschil met de aannemers over het storten
van de beton voor het eerste ketelblok.
Bij mijn terugkomst uit Leeuwarden (25&nbsp;Sept.)
was Jansma bij de tram en deelde mij mede,
dat de aannemers van plan waren te storten,
maar de bewapening nog niet voldoende was
gesteld. Bij mijn thuiskomst Broersma
gewaarschuwd niet te vlug op te stoken en
ik de bewapening eerst wilde zien. 
Ook mij bleek, dat de zaak niet in orde was en
verbood om zoo de vloer te storten en ging het
storten deze dag geheel over.
Hierover met de aannemers nog al eenige
woorden gehad, omdat zij zich er niet mee
konden vereenigen. Het volk meest in de turf. 

===Donderdag 27 September 1917===
Begonnen met het storten van de beton
van het eerste ketelblok en een gedeelte
werkvloer gestort.
Al het volk, waaronder ook begrepen de
timmerlieden werken mee aan het storten
van de beton.

===Vrijdag 28 September 1917===
Klaar gekomen met het storten van de beton
voor het ketelblok en nog een gedeelte
werkvloer. Gestort tot 's&nbsp;morgens elf uur en kon er
niet aan de werkvloer worden doorgewerkt wegens
gebrek aan buizen. Verder werd er gewerkt aan
het lossen van grind, het plaatsen van de damwand
aan de Oostkant van de fundeeringput, het
stellen van de bewapening in de betonbalk langs
het ontvangbed, het maken van de sluisdeuren enz.

===Zaterdag 29 September 1917===
[[Bestand:p058 & p059 - Dagboek van bestek 6.jpg | miniatuur | Dagboek bladzijden 58 & 59.]]
Op het werk geweest de Hoofdingenieur met
Ingenieur. De aannemers toegestaan het
aanwezige ijzer zwaar 10&nbsp;m/m en 12&nbsp;m/m in de
funderingplaat onder het machinegebouw te
verwerken en met het stellen van dit ijzer alvast
te beginnen.
Door den Hoofdingenieur werd toegestaan voor
afwatering van het stortebed een buis te leggen onder
het landhoofd in de Z.O.&nbsp;hoek van de fundeeringput.
Deze buis moet bestaan uit een getrokken
ijzeren buis, later afsluiten op de beide einden en
vol te stampen met beton.
Al het betonhout van het ketelblok mag worden
verwijderd Maandag 15&nbsp;October.
Desgewenscht het hout van de kolommen op
Maandag 8&nbsp;October.
Door de Hoofdingenieur werd er op aangedrongen
aan het betonwerk voor het opgaande muurwerk
van het ketelhuis te beginnen. Het stortebed en ontvangbed
zoo spoedig mogelijk af te werken.
De mazen van het onder- en bovennet voor
de betonplaat onder het machinegebouw met keersluis
aan te houden op 8&nbsp;cM of 7&nbsp;per&nbsp;M¹.
Hierover nog nader bericht te wachten van den Ingenieur.
Voor zoover het ijzer aanwezig eerst te stellen en
dan te storten. Zoomogelijk eerst de geheele bewapening
stellen.
Met de schoorsteen gekomen tot eene hoogte van
27&nbsp;Meter boven de betonfundeering of 28,20&nbsp;+&nbsp;N.A.P.
Afgegeven weekrapport n<sup><u>o</u></sup>&nbsp;45.


----


<p style="text-align:center;"> [[Dagboek bouw/1917, 4e kwartaal | Volgende deel ──>]]</p>

<br>
[[Category:Dagboek bouw]]